Yeni bir buluş, çevresel maliyeti çok yüksek olan mavi denim pantolonlara renk vermek için kullanılan mavi boyaların içinde bulunan keskin kimyasallara olan ihtiyacı kaldırıyor. Modanın en klasik parçalarından biri olan denim pantolonlar aynı zamanda moda sektörünün yarattığı en büyük çevresel ayak izine sahip ürünler arasında ön sıralarda yer alıyor. 2020 yılında 63,5 milyar değerinde gerçekleşen
Yeni bir buluş, çevresel maliyeti çok yüksek olan mavi denim pantolonlara renk vermek için kullanılan mavi boyaların içinde bulunan keskin kimyasallara olan ihtiyacı kaldırıyor.
Modanın en klasik parçalarından biri olan denim pantolonlar aynı zamanda moda sektörünün yarattığı en büyük çevresel ayak izine sahip ürünler arasında ön sıralarda yer alıyor.
2020 yılında 63,5 milyar değerinde gerçekleşen küresel denim pazarı, her yıl hızla büyümeye devam ediyor. Bu klasik giysinin üretiminde, denim kumaşa eşsiz ve sevilen rengini veren indigo boya kullanılıyor.
İndigo doğal olarak bir bitkiden elde edilmesine rağmen, 20. yüzyıl boyunca denim pantolana olan talebin artması sentetik indigonun ortaya çıkmasına neden oldu ve bu boya artık daha yaygın olarak kullanılıyor.
Bununla birlikte indigo, ister doğal ister sentetik olsun, suda çözünerek sıvı boya haline gelmiyor. Bunun yerine, boyayı giysi liflerine bağlayan sert kimyasallar kullanılıyor.
Danimarkalı araştırmacılar, boyama işlemi için bir enzim kullanmak yerine sert kimyasallara olan ihtiyacı ortadan kaldıran gelişmiş bir boyama yöntemi geliştirdi.
Nature Communications dergisinde yayımlanan ve yeni teknolojinin temel özelliklerinin anlatıldığı çalışmada, indigo ile ilgili bir molekül olan indican’ın toksik kimyasallar olmadan büyük ölçekli üretim ve uygulamayı mümkün kılabileceği anlatılıyor.
Bu sert kimyasalların denim üretiminden çıkarılması, tekstil çalışanları için daha sağlıklı yaşam koşulları ve daha az tehlikeli atık sızıntısı anlamına geliyor.
Yeni boyama alternatifinin anahtarı olan Indican, indigo bitkisinin ezildiğinde yapraklarını maviye dönüştüren bir bileşik.
İndican boyamaya yönelik diğer sürdürülebilir yaklaşımları test etmek isteyen araştırma ekibi, güneş ışığından evdeki ampullere kadar çeşitli ışıklardan yararlandı. Elde ettikleri bulgular, kumaşı indican ve suyla birlikte pencere kenarında güneş ışığına bırakmanın, enzim eklemeden bile indikanı indigoya dönüştürdüğünü gösterdi.
Denim sektörü yılda yaklaşık 50.000 ton sentetik indigonun yanı sıra indirgeyici madde olarak 84.000 tonun üzerinde sodyum hidrosülfit kullanıyor. Sektörde çalışan tekstil işçileri zehirli ve kanserojen olabilen bu kimyasallara maruz kalıyor.
Toksik kimyasallar fabrikaların yakınındaki çevreyi de kirletiyor.
Yalnızca bir denim pantolonun boyanması için yaklaşık 30 galon su gerekiyor ve suyla birlikte kullanılan kimyasal katkı maddeleri oldukça alkali ve aşındırıcı olduğundan atık suyu kontrol altına almak güç olabiliyor. Kimyasallarla kirlenen su genellikle fabrikaların yakınındaki su yollarına ulaşıyor. Yerel ekosistemlerin büyük bir kısmı yok oluyor. Nehirler boylu boyunca maviye boyanıyor.
İndican ile boyamak için tasarlanmış enzimin kullanılması, geleneksel boyamaya göre çevresel etkileri yüzde 92 oranında ve yine indican ile boyamak için ışık kullanılması çevresel etkileri yüzde 73 oranında azaltıyor.
Sadece bu kimyasal katkı maddelerinden uzaklaşmanın karbon emisyonlarını büyük ölçüde azaltacağı ön görülüyor.
Araştırma ekibi, yılda dört milyar çift denim pantolon üretildiği tahmininden yola çıkarak, indigo’nun indican ile değiştirilmesinin, yıllık karbondioksit emisyonunu üç milyon tonun üzerinde azaltacağını tahmin ediyor.
Bununla birlikte yeni teknoloji denim sektörünün çevre sorunlarının tamamını çözmüyor.
Tek bir denim pantolonun, pamuk yetiştirmekten boyamaya, istenen renk ve desenleri elde etmek için yıkamaya kadar tedarik zinciri boyunca 790 galonun üzerinde su tükettiği tahmin ediliyor.
Sürdürülebilir denim şirketi Triarchy’nin kurucu ortağı Adam Taubenfligel, kot pantolon üretimine yönelik geleneksel yöntemleri ‘’korkunç derecede kaynak tüketici’’ olarak nitelendiriyor. Bu nedenle şirket, denim üretiminde yaygın olarak kullanılmayan yeni teknolojileri kullanıyor ve eski denim görünümünü çok fazla su ve kimyasal atık kullanmadan çözüyor.
Yeni boyama alternatifinin maliyetinin geleneksel boyamaya kıyasla maliyetinin daha yüksek olduğunu söyleyen araştırmacılar, çevresel faydalar ve insan sağlığı dikkate alındığında bu maliyete deyeceğinin altını çiziyor.
Kaynak:
https://www.nationalgeographic.com/environment/article/blue-jeans-indigo-indican-enzyme
