Her yıl 22 Nisan’da gerçekleşen Dünya Günü, gezegendeki en büyük çevresel protesto hareketlerinden biri olarak tanınıyor. Bu yılki Dünya Günü’nün teması ‘’Gezegen Plastiklere karşı’’ (Planet vs Plastics) sloganıyla kampanyacıları bir araya getiriyor. Amaç: 2040 yılına kadar plastik üretiminin yüzde 60 oranında azaltılması. Dünya Günü 2024’ün, çevre ve insan sağlığı için önemli bir tehdit oluşturan plastiklerle
Her yıl 22 Nisan’da gerçekleşen Dünya Günü, gezegendeki en büyük çevresel protesto hareketlerinden biri olarak tanınıyor.
Bu yılki Dünya Günü’nün teması ‘’Gezegen Plastiklere karşı’’ (Planet vs Plastics) sloganıyla kampanyacıları bir araya getiriyor. Amaç: 2040 yılına kadar plastik üretiminin yüzde 60 oranında azaltılması.
Dünya Günü 2024’ün, çevre ve insan sağlığı için önemli bir tehdit oluşturan plastiklerle mücadeleye odaklanıyor.
Dünya Günü nedir?
Gezegenimizin iyiliğine adanmış uluslararası bir gün olan Dünya Günü, çevreye dikkat çeker, koruma ve sürdürülebilirliği teşvik eder.
Her yıl 22 Nisan’da dünya çapında yaklaşık 1 milyar insan iklim krizi konusunda farkındalık yaratmaya ve çevreyi korumaya karşı davranış değişikliği sağlamak adına harekete geçiyor.
Dünya Günü’nde insanlar, bitki bahçesi oluşturmak, ağaç dikmek veya çöp toplamak gibi küçük gönüllü eylemlerin yanı sıra diğer ekolojik girişimlere dahil olarak iklim değişikliği ve çevresel bozulmaya karşı sokak protestolarına katılım gösteriyor.
Resmi Dünya Günü kampanyaları ve projeleri, çevre okuryazarlığını artırmayı, ormansızlaşma, biyolojik çeşitlilik kaybı ve diğer zorluklar gibi konuları ele almak için benzer düşünen insanları veya grupları bir araya getirmeyi hedefliyor.
Bu yılki Dünya Günü’nün küresel teması, plastiklerin insan sağlığı için oluşturduğu tehdidin farkında olan ve 2040 yılına kadar plastik üretiminin yüzde 60 oranında azaltılmasını talep eden kampanyacılarla birlikte ‘’Gezegen Plastiklere Karşı’’ temasıyla hayata geçiriliyor.
23-29 Nisan 2024 tarihleri arasında dünyanın dört bir yanından hükümetler ve sivil toplum kuruluşları Ottawa’da bir araya gelerek Birleşmiş Milletler Küresel Plastik Anlaşması’nın şartlarını müzakere edecek.
Dünya Günü nasıl başladı?
Milyonlarca insan 22 Nisan 1970 yılında gezegene ve kaynaklarına verilen zararı protesto etmek amacıyla ABD şehirlerinde ve küçük yerleşimlerinde sokaklara döküldü.
Gösteriler, New York’un meşhur Beşinci Caddesini durma noktasına getirirken, Boston’daki öğrenciler Logan Havalimanında ‘’ölüm eylemi’’ düzenledi.
Savaş sonrası tüketim patlamasının çevresel etkileri o dönemde hissedilmeye başlamıştı. Petrol sızıntıları, fabrika kirliliği ve diğer ekolojik tehditler artmaya devam ederken, bunları önlemek için gerekli olan mevzuat mevcut değildi.
Protestolar, ABD nüfusunun yaklaşık yüzde 10’unu oluşturan Amerikan yaşamının her kesiminden insanları, seslerini yükseltmek ve sürdürülebilir değişim taleplerini dile getirmek üzere bir araya getirdi.
Dolayısıyla Dünya Günü modern çevre hareketinin doğuş günü olarak benimsendi.
1970’lerdeki sokak protestolarını nasıl başladı?
Kontrolsüz çevresel tahribatın giderek artmasından endişe duyan Wisconsin Senatörü Gaylord Nelson, 1969 yılında çevresel tehditler konusunda farkındalık yaratmak amacıyla ABD’deki üniversite kampüslerinde bir dizi ‘’eğitim toplantısı’’ yapılmasını önerdi.
Kongre Üyesi Pete McCloskey ve aktivist Denis Hayes gibi isimler eğitim toplantılarını organize etmek konusunda Senatör Nelson’a yardımcı olmak amacıyla bir araya geldi.
Yeni adıyla duyurulan ‘’Dünya Günü’’ protesto etkinlikleri ulusal medyanın ilgisini çekti ve çeşitli yaş, siyasi görüş, meslek ve gelir gruplarından yaklaşık 20 milyon Amerikalının desteğini arkasına aldı.
Protestoların kazanımları nelerdi?
Dünya Günü gösterileri ABD politikası üzerinde silinmez bir iz bıraktı.
1970 yılının sonunda ABD Çevre Koruma Ajansı kuruldu ve çevrenin korunmasına yardımcı olmak üzere bir dizi yasa çıkarıldı. Bunlar arasında Ulusal Çevre Eğitim Yasası, İş Güvenliği ve Sağlığı Yasası ve Temiz Hava Yasası yer alıyordu.
Kısa süre içinde su kalitesinin ve nesli tükenmekte olan türlerin korunması ve zararlı kimyasalların ve pestisitlerin kullanımının kontrol altına alınması için başka yasalar da hayata geçirildi.
Dünya Günü ne zaman küresel bir harekete dönüştü?
Dünya Günü 1990 yılında, ABD’nin ötesine geçerek diğer ülkelerde de benimsendi. 141 ülkeden yaklaşık 200 milyon kişi dünya çapında geri dönüşümü artırma çabalarına katılarak 1992 ‘de Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı’nın yolunu açtı.
‘’Earth Summit’’, BM İklim Değişikliği Sözleşmesi ve BM Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’nin yanı sıra zirvede kabul edilen anlaşmaların uygulanmasını izlemek ve raporlamak üzere Sürdürülebilir Kalkınma Komisyonu’nun kurulmasına yol açtı.
Şirketlerin doğal çevre üzerindeki etkileri konusunda vatandaşların/tüketicilerin artan endişesi, büyük ve küçük ölçekli işletmelerin faaliyetlerinde sürdürülebilirliği göz önünde bulundurmaları için baskı yarattı.
Dünya Günü neden önemli?
Milenyum yaklaşırken, Dünya Günü hareketi, dünya liderleri ve iş dünyasına ikrim krizinin büyüyen gerçekliği konusunda net bir mesaj verdi: ‘’Küresel ısınmayı ele almak için acil eylem ihtiyacı’’
Bu mesaj günümüzde daha da öncelikli. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin son raporuna göre, sera gazı emisyonlarını azaltmaya yönelik acil önlemler alınmadığı takdirde, Dünya 2100 yılına kadar sanayi öncesi seviyelerin 3.2C üzerinde sıcaklığa ulaşacak. Bu düzeyde bir ısınma, gezegen, insanlar, tüm canlılar ve yaşam için felaket olacak.
2023 yılı şimdiye kadar gerçekleşen en sıcak yıl olarak kayıtlara geçti.
Dünya Ekonomik Forumu’nun 2024 Küresel Riskler Raporu, önümüzdeki 10 yıl içinde gerçekleşecek olan en önemli 10 riskin yarısını çevresel risklerin oluşturduğunu açıkladı. Dünya sistemlerinde kritik değişim, biyoçeşitlilik kaybı ve ekosistem çöküşünün ilk üç sırada yer aldığını aktardı.
İklim kriziyle mücadelede en büyük müttefikimiz olan doğa, son 10 yılda insan kaynaklı karbondioksit emisyonlarının yüzde 54’ünü absorbe ederek küresel ısınmayı yavaşlattı. Buna karşılık, hayvanları, deniz canlılarını, bitkileri ve böcekleri 10 milyon yıldır görülmemiş bir hızla kaybediyoruz.
Gıda üretimi ve balıkçılık için okyanus kullanımı, altyapı, enerji ve madencilik alanında insan faaliyetlerinden kaynaklanan tehditler, risk altındaki ve riske yakın türlerin yüzde 80’ini tehlikeye atıyor.
Bu yıl 54’üncü yıldönümü kutlanan Dünya Günü, iklim değişikliği ve doğa kaybıyla mücadelede öncü bir görev üstleniyor.
Kaynak:
