Aşırı sıcakların giderek daha fazla yaşandığı günümüzde bu etkileri hissetmeyen çok az bölge kaldı. İklim değişikliğinin bir sonucu olarak, dünya genelinde aşırı hava olaylarının sayısı hızlanarak artıyor. Geçtiğimiz sekiz yıl kayıtlara geçen en sıcak yıllar oldu. Mekke’den Hindistan’a ve Latin Amerika’ya kadar milyonlarca insan hayatı tehdit eden sıcaklarla karşı karşıya kaldı ve kalmaya devam ediyor.
Aşırı sıcakların giderek daha fazla yaşandığı günümüzde bu etkileri hissetmeyen çok az bölge kaldı. İklim değişikliğinin bir sonucu olarak, dünya genelinde aşırı hava olaylarının sayısı hızlanarak artıyor.
Geçtiğimiz sekiz yıl kayıtlara geçen en sıcak yıllar oldu. Mekke’den Hindistan’a ve Latin Amerika’ya kadar milyonlarca insan hayatı tehdit eden sıcaklarla karşı karşıya kaldı ve kalmaya devam ediyor. Bu durumun giderek kötüleşmesi bekleniyor.
Sıcaklıklar, küresel ortalama olarak 490.000 kişinin ölümüne ve çok daha fazlasının ciddi sağlık sorunları ile boğuşmasına neden oluyor.
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, sıcaktan kaynaklanan ölümlerin 2050 yılına kadar %50 artacağı öngörülüyor. Ancak sıcağın sağlık üzerindeki etkisi, dünya genelinde veya toplumlarımız içinde eşit bir dağılım göstermiyor. Savunmasız durumda olan nüfuslar en büyük risklerle karşı karşıya.
Şehir ölçeğindeyse, daha yoksul ve marjinalleşmiş nüfusa sahip veya daha az yeşil alan ve altyapı yetersizlikleri olan mahallelerin daha sıcak olduğu ölçümleniyor.
Bu mahallerde ısıyı emen sert ve koyu renk yüzeylerin varlığı da ısının artmasına neden oluyor. Binalar, sokaklar ve kaldırımlar gibi insan yapımı altyapının doğal yüzeylerden daha fazla ısı tutması, şehirlerin kırsal alanlara göre daha fazla ısıya maruz kalmasına neden oluyor. Buna kentsel ısı adası etkisi deniyor.
Aşırı sıcaklar yıkıcı olabiliyor. Bununla birlikte, sağlık, enerji sistemleri ve ekonomiler üzerindeki ısı tehlikelerini azaltmak, kentsel eşitliği geliştirmek ve iklim değişikliğini engellemek adına her toplumun kullanabileceği etkin araçlar mevcut.
Kentsel altyapının ısıya etkisi: Monterrey ve Mumbai’den örnekler
Kentlerin arazi örtüsü, çatılar ve kaldırımların grisi ve aynı zamanda kent ormanları, sokaklardaki ağaçlar, akarsular ve rezevuarların yeşili ile harmanlanan bir altyapı örneği sergiler. Arazi örtüsü ve ısı arasındaki ilişki, soğutma çözümlerinin belirlenmesi için yapılan çalışmalara yardımcı olur.
Mumbai şehir yönetimi ilk İklim Eylem Planını geliştirirken ısı tehlikelerini göz önünde bulundurarak, mahallelerdeki bitki örtüsünün payı ile daha düşük arazi yüzeyi sıcaklıkları arasında güçlü bir ilişki olduğunu ve en sıcak/ en soğuk mahallelerin ortalama arazi yüzey sıcaklığı arasında 5,5 C derecelik bir fark olduğunu ortaya koydu.
Daha serin ve yeşil mahalleler tipik olarak yüksek gelirli sakinlerin yaşam alanlarını temsil ederken, daha sıcak mahalleler kayıt dışı yerleşimlerden oluşuyor.
Buna ek olarak, kayıt dışı yerleşimlerde düşük gelirli insanların yaşadığı metal çatılı evlere sahip mahalleler, genellikle daha yüksek yüzey sıcaklığına maruz kalıyor. Mumbai’deki hanelerin yaklaşık %37’si metal çatılar altında barınıyor ve yüksek ısıya maruz kalıyor.
Meksika-Monterrey’de ise, arazi yüzey sıcaklıklarının ilçeler arasında büyük farklılıklar gösterdiği ve bunun 11C derece sıcaklık aralığına kadar değişkenlik gösterdiği bildiriliyor.
Bitki örtüsünün uyumu ve özellikle insan yapımı yüzey türlerini kapsayan altyapının durumu, ısı birikimine kritik derecede katkıda bulunur.
Soğutma çözümü olarak şehir altyapısı
Doğal olan ve aynı zamanda serinliği amaçlayarak inşa edilmiş altyapı, şehir hava sıcaklıklarını 3 ila 4 C derece azaltabilir.
Bitki örtüsü, özellikle de ağaçlar, terleme yoluyla buharlaşma ve aynı zamanda gölge sağlama yetenekleriyle bulunduğu yerleri serinletir.
Çatılarda, sokaklarda, duvarlarda kullanılan güneş yansıtıcı malzemelerden oluşan altyapı, ısının zemin seviyesinde birikmesine engel olarak atmosfere geri gönderir.
Aşırı sıcaklarla mücadele stratejilerinde serin altyapı seçenekleri giderek daha fazla benimseniyor.
Büyüyen şehirler, kentsel ısı adası etkisini ve aşırı sıcakların etkilerini azaltmaya yardımcı olmak için ağaçlara, yeşil koridorlara ve diğer doğa temelli çözümlerin yanı sıra güneş yansıtıcı çatılara yatırım yapıyor.
Hindistan’ın Kochi kentinde, dayanıklılığı düşük mahallelerde ısıyı azaltmak için topluluk bilgisi ve jeo-uzamsal verilerle bilgilendirilen ağaç dikme kampanyası uygulanıyor.
Kolombiya Medellin’de, kent genelinde birbirine bağlı bir yeşil alan ağı oluşturmak üzere 8.000’den fazla ağaç diken yerel yönetim, ısınma sorununu da çözerken aynı zamanda doğaya erişim ve biyoçeşitliliğin artmasına katkıda bulundu. Belediye yetkilileri, üç yıllık uygulamanın ardından Medellin’deki kentsel ısı adası etkisinin 2 santigrat derece azaldığını gözlemledi.
Hindistan’ın Ahmedabad kentinde belediye, sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte gecekondu mahallelerinde yaşayan kadınları desteklemek amacıyla, ısı birikimini azaltmak için 17.000 evin çatısının beyaza boyanması gibi iklim uyum çözümleri geliştirdi.
Çok düşük maliyetler gerektiren serin altyapı seçenekleri, sayısız fayda sağlıyor. Özellikle klima gibi iklim değişikliğine katkıda bulunan mekanik soğutma sistemlerinden uzaklaşarak küresel ısınmayı artıran bir etki yaratmıyor.
Serin altyapı seçeneklerinin faydaları arasında; enerji tüketiminin azaltılması, çalışan verimliliğinin artırılması, yeşil alanlara daha adil erişim, fiziksel ve ruhsal sağlığın iyileştirilmesi, hava ve su kalitesinin iyileştirilmesi gibi birçok ekonomik, eşitlikçi ve çevresel faydalar yer alıyor.
Serin altyapı çözümleri dünya genelinde yüzlerce şehirde denendi. Ancak bu uygulamaları büyük ölçekte benimsemesi gereken daha binlerce şehir var.
Şehirler ve işletmeler hedef belirleme, yatırımları önceliklendirme ve ilerlemeyi anlamlı bir şekilde ölçmenin yollarını arıyor. Bu araçlar olmadan, projelerin ve politikaların benimsenmesi hayat kurtarmak için yeterli olamayacak.
Smart Surfaces Coalition, Arsht-Rockefeller Resilience Center, cool Cities Network, Data for Cool Cities ve Cities4Forests gibi Dünya Kaynakları Enstitüsü projeleri, ısı riskine ilişkin yerel veriler üreterek ve bunları politika yapıcılara sunarak, altyapı seçimlerinin etkileri hakkında bilgilendirme yaparak bu ihtiyacı karşılamayı amaçlıyor.
Kaynak:
