İklim değişikliği konusunda yeni rekorlara imza atan 2022 yılı, aşırı sıcak hava olayları, yıkıcı kuraklıklar, seller ve orman yangınları olmak üzere birçok olumsuzluğa sahne oldu. Yaz ayları boyunca, dünya genelinde yıkıma yol açan, yüzbinlerce cana mal olan ve milyonlarca insanı yerinden eden sayısız aşırı hava olayı yaşandı. En son yayınlanan IPCC raporu, dünyanın küresel sıcaklık
İklim değişikliği konusunda yeni rekorlara imza atan 2022 yılı, aşırı sıcak hava olayları, yıkıcı kuraklıklar, seller ve orman yangınları olmak üzere birçok olumsuzluğa sahne oldu. Yaz ayları boyunca, dünya genelinde yıkıma yol açan, yüzbinlerce cana mal olan ve milyonlarca insanı yerinden eden sayısız aşırı hava olayı yaşandı.
En son yayınlanan IPCC raporu, dünyanın küresel sıcaklık artışının 1,5 santigrat derece sınırının altında kalabilme olasılığını hızla kaybettiğini ortaya koyuyor. Atmosferdeki gazların amansız yükselişi devam ediyor.
Yaşanan olaylar her ne kadar dramatik olsa ve sert önlemler gerektirse de,güzel gelişmeler geleceğe umutla bakılmasına neden oluyor.
2022 yılı, gezegenin geleceği için yazılan senaryoların karamsarlığını hafifleten gelişmelerin yaşanmasına sahne oldu.
Geçtiğimiz yılda gerçekleşen çevre haberleri, dünya vatandaşı olarak kendimizi daha iyi hissetmemize yol açtı. Bunlardan bazılarına göz atalım:
1. Rekor seviyelere ulaşan yenilenebilir enerji üretimi 2025 yılına kadar en büyük küresel elektrik kaynağı olma yolunda
Ukrayna’nın işgali ve yaşanan savaş ile birlikte artan fosil fiyatları, ülkelerin alternatif enerji kaynaklarına yönelmesine yol açtı. Rusya’nın doğalgazı kesmesinin ardından darboğaza giren Avrupa Birliği, yenilenebilir enerji altyapısını büyütme çabalarını umut verici bir şekilde artırdı.
2022 yılının ikinci çeyreğinde, Avrupa Birliği üyesi 19 ülkede rekor düzeyde rüzgar ve güneş enerjisi üretimi gerçekleştirildi.
AB ülkeleriyle birlikte, ekonomileri büyük ölçüde kömür ve gazdan beslenen Çin, ABD ve Hindistan net sıfır hedefleri ışığında alternatif enerji kaynaklarına geçiş taahhütlerinde büyük ilerleme kaydetti.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın son raporuna göre, yenilenebilir enerji 2025 yılına kadar küresel elektrik üretiminin en büyük kaynağı olma yoluna ilerliyor.
2. Amerika Birleşik Devletleri tarihindeki en etkin iklim yasası onaylandı
Ağustos 2022 tarihinde ABD Başkanı Joe Biden, Enflasyon Azaltma Yasasını (IRA) yasalaştırdı. Amerika Birleşik Devletleri tarihinde iklim ve enerji alanındaki en büyük değişikliği temsil eden bu mevzuatla, Çin’den sonra dünyanın en büyük ikinci kirletici ülkesi olan ABD’de ve dolayısıyla dünya genelinde daha yeşil bir geleceğin yolu açıldı.
ABD, iklim kriziyle mücadele yolunda 369 milyar dolar değerinde fonu seferber etti. 2030 yılına kadar emisyonların 2005 seviyelerine göre yüzde 40 oranında azaltılacağını söyleyen uzmanlar, 2050 yılına kadar ülkenin net sıfır taahhüdü yolunda hızla ilerleyeceğini ön görüyor.
Mevzuat, güneş ve açık deniz rüzgarı olmak üzere yenilenebilir enerji kaynaklarına önemli yatırımların yanı sıra nükleer enerji üretimi ve temiz hidrojen için yeni krediler ve temiz enerji girdileri, bileşenleri ve nihai ürünler üreten tesislerin geliştirilmesine yönelik teşvikleri de içeriyor.
Elektrikli araçları daha uygun fiyatlı hale getirmek ve düşük gelirli kesimin fosil yakıtla çalışan arabaları kullanmayı bırakmalarına yardımcı olmak için vergi indirimleri sağlıyor. Bu teşvikler aracılığıyla, tüketicilerin daha sürdürülebilir seçimlere yönelmeleri amaçlanıyor.
Bunlara ek olarak, Karbon Yakalama Teknolojileri (CCUS) için büyük teşvikler de yer alıyor.
3. COP27 Konferansı kapsamında gelişmekte olan savunmasız ülkelerin iklim zararlarını tazmin etmek için anlaşmaya varıldı
Kasım ayında Mısır’ın Sharm El-Sheik kentinde düzenlenen COP27 zirvesinin temel konularından biri, varlıklı ülkelerin iklim değişikliğine karşı savunmasız olan gelişmekte olan ülkelere yapması düşünülen mali destekti.
Küresel ısınmaya en az katkıda bulunan gelişmekte olan ülkeler, iklim değişikliğinin neden olduğu ekonomik, sosyal ve kültürel kayıplardan en fazla etkilenen ve zarar gören ülkeleri temsil ediyor.
COP27 zirvesi, hasar tazminatı konusundaki müzakerelerin temelini oluşturan toplantı olarak tarihe geçti.
2022 yılında yaşanan en belirgin örnek, küresel karbon ayak izine sadece yüzde 0,8 oranında katkıda bulunan Asya ülkesi Pakistan’da 2 bin kişinin ölümüne yol açan ve milyonları yerinden eden sel felaketi neticesinde şehirlerin ve altyapının 28 milyar dolar zarara uğramasıydı.
İki hafta süren müzakerelerin ardından Pakistan gibi küresel ısınmaya karşı savunmasız olan gelişmekte olan ülkelerin iklim değişikliği kaynaklı zararlarını tazmin edecek bir fon oluşturulmasına karar verildi. Yoksul ülkeler için alınan bu tarihi karara rağmen, hangi ülkenin, ne kadar ödeyeceğine ve kimin yararlanacağına ilişkin ayrıntılı planın 2023 yılında kararlaştırılması konusunda görüş birliğine varıldı.
4. Avrupa Birliği iklim değişikliği ile mücadeleye yönelik uluslararası çabaların ön saflarına yerleşti
Çin ve ABD’den sonra dünyanın üçüncü en büyük emisyon kaynağı olan Avrupa Birliği, 2022 yılı boyunca küresel ısınmaya karşı mücadelede tartışılmaz bir lider konumuna geldi.
Avrupa Yeşil Anlaşması’nın bir parçası olarak, 2030 yılına kadar 1990 seviyelerine göre karbon emisyonlarında yüzde 55 oranında azaltma ve yüzyılın ortasına kadar karbon nötrlüğe yönelik iddialı hedeflere doğru yol haritası belirlendi. Avrupa Birliği üyesi 27 ülke, iklim hedeflerine ulaşma yolunda yeni kurallar ve yasaları hayata geçirdi.
Ekim 2022 tarihinde, Avrupa Parlamentosu ve Konseyi, 2035 yılına kadar fosil yakıtlı araç ve kamyonetlerin satışlarını fiilen yasaklayan tasarıyı onayladı.
Avrupa Birliği şu ana kadar dünya genelinde elektrikli araca geçiş mevzuatına sahip tek bölge konumunda. Yakın zaman önce benzer yasalar ABD’nin Kaliforniya ve New York eyaletleri tarafından da onaylandı.
Avrupa Birliği üye ülkesi Brüksel, ambalaj atıkları konusundaki yeni düzenlemelerini duyurarak, karbon azaltım projelerini onaylamak için yeni bir plan önerdi.
AB meclis üyeleri tarafından, karbondioksit, metan ve nitrojen dioksit emisyonlarının yarattığı zararın tazmin edilmesini zorunlu kılan Emisyon Ticaret Sistemine (ETS) nakliye gemilerinin yarattığı kirlilik nedeniyle denizcilik sektörünün de dahil edilmesi kabul edildi.
Son olarak, AB ülkeleri çelik, alüminyum, çimento, gübre ve elektrik gibi ithal mallara yönelik uygulanacak ilk karbon sınır vergisi üzerinde anlaşmaya vardı.
5. COP15 zirvesinde dünyanın biyolojik çeşitliliğini kurtarmak için finansman sağlanmasına karar verildi
Aralık 2022 tarihinde 195 ülkeden gelen temsilciler, Birleşmiş Milletler’in Biyoçeşitlilik Sözleşmesi Taraflar Konferansı çerçevesinde Kanada’nın Montreal kentinde toplandı.
Müzakereciler, 2030 yılına kadar dünya genelindeki karaların, iç suların, kıyı bölgelerinin ve okyanusların en az yüzde 30’unu korumaya yönelik iddialı bir plan olan 30×30 hedefinde anlaşmaya vardı.
Gelişmiş ülkeler, Küresel Çevre Hizmeti kapsamında oluşturulacak yeni biyoçeşitlilik fonu aracılığıyla yoksul ülkelere, 2025 yılından başlayarak yılda 25 milyar dolar ve on yılın sonunda 30 milyar dolar mali destek sağlamayı taahhüt etti.
Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF) tarafından 2022 yılının başlarında yayınlanan rapor, son 50 yılda vahşi yaşam nüfusunun yaklaşık yüzde 69’unun kaybedildiğini ortaya koydu.
6. Brezilya’da Lula’nın seçimle göreve gelmesi Amazon bölgesine umut oldu
Bir önceki başkan Bolsonaro’nun yıllarca süren ısrarlı ormansızlaşma ve orman yangınlarında keskin bir artışa neden olan çevre sorumsuz yönetim anlayışı ardından Lula’nın seçilmesi, Brezilya’nın iklim değişikliğine karşı mücadelesinde dönüm noktası oldu. Dünyanın en büyük yağmur ormanı ve biyolojik çeşitliliğiyle öne çıkan Amazon’un geleceği konusundaki umutları artırdı.
Bolsonaro’nun başkanlığı sürecinde, bilim insanları tarafından yapılan tüm uyarılara rağmen Amazon’daki ormansızlaşma 15 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
Lula, seçim kampanyası sırasında Amazon ormanlarının yok edilmesiyle mücadele edeceğine ve yaygın çevre tahribatından, yerli toplulukların yerinden edilmesinden sorumlu olan yasadışı altın madencileri, ağaç katliamcıları ve çiftlik sahiplerine karşı önlemler alacağına dair söz verdi.
Yeni seçilen Başkan Lula, COP27 Konferansında yaptığı konuşmada, Amazon ormanlarını korumadan dünya genelinde iklim güvenliğini konuşmanın bir anlamı olmadığını söyledi. Sıfır ormansızlaşma ve biyomun bozulmaması için ne gerekirse yapacaklarını sözlerine ekledi.
Kaynak:
https://earth.us3.list-manage.com/track/click?u=01326b3db2cbfb01105b88a5d&id=710a3e4177&e=7fe4053e85
