Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), dönüm noktası niteliğindeki bir kararla, İsviçre hükümetinin iklim değişikliği konusundaki eylemsizliğinin temel insan haklarını ihlal ettiğine karar verdi. Strazburg’daki mahkeme, İsviçre hükümetinin iklim değişikliğiyle mücadele kapsamındaki çalışmalarının yetersiz olduğunu ve bunun kendilerini sıcak hava dalgalarında ölüm riskiyle karşı karşıya bıraktığını savunan bir grup yaşlı İsviçreli kadının lehine karar verdi. Mahkemenin
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), dönüm noktası niteliğindeki bir kararla, İsviçre hükümetinin iklim değişikliği konusundaki eylemsizliğinin temel insan haklarını ihlal ettiğine karar verdi.
Strazburg’daki mahkeme, İsviçre hükümetinin iklim değişikliğiyle mücadele kapsamındaki çalışmalarının yetersiz olduğunu ve bunun kendilerini sıcak hava dalgalarında ölüm riskiyle karşı karşıya bıraktığını savunan bir grup yaşlı İsviçreli kadının lehine karar verdi.
Mahkemenin iklim değişikliği konusunda verdiği bu ilk kararın aynı zamanda bağlayıcı olduğu ve Avrupa’daki diğer ülkeler için de emsal teşkil edebileceği ifade ediliyor.
Davayı açan İsviçreli KlimaSeniorinnen (İklim Koruma için İsviçreli Yaşlılar) adlı sivil toplum kuruluşunun üyesi olan 70’li yaşlardaki bir grup kadın, ülkelerini etkileyen sıcak hava dalgaları sırasında evlerinden çıkamadıklarını ve buna bağlı bazı sağlık sorunları yaşadıklarını savunuyordu.
Mahkeme sonrası basına düşüncelerini aktaran Rosemarie Wydler-Walti, ‘’Bu sonuca halen inanamıyoruz. Avukatlarımıza ‘’Bu gerçek mi? diye sorduk’’ diyerek karardan duydukları sevinci paylaştı.
Bununla birlikte, AİHM benzer şekilde açılan iki ayrı davayı reddetti.
Altı Portekizli genç ve eski bir Fransız belediye başkanı tarafından açılan davalar, Avrupa devletlerinin iklim değişikliği ile yeterince hızlı mücadele etmediğini ve haklarını ihlal ettğini savunuyordu.
Mahkeme’nin verdiği karar ne anlama geliyor?
Karara göre, İsviçre devleti ‘’özel hayatı ve aile hayatı’’ garanti altına alan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 8 inci Madde’sini ihlal etti.
70’li yaşlarda yaklaşık 2500 kadından oluşan KlimaSeniorinnen isimli dernek, sağlıklarını tehdit eden iklim değişimi konusunda ‘’İsviçre yetkililerinin başarısızlıklarını’’ dava etmişti.
Mahkeme İsviçre devletinin derneğe üç ay içinde 80 bin euro ödemesine karar verdi.
Derneğin avukatı Cordelia Bahr, mahkeme kararıyla ‘’iklimi korumanın bir insan hakkı olduğunun tespit edildiğini’’ söyledi.
Öte yandan ülkenin en büyük sağ görüşlü partisi kararı ‘’skandal’’ ve ‘’ülkenin içişlerine müdahale’’ olarak nitelendirdi.
Mart 2024 ölçülen tarihin en sıcak mart ayı olarak kayıtlara geçti. Nature Medicine araştırmasına göre, kayıtlı tarihin Avrupa’daki en sıcak yaz aylarının yaşandığı 2022’de sıcak dalgasıyla bağlantılı 61 bin 672 ölüm vakası meydana geldi. Bu kayıplarda kadın ölümleri erkeklere göre yüzde 63 fazlaydı.
Dolayısıyla, sıcak ölümlerinin en mağdur grubu olarak iklim davasını AİHM’ye taşıyan İsviçreli yaşlı kadınların elinde gayet sağlam bilimsel kanıtlar bulunuyordu.
İsviçreli ve Alman hukukçular iklimin ulusal egemenlik alanlarını aşan doğası nedeniyle, yargıda bütün ülkeleri hizaya getirecek küresel bakış açısı gerektiğine işaret ediyor.
Kaynak:
