Z Kuşağı örgü örmek gibi büyükanne hobilerine yöneliyor

Z kuşağı arasında giderek yaygınlaşan örgü, dikiş ve tığ işi gibi geleneksel el işleri, yalnızca nostaljik nedenlerle değil, sağlık açısından da tercih ediliyor. Nörobilim alanındaki son araştırmalar, bu tür el becerisi gerektiren uğraşların beyin sağlığını korumada önemli bir rol oynayabileceğini gösteriyor. 

Örgü ve benzeri “büyükanne hobileri” yeniden popülerlik kazanıyor ve özellikle genç kuşaklar arasında ilgi artıyor. Geleneksel el işleri, nostaljinin ötesinde, yaratıcı ve rahatlatıcı bir uğraş olarak hayatlara geri dönüyor.

Son aylarda, örgü grupları ve el işi atölyeleri gibi ‘’grannycore’’ etkinliklerine Z Kuşağı büyük ilgi gösteriyor. 

Eventbrite verileri, dijital dünyadan kaynaklanan yorgunluk ve tükenmişliği hafifletme ihtiyacının, gençleri bu nostaljik ama rahatlatıcı uğraşlara yönlendirdiğini ortaya koyuyor. Uzmanlar, bu tür sosyal ve dokunsal aktivitelerin gençlerin ruh sağlığına olumlu katkılar sağladığını belirtiyor.

Araştırmalar, örgü gibi yavaş ve dokunsal uğraşların, sadece nostaljik bir hobi olmanın ötesinde beyin sistemlerini farklı şekillerde harekete geçirerek uzun vadeli bilişsel sağlığı destekleyebileceğini gösteriyor. 

İşte bilim dünyasının bu konudaki görüşleri!

Meditasyon ve bulmacaların da beyin sağlığına faydaları bulunurken, örgü örmenin kendine özgü avantajları olduğu belirtiliyor. Örgü, ince motor becerileri, yaratıcı planlama ve ritmik iki taraflı hareketleri bir arada kullanarak, farklı beyin sistemlerini aynı anda harekete geçiriyor.

Harvard Tıp Fakültesi Nöroloji Profesörü ve Linus Health’in baş tıbbi sorumlusu Alvaro Pascual-Leone, örgünün beynin dopamin sistemini uyararak odaklanmayı iyileştirebileceğini ve yaşa bağlı bilişsel gerilemeyi geciktirme potansiyeline sahip olduğunu belirtiyor. Bu bulgu, örgü gibi el işi faaliyetlerinin yaşlanma sürecinde beyin sağlığını korumada önemli bir rol oynayabileceğini ortaya koyuyor.

Frontiers in Behavioral Neuroscience dergisinde yayımlanan 2024 tarihli bir çalışmaya göre, yaratıcı uğraşlar beynin dopamin salgılayan ödül ağlarını aktif hale getiriyor. Bu ağlar, zevk, motivasyon ve ruh hali üzerinde önemli etkilere sahip. Ancak, sosyal medyada gezinmek veya şeker tüketmek gibi ani dopamin patlamalarının aksine, örgü örmek daha yavaş ve istikrarlı bir ödül mekanizması sağlıyor. Bu da, uzun vadeli zihinsel sağlığı besleyen bir unsur olarak dikkat çekiyor.

Örgü gibi planlama, sıralama ve problem çözme gerektiren aktiviteler, motor ve duygusal sistemlerin yanı sıra yürütücü fonksiyonları da aktif hale getiriyor. Beynin tüm bu bölgelerinin bir arada çalışması, sinir bağlantılarının güçlenmesine yardımcı oluyor. Bu da yaşlandıkça beynin esnekliğini ve dayanıklılığını koruması için hayati önem taşıyor.

Beyin sağlığını desteklemek için yeni beceriler edinmenin önemine değinen Profesör Alvaro Pascuel-Leone, ‘’Hiç örgü örmediyseniz, örgü tam size göre” diyor. “Ancak profesyonel bir örgücüyseniz, bu durum pek geçerli değil. Örgü size bir başarı duygusu verebilir, ki bu da değerli bir şeydir; ancak asıl amaç, beyninizi daha önce karşılaşmadığı bir problemi çözmek için çalıştırmaktır’’ diye ekliyor.

Beyni alışılmadık görevlerle zorlamak, örneğin örgü örmek, yeni sinir yollarının aktive olmasını sağlıyor ve benzersiz bir nörolojik destek sunuyor.

Profesör Pascual-Leone’ye göre bilişsel zorlukların büyük ya da karmaşık olması şart değil: “Asıl önemli olan, beynin henüz tam olarak başaramadığı bir meydan okumayla karşılaşması.’’

Parkinson hastaları üzerinde yapılan çalışmalar, yaratıcı sanat terapilerinin hafıza, motor becerileri ve duygusal dayanıklılığı iyileştirdiğini gösteriyor. Bu sonuçlar, sinir sistemi hastalıklarının ileri evrelerinde bile bu tür aktivitelerin yararlı olabileceğini ve her yaşta başlanabileceğini ortaya koyuyor.

Kaynak:

https://www.nationalgeographic.com/health/article/grannycore-knitting-hobbies-brain-health