“Bizi okumak kurtaracak” 

Her Köye Bir Kütüphane Derneği’nin kurucusu Metin Uğur 41 yaşında ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi/Kütüphaneler ve Müzeler Müdürlüğü büro işçisi olarak çalışıyor. Aslında İstanbul’da büyüyen ancak aslen Tokatlı olan Uğur, bir süre Tokat’ta yaşadı ve burada yaşarken kendi köyünün halkının kitapla bağının olmadığını fark etti. Ardından burada ilk köy kütüphanesini kuran Metin Uğur, Her Köye Bir Kütüphane Derneği ile insanları kütüphanelerle buluşturmaya devam ediyor. 

Bir toplumun kalkınmasında kitapların ve okumanın gücüne inanan Metin Uğur ile derneğin kuruluş hikayesi, projeleri, okumanın önemi ve hayalleri üzerine keyifli bir sohbet gerçekleştirdik. 

Her Köye Bir Kütüphane Derneği’ni kısaca tanıyabilir miyiz? Derneğin kuruluş amacından bahsedebilir misiniz? 

Her Köye Bir Kütüphane Derneğimizin kuruluş amacı aslında ana tüzüğümüzde belirttiğimiz gibi talep geldiğinde okullar, köyler, askeriyeler, cezaevleri, şehirler arası otogarlar gibi istenilen her yere kütüphaneler açmak. Ayrıca gereken yerlerde şubeler ve temsilcilikler açarak toplumun bu kütüphanelerden yararlanmasını sağlamak ve böylece çocukların ve yetişkinlerin okumasına katkı sağlamak. En nihayetinde topluma sunulan hizmetlerin nitelik ve nicelik olarak gelişmesine katkıda bulunmak ve ülkenin sosyal-kültürel ilerlemesine yardımcı olmak istiyoruz. 

Şimdiye kadar Her Köye Bir Kütüphane Derneği ile yaptığınız projelerden bahsedebilir misiniz? Kaç köyü kütüphaneyle buluşturdunuz? 

Bu yolda yürümeye kendi köyümle başladım. 2016 yılında Tokat’ın ilk köy kütüphanesini duyarlı insanların destekleriyle kurdum. Tabii, bu süreç çok zor oldu; çünkü biliyorsunuz kitap okumayan ve ne yazık ki kitaba değer vermeyen bir toplumuz. Ben de bundan dolayı çok zorlandım. Aşırı derecede zorluklar yaşadım diyebilirim. Kısacası tüm zorluklara rağmen vazgeçmedim ve başardım. Yaz kış demeden Karacaören Köyü’ne 10 bine yakın kitabı olan güzel ve şirin bir kütüphane kazandırmış oldum.  

Sadece kendi köyümün çocuklarına faydalı olmakla yetinmek istemediğim için 2020 yılında İstanbul merkezli Her Köye Bir Kütüphane Derneği’ni bana inanan dostlarımla kurduk. Hep birlikte Şanlıurfa, Kahramanmaraş, Mersin ve Sivas illerindeki okulları kütüphaneyle kavuşturduk. 

Kütüphane kurma süreci nasıl ilerliyor? Gerekli kitapları ve mekanları bulmak için kimlerle işbirlikleri yapıyorsunuz? 

Kütüphane süreçlerimiz, amacımızda da belirttiğimiz gibi talebin gelmesiyle ve bizim de gelen bu talepleri değerlendirmemizle ilerliyor. Örnek vermek gerekirse herhangi bir ilimize bağlı bir okuldan okulun müdürü veya öğretmeninden talep geliyor. Biz de gösterdikleri kullanılmayan bir sınıfı a’dan z’ye kütüphaneye dönüştürüyoruz. Bunun için tabii ki maddi destek gerekiyor, bunu da hayır işi yapmak isteyen insanları bularak yapıyoruz.  

Maalesef derneğimize bağış yapılmıyor nedense. Herhalde eğitime ve kitaba değer vermeyen bir toplum olduğumuzdan kaynaklanıyor. Kütüphanelerini kurduğumuz kitapları ise bağış olarak sosyal medya sayfalarımızdan sağlıyoruz. Sağ olsunlar kitap gönderen insanlarımız da var. Desteklerini kesinlikle inkar edemem. 

Kütüphane kurduğunuz köylerdeki halk bu durumu nasıl karşıladı? Özellikle hiç unutamadığınız ve paylaşmak istediğiniz bir anı var mı? 

Başka illerdeki insanlar bizleri güzel karşılıyor. Ama kendi köyümde kütüphane kurmak istediğim zaman çok zorlanmıştım. “Kitabı kim okuyacak?”, “Boş işlerle uğraşma, para kazandıracak işlerle uğraş”, “Boş adam!” gibi hakaret derecesine ulaşacak kadar karalamalara bile maruz kalmıştım. Ama beni karalayan insanların, özellikle “kitabı kim okuyacak” diyen aklı fikri parada olan, bu toplumun çocukları ve torunları sayemde bolca kitap okuyorlar. Hatta birçok çocuğa kitap okumayı sevdiriyorum, sevdirdim de. Kitabı gelişmekte olan bu genç beyinlere aşılıyorum. Kütüphanemiz sayesinde kütüphaneye ilk kez gelen çocuklar bile oluyor. Bundan daha güzel bir anı olabilir mi sizce? Ben kitap okuyan nesiller yetiştiriyorum. Gücümün yettiği sürece de yetiştireceğim, buna inanıyorum. 

Kütüphaneler toplumun kalkınmasında nasıl bir rol oynuyor? Özellikle kırsalda neden kütüphaneleri yaygınlaştırmaya ihtiyaç var? 

Kütüphaneler kitap barındıran yerlerdir. Yani kütüphaneler kitap almaya gittiğin, aldığın kitabı okuduğun yerlerdir. Bir toplumun kalkınması da sadece ve sadece okumak ve okutmakla olur. Aksi taktirde bir toplum gelişemez. Üstüne basa basa vurguluyorum okumak, okumak, okumak… 
 
Sen güzel kardeşim, ülkeni seviyorsan okuyacaksın ve okutacaksın. Bir ülke can çekişiyorsa, bu geri bırakılmış cahil bırakılmış bir toplumun yüzündendir. O yüzden okuyacaksın, okuyacaksın, okuyacaksın. Bizi okumak kurtaracak.  

İşte kütüphanelerin yeri ve önemi budur. Türkiye Cumhuriyeti devletimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk de üstün zekasını ve yaptıklarını okuduğu kitaplara borçludur değil mi? Buna zaten kendisi de değinmiştir. Onun da dediği gibi asıl savaş bundan sonra başlıyor, yani cehaletle mücadele. 
 
Kırsal kesimlerde kitaplıkların kütüphanelerin kurulması çok önemli. Çünkü kırsal kesimlerde yaşayan bireylerin kitaba ulaşım sağlaması çok zor. Bu acı bir gerçek. Bunu bizzat yaşadım ve gördüm. O yüzden her köye bir kütüphane diyerek yola çıktım. Aydınlanma özellikle köylerden başlamalı. Nasıl ağalık sistemi son bulup köylü kendi toprağını işler hale geldiyse, kendisi için ürettiyse ve kazandıysa aydınlanma da köylüden başlanmalı ki daha çok düşünebilsin, öğrenebilsin, sorgulayabilsin, araştırabilsin. Bu sayede de tamamen tüketen bir toplum değil de üreten bir toplum olalım. 

Her Köye Bir Kütüphane Derneği ile gelecekte neler yapmak istiyorsunuz? Bize hayallerinizden bahsedebilir misiniz? 

Hayallerimiz, hedeflerimiz olmalı ve büyük olmalı. Korkmamalıyız. Eğer hayal kurmaktan bile korkuyorsan başarıya ulaşamazsın. Benim de gelecekteki hedefim kitap okuyan bir toplum yetiştirmek. Evet biliyorum, buna ömrüm yetmeyecek ama benim yolumdan gidecek genç nesiller yetişecektir. Yaktığımız bu ışık yollarını aydınlatacaktır.  

 
Son olarak iş insanlarına sesleniyorum, lütfen sizler de biz gençlere destek olun. Vatanını ve insanını seven biz gençlere destek olun. Bu yolda daha çok mücadele edebilmemiz adına Her Köye Bir Kütüphane Derneği için İstanbul’da bir yer sağlayın. Küçük de olsa bir yer, lütfen!