İlk kez yapılan Birleşmiş Milletler raporlaması, koruma altında olan hayvan türlerinin insan müdahaleleri, kirlilik, istilacı türler ve iklim krizi nedeniyle risk altında olduğunu ortaya koyuyor. BM uzmanları tarafından yapılan değerlendirmeye göre, uluslararası koruma altındaki göçmen türlerin beşte birinden fazlası yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Kambur balinalardan Dalmaçyalı pelikanlara kadar milyarlarca hayvan her yıl değişen mevsimlerle
İlk kez yapılan Birleşmiş Milletler raporlaması, koruma altında olan hayvan türlerinin insan müdahaleleri, kirlilik, istilacı türler ve iklim krizi nedeniyle risk altında olduğunu ortaya koyuyor.
BM uzmanları tarafından yapılan değerlendirmeye göre, uluslararası koruma altındaki göçmen türlerin beşte birinden fazlası yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
Kambur balinalardan Dalmaçyalı pelikanlara kadar milyarlarca hayvan her yıl değişen mevsimlerle birlikte okyanuslarda, karada ve gökyüzünde yolculuk ediyor.
Göçmen Yabani Hayvan Türlerinin Korunması Sözleşmesi (CMS) tarafından hazırlanan yeni rapor, birçok göçmen türün insan kaynaklı kirlilik, istilacı türlerin yayılması ve iklim krizi nedeniyle yok olma riski altında olduğuna işaret ediyor.
Anlaşma kapsamında koruma altındaki göçmen hayvanlara ilişkin yapılan değerlendirmede, CMS listesindeki 1.189 türün yüzde 22’sinin neslinin tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu ve neredeyse yarısının (%44) habitat kaybı ve aşırı avlanma nedeniyle sürdürülemez bir baskı altında nüfus düşüşü gösterdiği tespit edildi.
Listede yer alan köpekbalıkları, vatozlar ve mersin balıklarının yüzde 97’sinin yüksek riskle karşı karşıya olduğu ve 1970’lerden bu yana nüfuslarının yüzde 90 oranında azaldığı belirlendi.
Yabani türler göç ederken muazzam mesafeler kat edebilir
Analize göre, goriller ve sözleşme kapsamındaki kaplumbağaların neredeyse yarısı yok olma tehlikesiyle karşı karşıyayken, nüfusu azalanlar arasında Alaska ve Avustralya arasında 8.000 milden fazla durmaksızın uçabilen çubuk kuyruklu solucanlar ve saman renkli meyve yarasası ile Afrika genelinde en büyük memeli göçünü gerçekleştiren ve nesli kritik derecede tehlike altında olan Avrupa yılan balığı da yer alıyor.
Rapor, hükümetlerin Özbekistan’ın Semerkant kentinde dünya genelindeki göçmen yabani türlerin nasıl daha iyi korunabileceğini tartışmak üzere bir araya geldiği dönemde yayımlandı.
Yönetici sekreter Amy Fraenkel tarafından yapılan açıklamada, artan yok olma riskine yönelik eğilimin ‘’alarm için büyük bir neden’’ olduğu ancak hükümetlerin bu düşüşler konusunda yapabileceği pek çok şey olduğunu bildirdi.
‘’Türlerin sözleşme kapsamında yer almasının nedeni başlarının dertte olması, bazı türlerin neslinin tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olması şaşırtıcı değil’’ diyen Fraenkel’e göre sorun trendde: Listelenen türlerin yüzde 44’ü düşüşte ve bu artan yok olma riski, küresel olarak göçmen türler için geçerli bir durum.
‘’Her dört türden üçü habitat kaybından etkileniyor. Her 10 türden yedisi aşırı avlanma, zehirlenme yoluyla ölüm ve hedef dışı avlanmaya maruz kalıyor. Insanlar balinaların, aslanların, gorillerin, zürafaların ve birçok kuşun göçmen türler olduğunun farkında olmayabilir. Bu büyük bir alarm nedeni’’ diyerek düşüncelerini aktardı.
Raporun yazarları kalanları korumak ve popülasyonların iyileşmesine yardımcı olmak için önemli geçiş yolları, yüzme yolları ve göç yollarındaki insan altyapısının en aza indirilmesi gerektiğini tavsiye ediyor. Ayrıca göçler açısından hayati önem taşıyan alanların anlaşılması ve bunların korunması için daha fazla çalışma yapılması gerektiğini vurguluyor.
Koruma çabalarına rağmen, aralarında bozkır kartalı, Mısır akbabası ve yaban devesinin de bulunduğu listedeki 70 türün nüfusu son 30 yılda azaldı.
BM’nin Çevre Programı Başkanı Inger Andersen, ‘’Küresel toplumun bu son bilimi somut koruma eylemine dönüştürme fırsatı var. Bu hayvanların birçoğunun içinde bulunduğu tehlikeli durum göz önüne alındığında, gecikmeyi göze alamayız’’ dedi.
Bunlara ek olarak Fraenkel sözlerine şöyle devam etti: ‘’Habitat tahribatına yol açan tarım, şehirlerin yayılması gibi çevresel değişimin itici güçlerinin de ele alınması gerekiyor. Göçmen türlerin üremek, beslenmek ve seyahat etmek için belirli alanlara ihtiyaçları var. Ekosistem bütünlüğü dediğimiz şey olanlar için çok önemli. Eğer bu alanlara erişilemiyorsa veya artık mevcut değilse, o zaman bunun zararlı olacağı açık ve nettir.’’
Hayatta kalmalarına yardımcı olmak ve onları korumak için tasarlanan sözleşme, uluslararası koordinasyon gerektiren göçmen türleri kapsıyor. Raporun yazarları, sözleşme kapsamında listelenmeyen ve tehdit altında olan 399 göçmen türü daha olduğunu tespit etti.
Kaynak:
