Sürdürülebilir enerji alanında mevcut çabalar yeterli değil

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA), Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü (UNSD), Dünya Bankası ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ortaklığında hazırlanan yeni rapor, dünyanın 2030 yılına kadar enerji alanında Sürdürülebilir Kalkınma Amacı SKA 7’ye ulaşma yolunda olmadığını gösteriyor.

SKA 7, uygun fiyatlı, güvenilir, sürdürülebilir ve modern enerjiye erişimi sağlamayı hedefler. Bu amaçlar arasında elektrik ve temiz pişirme yöntemleri konusunda evrensel erişime ulaşmak, tarihi verimlilik düzeylerini iki kat artırmak ve küresel enerji karışımında yenilenebilir enerji kaynaklarının payını önemli ölçüde artırmak yer alır.

SKA 7’nin yerine getirilmesi, insanların sağlığı ve refahı üzerinde derin etki yaratacak, çevresel ve sosyal risklerden korunmalarına yardımcı olacak ve temel sağlık hizmetlerine erişimi iyileştirecek.

Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 7’nin ‘’2023 Enerji İlerleme Raporu’’, mevcut çabaların bu hedefe ulaşmak için yeterli olmadığı konusunda uyarıda bulunuyor. Enerji sektöründe temiz enerji kullanımının artması gibi bazı ilerlemeler kaydedilmiş olmasına rağmen, SKA 7’de belirtilen hedeflere ulaşmak için yetersiz.

Küresel enerji krizinin, yenilenebilir enerji kaynaklarının dağıtımını teşvik etmesi ve artan yatırıma işaret eden çeşitli hükümet politikalarıyla enerji verimliliğini iyileştirmesi bekleniyor. SKA 7 hedeflerine ulaşmak ve insanların sürdürülebilir enerjiye geçişin sosyo-ekonomik kazanımlarından yararlanmasını sağlamak için uluslararası kamu maliyesinde yapısal reformlar yapmak ve yatırımların önünü açacak yeni fırsatlar belirlemek gerekiyor.

Dünya Sağlık Örgütüne göre, her yıl 3,2 milyon insan kirletici yakıtların ve teknolojilerin neden olduğu hava kirliliği kökenli hastalıklardan yaşamını yitiriyor.

Raporun önemli çıktıları:

• 2010 yılında dünya nüfusunun yüzde 84’ünün elektriğe erişimi varken, bu oran 2021’de yüzde 91’e yükseldi. Sonuç olarak, bir yıl içinde bir milyardan fazla insan elektriğe erişim kazandı. Ancak, erişimin büyüme hızı 2019-2021 arasında önceki yıllara göre yavaşladı. Kırsal alandaki elektrifikasyon çabaları bu ilerlemeye katkı sağladı. Bununla birlikte, kentsel alanlarda büyük bir boşluk söz konusu.

• 2021 yılında Sahra altı Afrika’da 567 milyon insanın elektriğe erişimi yoktu. Bu rakam elektriğe erişimi olmayan küresel nüfusun yüzde 84’ünden fazlasını temsil ediyor. Bölgedeki erişim açığı 2010’daki seviyelerinde devam ediyor.

• Dünya, 2030 yılına kadar temiz pişirme yöntemlerine evrensel erişim sağlama hedefinden sapıyor. Büyük çoğunluğu Sahra altı Afrika ve Asya’da yaşayan 2,3 milyar insan, yemek pişirme alanında kirletici yakıtlar ve teknolojiler kullanıyor.

Geleneksel biyokütle kullanımı, hane halkının haftada 40 saate kadar yakacak odun bulmak için harcadığı zaman anlamında geliyor. Bu durum, kadınların verimli işlerde çalışmasını veya yerel karar alma organlarına katılımını ve çocukların okula gitmesine engel teşkil ediyor.

• 2019 Dünya Sağlık Örgütü tahminleri, her yıl 3,2 milyon erken ölümün yemek pişirmek için kullanılan kirli yakıtlar ve teknolojiler nedeniyle oluşan evsel hava kirliliğine bağlanabileceğini söylüyor.

• Küresel tüketimde yenilenebilir elektrik kullanımı, 2019 yılında yüzde 26,3’ten 2020’de yüzde 28,2’ye yükseldi. Bu gösterge, SKA’da ilerlemenin izlenmesinden bu yana gerçekleşen en büyük tek yıllık artışı temsil ediyor.

• Küresel enerji tüketiminin dörtte üçünden fazlasını oluşturan ısıtma ve ulaşımda yenilenebilir enerji kaynaklarının payını artırma çabaları 1,5 santigrat derece iklim hedefine ulaşmak için yeterli değil.

• Birim hasıla başına enerji tüketimini ifade eden enerji yoğunluğu, 2010-2020 yılları arasında yılda yüzde 1,8 arttı. Bu artış oranı, önceki on yıllara göre yüzde 1,2’lik iyileşmeden daha yüksek.

• Bununla birlikte, enerji yoğunluğu iyileştirme hızı son yıllarda yavaşlayarak, 2020 yılında yüzde 0,6’ya düştü.

• Gelişmekte olan ülkelerde temiz enerjiyi destekleyen uluslararası kamu mali akışları 2021 yılında 10,8 milyar ABD doları seviyesinde bulunuyor. Bu rakam, 2010-2019 ortalamasından yüzde 35 daha az ve 26,4 milyar ABD dolarıyla zirve yapan 2017 yılı oranının yalnızca yüzde 40’ı.

Rapor, 11 Temmuz 2023 tarihinde Birleşmiş Milletler platformu olan Sürdürülebilir Kalkınma Üst Düzey Siyasi Forumu (HLPF) kapsamında düzenlenecek özel bir lansman etkinliği ile hükümet ve iş dünyasındaki karar mercilerinin bilgisine sunulacak.

Sonuç olarak raporun yazarları, uluslararası toplumu, şirket yöneticilerini ve hükümet yetkililerini SKA 7’ye ulaşma yolunda elde edilen kazanımları korumaya, yapısal reformları ilerletmeye ve desteğe en fazla ihtiyaç duyan savunmasız ülkelere stratejik olarak odaklanmaya çağırıyor.

Kaynak:

https://l24.im/iWR