Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri 16: Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar

Birleşmiş Milletler tarafından 2030 yılına kadar dünyada yoksulluğun ortadan kaldırılması, gezegenin korunması ve tüm insanların barış ve refah içinde yaşamasının sağlanması için kabul edilen Küresel Hedefler, 17 maddeden oluşuyor. Bu hedeflerin 16’ıncı ise Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar. Peki bu hedef neyi kapsıyor? Neler söylüyor?

Türkiye’nin de bulunduğu 193 ülke tarafından 2016 yılında kabul edilen 17 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi sırasıyla; yoksulluğa son, açlığa son, sağlıklı bireyler, nitelikli eğitim, toplumsal cinsiyet eşitliği, temiz su ve sıhhi koşullar, erişilebilir ve temiz enerji, insana yakışır iş ve ekonomik büyüme, sanayi yenilikçilik ve altyapı, eşitsizliklerin azaltılması, sürdürülebilir şehir ve yaşam alanları, sorumlu tüketim ve üretim, iklim eylemi, sudaki yaşam, karasal yaşam, barış, adalet ve güçlü kurumlar ile hedefler için ortaklıklar.

Tüm dünyada bu hedeflerin gerçekleşebilmesi ise ne kadar çok insanın bu hedefleri bilmesine bağlı. Dolayısıyla bize düşen de her bir hedefi örnekleriyle birlikte detaylı anlatmak. İşte UNDP’nin kılavuzluğunda Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin 16’ncısı olan ‘Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar’ hedefinin detayları.

Hedefin amacı nedir?
Barışı, insan haklarını ve hukukun üstünlüğüne dayalı etkin yönetimi konu alan Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin 16’ncısı “Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar”, sürdürülebilir kalkınma için barışçıl ve kapsayıcı toplumların desteklenmesini, herkes için adalete erişimin sağlanmasını ve her düzeyde etkili, hesap verebilir ve kapsayıcı kurumların inşasını kapsıyor.

Hedefin kapsamında neler var?
Bu küresel hedef öncelikleşiddetin tüm biçimlerinin ve şiddete bağlı ölüm oranlarının her yerde büyük ölçüde azaltılması; çocuk istismarının, sömürüsünün, ticaretinin ve çocuklara karşı şiddet ve işkencenin her türünün sona erdirilmesini amaçlıyor.

Hukukun üstünlüğünün ulusal ve uluslararası düzeylerde geliştirilmesi ve herkesin adalete eşit biçimde erişiminin güvence altına alınması; 2030’a kadar yasa dışı para ve silah akışının büyük ölçüde azaltılması, çalınan varlıkların geri alınmasının güvence altına alınması ve organize suçun her türüyle mücadele edilmesi; yolsuzluk ve rüşvetin tüm biçimlerinin önemli ölçüde azaltılması da yine hedefleri arasında.

Hesap verebilir ve şeffaf kurumlar kurulması
Hedefin, oldukça önemli diğer amaçları arasında her düzeyde etkili, hesap verebilir ve şeffaf kurumlar kurulması; her düzeyde duyarlı, kapsayıcı, katılımcı ve temsil edici karar verme mekanizmalarının oluşturulması; gelişmekte olan ülkelerin küresel yönetişim kurumlarına katılımlarının sağlanması ve güçlendirilmesi; 2030’a kadar herkese doğum kaydı dâhil yasal kimlik kazandırılması; ulusal mevzuata ve uluslararası anlaşmalara uygun olarak bilgiye kamu erişiminin sağlanması ve temel özgürlüklerin korunması; özellikle gelişmekte olan ülkelerde şiddeti önlemek ve terör ve suçla mücadele etmek için her düzeyde kapasite geliştirilmesi adına ilgili ulusal kurumların uluslararası işbirliği yoluyla ilgili ulusal kurumların güçlendirilmesi ve sürdürülebilir kalkınma için ayrımcılık gözetmeyen yasa ve politikaların ilerletilmesi ve uygulanması bulunuyor.

Türkiye ve dünyada SKH 16 kapsamında neler yapıldı?
Türkiye’deki ARGE Danışmanlık, yaşam kalitesini iyileştirmek, yönetim konusundaki uzmanlığını kullanarak dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek için metotlar geliştirmek amacıyla Argüden Yönetişim Akademisi’ni kurdu. Akademi, dünya borsalarında yer alan lider şirketlerin, sürdürülebilirlik yönetimini analiz etmek için araştırma projesi yürüttü. Halka açık bilgilere dayanarak sürdürülebilirlik yönetiminin kalitesini değerlendirmek için 330 kritere sahip bir puan kartı geliştirildi. Proje raporu, önde gelen şirketlerin derecelerini ve yapılan en iyi uygulamaları içeriyor. Bulgularla, iş dünyasında sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin uygulanması hedefleniyor.

Yolsuzluk riskinin önlenmesi
Snam firması, tedarik zincirinde yolsuzluk riskini önlemek için tüm tedarikçileri ve taşeronlarıyla, onların kamuya açık bilgilerine dayanarak itibar analizi yapılmasına izin veren Etik ve Dürüstlük Paktı’nı imzalıyor. Sözleşmenin ihlal edilmesi halinde Snam, iş etiğini, hukuka uygunluğunu ve şeffaflığını korumak için girişime el koyabiliyor.

Somali’de ulusal bir sistem
2015’den beri BM ve diğer birçok kuruluş Somali’de hukukun üstünlüğünü artırmak için projeler finanse etti. Ancak bu fonlara rağmen çeşitli nedenlerden dolayı hukuk üstünlüğü iyileşmedi. LexisNexis Legal, Task Force’u başlatmaya yardımcı oldu. Task Force’un amacı, Somali hükümetinin SKH16’da ilerlemesini sağlayarak Somali’nin ulusal bir sistem kurmasına yardım etmek. Bu sistemin oluşturulması için LexisNexis dahil tüm Task Force üyeleri verilere ve teknolojiye katkıda bulunmayı taahhüt ettiler.

SKH16 için nasıl bir yol izlenmeli?
Barış, adalet ve herkesi kucaklayabilmek için hükümetlerin, sivil toplumun ve toplumun adaletin yerini bulması, yolsuzluklarla mücadelesi için birlikte çalışması gerekiyor. Görüşlerin ifade edilme özgürlüğü garanti altına alınarak, kanunlar ve politikalar ayrımcılık yapılmadan uygulanmalı.

SKH16 için harekete geçmemenin bedeli ne olur?
Şiddet, toplumsal bütünleşmeyi zayıflatıyor ve güvensizlik ortamı ülkelerin kalkınmaları üzerinde yıkıcı etki yaratıyor. Bu nedenle ekonomik büyümenin önüne geçiyor ve kesimler arasında uzun yıllar varlığını sürdürecek düşmanlıklar doğmasına yol açıyor. Meşru yasalar çerçevesinde faaliyet göstermeyen kurumlar güçlerini kötüye kullanma yoluna gidebiliyor, herkesi kapsayacak kamu hizmeti veremeyecek duruma gelebiliyor.

SKH16 için bizler neler yapabiliriz?
Tüm bu hedefler için en başta yapılması gereken çevrenin bilinçlendirilmesi. 16’ıncı hedef kapsamında ise yönetimlerin çalışmalarına içten ilgi gösterilerek, yaşanan toplumda farkındalığın artması için çalışılabilir; oy verilen yetkililerin seçim vaatleri hatırlatılıp bu vaatler konusunda çalışmaya yönlendirilebilir; herkesi kucaklayacak toplumların inşasını savunularak, etnik kökeni, dini, cinsel tercihi veya siyasi görüşü ne olursa olsun insanlara saygıyla yaklaşılması desteklenebilir.