Afrika ülkeleri iklim krizinin yükünü en ağır hissedenler arasında. Küresel emisyonlara en az katkıda bulunan kıta, iklim kaynaklı felaketlerin yol açtığı ekonomik kayıplarla mücadele ediyor. Halihazırda Afrika ülkeleri gayrisafi yurt içi hasılalarının (GSYH) yüzde 2 ila 5’ini bu alanda kaybederken, bazı ülkeler bütçelerinin yüzde 9’unu felaketlere müdahale için harcamak zorunda kalıyor. 2030’a kadar kıtanın en
Afrika ülkeleri iklim krizinin yükünü en ağır hissedenler arasında. Küresel emisyonlara en az katkıda bulunan kıta, iklim kaynaklı felaketlerin yol açtığı ekonomik kayıplarla mücadele ediyor. Halihazırda Afrika ülkeleri gayrisafi yurt içi hasılalarının (GSYH) yüzde 2 ila 5’ini bu alanda kaybederken, bazı ülkeler bütçelerinin yüzde 9’unu felaketlere müdahale için harcamak zorunda kalıyor.
2030’a kadar kıtanın en yoksul 118 milyon insanının kuraklık, sel ve aşırı sıcakların etkisi altında kalması bekleniyor.
Bu tablo karşısında ikinci Afrika İklim Zirvesi (ACS2) kritik bir dönemece işaret ediyor. 8-10 Eylül 2025 tarihlerinde Etiyopya’nın başkenti Addis Ababa’da düzenlenecek zirvede, Afrika liderlerinin küresel iklim kararlarında daha fazla söz sahibi olmayı talep etmesi, adil finansman çağrısı yapması ve kıtanın çözümün parçası olduğunu güçlü bir şekilde vurgulaması bekleniyor.
Zirvenin ana teması: “Küresel İklim Çözümlerini Hızlandırmak: Afrika’nın Yeşil ve Dayanıklı Kalkınması için Finansman”
İlk zirveden bugüne
2023’te Nairobi’de yapılan ilk Afrika İklim Zirvesi (ACS1), 20 milyar dolardan fazla taahhüt toplamış ve küresel finans kurumlarının reforme edilmesini isteyen Nairobi Bildirgesi ile sonuçlanmıştı. Afrika, yenilenebilir enerji, iklime uyumlu tarım ve arazi restorasyonu gibi önceliklerle yeşil büyüme vizyonunu ortaya koymuştu.
Aradan geçen iki yılda önemli adımlar atıldı. Afrika Kalkınma Bankası’nın kurduğu Afrika İklim Risk Sigortası Tesisi, 1 milyar dolarlık Sanayi Karbonsuzlaştırma Programı ve 130 milyon hektarlık araziyi restore etme taahhütleri bunlardan sadece birkaçı.
ACS2 zirvesi sonunda kabul edilmesi beklenen Addis Ababa Bildirgesi, Afrika’nın Brezilya’da yapılacak COP30 öncesindeki ortak tutumunu belirleyecek. Bildirge; yenilenebilir enerjinin yaygınlaştırılması, yeşil sanayileşme, teknoloji paylaşımı, kapasite geliştirme ve bölgesel iş birliği gibi somut taahhütler içerecek. Aynı zamanda borç yüküne dayalı finansman yerine hibeler, düşük faizli krediler ve adil ortaklıkların öne çıkarılması çağrısını yineleyecek.
Zirvede öne çıkacak 4 başlık
1. İklim finansmanı: Yardımdan yatırıma
Afrika’nın 2030’a kadar iklim taahhütlerini yerine getirmek için yaklaşık 3 trilyon dolara ihtiyacı var. Ancak bugün kıta, küresel uyum finansmanının sadece yüzde 20’sini alabiliyor. Liderler, özel yatırımların riskini azaltacak yeni finansman modelleri, toplulukları doğrudan destekleyecek araçlar ve kur dalgalanmalarına karşı koruma mekanizmaları üzerinde duracak.
2. Afrika öncülüğünde çözümler
Afrika; arazi restorasyonu, güneş enerjisi mini şebekeleri ve yerel bilgiye dayalı uyum projeleriyle kendi çözümlerini üretmeye devam ediyor. Kenya’nın 2030’a kadar yüzde 100 yenilenebilir enerji hedefi, Etiyopya’nın 40 milyar fidan dikim kampanyası ve Afrika Birliği’nin tarımda yüzde 45 üretim artışını hedefleyen Kampala Bildirgesi öne çıkan örnekler arasında.
3. Sistemleri güçlendirmek ve sermayeyi harekete geçirmek
Ülkelerin iklim ve kalkınma önceliklerini uyumlu hale getiren Ülke Platformları, daha verimli finansman ve politika eşgüdümü sağlıyor. Zirvede bu platformların yaygınlaştırılması ve şeffaflık ile hesap verebilirliğin artırılması çağrıları gündemde olacak.
4. Kıtasal birlik ve iklim yönetişimi
COP30 ve G20 öncesinde Afrika’nın tek ses olması kritik görülüyor. “Afrikalılar ve Afrika Kökenliler için Adalet” temasıyla uyumlu şekilde kıta, iklim krizinin bir adalet meselesi olduğunu vurgulayacak. Ayrıca gençlerin, kadınların ve yerli toplulukların karar süreçlerine daha fazla katılımı teşvik edilecek.
Afrika, dünyanın en genç nüfusuna, zengin yenilenebilir enerji potansiyeline ve yeşil dönüşüm için hayati öneme sahip madenlerin %40’ına sahip. Doğru ortaklıklarla kıta, hem iklim krizine çözümün merkezi olabilir hem de kalkınmasını hızlandırabilir.
ACS2, Afrika için vaatlerden eyleme geçişin zirvesi olarak görülüyor. Asıl sınav ise zirveden çıkacak taahhütlerin uygulanması, kapsayıcı ve adil bir şekilde hayata geçirilmesi olacak.
