2018 Yılbaşı Günü’nde ne yaptığınızı hatırlıyor musunuz? Ya kutlama yapıyordunuz ya da muhtemelen gecenin yorgunluğuyla mücadele ediyordunuz. O gün olan şey, küresel geri dönüşümde önemli bir değişiklik yarattı. Dünyanın en büyük hurda ithalatçısı olan Çin, geri dönüştürülmüş plastik, işlenmemiş hurda kağıt kabul etmeyi bıraktı ve yurt dışından ithal edilen kartonu önemli ölçüde azalttı. Dünya Bankası’na
2018 Yılbaşı Günü’nde ne yaptığınızı hatırlıyor musunuz? Ya kutlama yapıyordunuz ya da muhtemelen gecenin yorgunluğuyla mücadele ediyordunuz. O gün olan şey, küresel geri dönüşümde önemli bir değişiklik yarattı. Dünyanın en büyük hurda ithalatçısı olan Çin, geri dönüştürülmüş plastik, işlenmemiş hurda kağıt kabul etmeyi bıraktı ve yurt dışından ithal edilen kartonu önemli ölçüde azalttı.
Dünya Bankası’na göre, yıllık atık üretiminin 2016 yılında 2,01 milyar tondan 2050’de 3,40 milyar tona yükselmesi bekleniyor. Bu yüzde 70’lik bir artış anlamına geliyor. Çin’in geri dönüştürülmüş ürünlerin ithalatını yasaklamasıyla karşılaştırılan bu durum, dünyadaki atıkları yönetmek için daha yenilikçi ve uzun vadeli çözümler arama ihtiyacını artırdı. Bu tür çözümleri teşvik eden şirketlerden biri olan Chivas, Chivas Venture adı altında sosyal girişimciler için her yıl yapılan bir yarışma düzenliyor. En büyük ödül için yarışan 20 finalist içinden işlerini büyütmek için fon almaya hak kazananlar Amsterdam’daki TNW Konferansında ilan edilecek.
İşte atığı kazanca dönüştürmek için dikkatleri çeken 20 finalistten beşi:
1. Copia – Yemek artıkları
Yemek artıkları meselesini ele almak için lojistik ve ortaklıklar sağlayan
San Francisco merkezli Copia’ya göre yiyecek azlığından değil, lojistik
eksikliğinden dolayı açlık var. Bu girişim topluluklarla iki şekilde çalışıyor:
İşletmelerin yemek artıklarını yönetmelerine yardımcı olarak ve ihtiyaç
sahiplerine daha fazla yenilebilir yiyecek bağışında bulunarak.
Şu anda 13 ABD şehrinde faaliyet gösteren Copia, bu yıl içinde geri dönüştürülmezse çöpe gidecek yüksek kaliteli gıdalarla 3 milyon kişiyi doyurmayı hedefliyor.
Kurucu ve CEO Komal Ahmad, Copia’nın ilk günden beri statükoya meydan okuduğunu dile getirirken “Biz işlerin her zaman yürüdüğü gibi gitmesine razı değiliz. Sınırları aşmaya ve yenilikçi düşünceyi zorlamaya çalışıyoruz. 2016 yılında, ilk sıfır-artıksız Super Bowl’u gerçekleştirmek için Super Bowl 50 ile ortaklık yaptık. Ayrıca, Oscar hafta sonu boyunca ilk kez hiçbir yiyeceğin çöpe gitmemesini sağlamak için Akademi Ödülleri ile ortak olmaya davet edildik. ”
Yarışmayı kazanmak, onlara 200’den fazla yeni mekân açmalarına ve daha fazla ihtiyaç sahibi insana yardım etmeleri için ekiplerini büyütmelerine imkan sağlayacak.
2. Revive Eco – Kahve
telveleri
Eski bar ve kafe çalışanları olarak, Scottish Revive Eco’nun kurucuları her
gün kahve telvelerinin çöpe atıldığına tanık oluyorlardı. Bu atıklardan ve
İngiltere’nin yıllık 500 bin ton kahve telvesi üretimiyle ilgili bir şeyler
yapmak isteyen Revive Eco, artık bu atıkların her onsunu (28 gram) çöpe gitmekten kurtarıyor.
Bu yol kolay bir yol değildi. Kurucu ortak Scott Kennedy, “Başlangıçta, bu soruna bir çözüm üretme konusunda nasıl ilerleyeceğimiz hakkında çok az şey biliyorduk” diyor. “Teknik olmayan bir arka plana sahip olunca, her şeyi sorgulayacak ve İşleri daha ilk günden beri farklı şekilde yapmak için yöntemler bulmaya çalışacak kadar toyduk” diye ekliyor.
Ek olarak, Revive Eco kahve çekirdeğinden hurma yağının yerine geçen ve temelini oluşturan doğal kimyasalları çıkararak kozmetik ve ilaç endüstrisi için daha çevre dostu bir alternatif sunuyor.
Kurucu ortağı Scott Kennedy, “Felsefemiz, amacı olan bir kâr elde etmek” diyor. “Sosyal etki, odaklı işler yapıyoruz ve iş modelimiz kâr ve amacın el ele gitmesini sağlıyor. Topladığımız ve işlediğimiz kahve miktarı ne kadar artarsa, ürettiğimiz gelir de o kadar artar, bu da daha fazla materyali elde etmemizi ve işlememizi sağlar” diyerek ekliyor.
Chivas’ın finansmanı, Revive Eco’nun ilk endüstriyel kahve öğütme-işleme tesisini kurmasına, işleme kapasitelerini saatte 5 kg kahve yerine saatte 100 kg’ın üzerine çıkarmasına ve küresel endüstrileri bozmak için daha sürdürülebilir malzemeler üretmesine olanak sağlayacak.
3. Syntoil – Kullanılmış
lastikler
Kullanılmış lastikler depolama alanlarında beklerken veya yasadışı şekilde
yakıldıklarında, yılda 13 milyon tondan fazla küresel atık anlamına geliyor. Polonyalı
şirket Syntoil, karbon siyahını geri dönüştürerek lastik ve lastik atıklarının
endüstriyel ürünlere dönüştürülmesi için yenilikçi bir yöntem geliştirdi.
Bugün, kauçuk endüstrisi karbon için en büyük pazar ve geri dönüştürülen karbon
karaborsa pazarının nispeten yeni olmasına rağmen, 2018’de 55 milyon ABD doları
olduğu tahmin ediliyor. Bunun 2023 yılına kadar ise 491 milyon ABD dolarına
yükseleceği düşünülüyor.
CEO ve kurucu ortak Martyna Sztaba, bu teknolojiyi geliştirmenin çok zor olduğunu söylerken; “Son üç yılımız bir dizi hata ve onları onarmakla geçti. Bu sektörde hatalar, tekrarlamalar ve onarımlar sadece zaman alıcı değil aynı zamanda pahalıdır” diyor.
Chivas’ın maddi desteği, Syntoil’in, solunum yolu hastalıklarına ve iklim değişikliğine neden olan bileşiklerin emisyonunu azaltarak insanları, hayvanları ve çevreyi korumanın yanı sıra işlenmiş lastiklerden elde edilebilecek yenilenebilir maddelerin sayısını artırmasını sağlayacak.
4. Vegea – Şarap
üretim atıkları
Şarap endüstrisi her yıl 7 milyon ton atık üretiyor.İtalya merkezli Startup Vegea, şarap üretiminden kaynaklanan
atıkları giyim için bir biyo-tekstil haline getirerek, yılda 100 milyon ton yağ
kullanan sentetik tekstil üretimine çevre dostu bir alternatif oluşturuyor.Biyo-tekstilleri sayesinde, giysilerimizi
standart olarak üretim, boyama ve işleme yöntemlerinden kaynaklanan nehirlerimizdeki
kirliliği azalıyor ve sağlık ve güvenlik koşullarından sık sık muzdarip olan
konfeksiyon işçilerine yaşamaya yetecek kadar bir para desteği sağlıyor.
Kurucu Valentina Longobardo, Bangladeş’teki Rana Plaza trajedisinde tekstil fabrikasının çökmesiyle bin 134 giysi işçisi hayatını kaybettikten sonra bu projeye başlama kararı aldığını söylüyor: “Böyle bir olayın yalanması beni gerçekten kızdırmıştı. Bu olay, projeye başlamamı ve moda endüstrisinde olumlu bir değişiklik yapmak istememi sağladı” diye ekliyor.
Chivas’ın desteğiyle, Vegea pazara hızlı bir giriş yaparak zor durumların üstesinden gelerek etik moda üretimine dahil olan giysi işçilerini destekleyebilecek.
5. Xilinat – Tarımsal
atık
Bir Meksikalı şirket olan Xilinat, tarımsal atıkları birer tatlandırıcıya dönüştürerek
herkes için yaşamı tatlandırmayı hedefliyor. Ürünlerin görüntüsü ve tadı şeker
gibi, şeker hastaları için güvenli, kalorisi düşük ve dişleri çürüklerden
koruyor.Çiftlik atığını bu şekilde
kullanmak, kırsalda yaşayanları toksit kirleticilere maruz bırakan, Meksika’da
üretilen CO2’nin yüzde 40’ını oluşturan kırsal yakım uygulamalarına alternatif yaratıyor.Çiftçilere, çiftlik atıkları
karşılığında adil bir şekilde ödeme yapılıyor, yaşam standartlarını yükseltiyor
ve verilecek paranın büyük bir kısmı küçük çocuklarının eğitim masrafları için ayrılıyor.
Kurucu Javier Larragoiti Kuri, “Bu çözümle, yoksul çiftçi ailelerin atıklarını satın alarak finansal durumlarını iyileştiriyoruz. Ek olarak, diyabet ve obezite gibi sağlık sorunlarını çözmek için kirlilikten kaçınıyoruz ve yardım ediyoruz” diyor.
Chivas’ın desteği, önümüzdeki üç yıl içinde Xilinat’ın yoksul Meksikalı çiftçilere 4 bin 700 Amerikan doları ödemesini, 80 ton atığı tatlandırıcıya çevirmesini sağlayacak ve 70 ton CO2’nin serbest kalmasına engel olacak.
