Yeni bir çalışma, iklim değişikliğinin insan sağlığı üzerindeki artan etkilerini gözler önüne seriyor. İklim değişikliği, yalnızca çevreyi değil; insanların yaşamlarını, sağlıklarını ve geçim kaynaklarını da tehdit ediyor. Dünyadaki hükümetler harekete geçmediği takdirde, milyonlarca insanın bu durumdan olumsuz etkileneceği belirtiliyor. Lancet’te yayımlanan yeni rapor, iklim değişikliğine uyumda yaşanan gecikmelerin gezegen ve insanlar üzerindeki etkilerini artırdığını ortaya
Yeni bir çalışma, iklim değişikliğinin insan sağlığı üzerindeki artan etkilerini gözler önüne seriyor. İklim değişikliği, yalnızca çevreyi değil; insanların yaşamlarını, sağlıklarını ve geçim kaynaklarını da tehdit ediyor. Dünyadaki hükümetler harekete geçmediği takdirde, milyonlarca insanın bu durumdan olumsuz etkileneceği belirtiliyor.
Lancet’te yayımlanan yeni rapor, iklim değişikliğine uyumda yaşanan gecikmelerin gezegen ve insanlar üzerindeki etkilerini artırdığını ortaya koyuyor. Joacim Rocklöv, Lancet Countdown Europe Centre Eş Direktörü, durumu şöyle özetliyor:
“Sera gazlarının azaltımı, Paris Anlaşması’nın hedeflerine ulaşmak için gereken hız ve ölçekte ilerlemiyor.”
The Lancet Countdown, iklim değişikliği ve sağlık arasındaki ilişkiyi inceleyen çok uluslu bir iş birliği. Aşırı sıcak ve orman yangını dumanına bağlı ölümler, kentlerdeki su yollarının kapsama oranı (nehirler, göller, kıyılar), sağlık uyum finansmanı ve bireylerin sağlık–iklim bağlantısına ilgisi gibi başlıklarda veriler sunuyor.
20 farklı sağlık tehdidi göstergesinin 13’ü şu anda tarihin en yüksek seviyesinde.
Sıcaklık artıyor, ölümler de
1990’lardan bu yana sıcaklara bağlı ölümler %23 arttı, yılda 546.000 kişiyi etkiliyor. Geçtiğimiz yıl ise tarihin en sıcak yılı olarak kayıtlara geçti. Dünyada ortalama bir kişi, iklim değişikliği nedeniyle yılda 16 ekstra sıcakgün ile karşı karşıya kaldı; bu da 1986-2005 yılları ortalamasına göre %389 artış anlamına geliyor.
En kırılgan gruplar olan 1 yaş altı ve 65 yaş üstü, yılda ortalama 20 sıcak dalgası gün yaşadı; %304 artış.
Daha sıcak ve kuru hava koşulları, yangın risklerini de artırıyor. Sadece 2024’te, orman yangını dumanına bağlı ince partikül kirliliği 154.000 ölüme neden oldu. Kuraklık ve sıcak dalgaları, 2023’te 123 milyon insanın orta veya şiddetli gıda güvensizliği yaşamasına yol açtı.
Avrupa nasıl etkileniyor?
Avrupa, küresel ortalamanın iki katı hızda ısınıyor. Rapora göre; Avrupa’da sıcak dalgası günleri üç katından fazla artacak.
Bu durum özellikle:
- Güney Avrupa’da
- Yaşlı nüfusun yoğun olduğu bölgelerde
- Kronik hastalık yükü olan kesimlerde ölüm oranlarını ciddi şekilde artırıyor.
Yüksek sıcaklıklar ayrıca Dang humması ve Chikungunya gibi enfeksiyon hastalıklarının yayılımını hızlandırıyor. Kentsel alanlarda ısı adası etkisi nedeniyle risk büyüyor.
Rapor, uygulanacak bazı önlemlerin hayat kurtaracağını da ortaya koyuyor:
- Kömürden uzaklaşma ve hava kalitesinin iyileşmesi → yılda 160.000 yaşam
- Yenilenebilir enerji → daha sağlıklı çevre ve toplumlar
Rocklöv, bireysel düzeyde atılacak adımların politikaları şekillendireceğini de vurguluyor:
· Sera gazı azaltımını teşvik eden politikalara destek
· Şehirlerde hava kirliliğini azaltma
· Daha sağlıklı beslenme
Örneğin İsveç’te yapılan bir araştırma, et tüketiminin azaltılmasının yılda 700.000 ton karbondioksit eşdeğerini ortadan kaldırabileceğini gösteriyor.
Mesaj net: Herkes elini taşın altına koymalı
Prof. Anthony Costello, Lancet Countdown Eş Başkanı, raporu özetliyor:
“Bazı hükümetler sürdürülemez, sağlıksız ve nihayetinde yaşanamaz bir statükoyu korudukça, insanlar bunun bedelini canlarıyla ödüyor. Sağlığı koruyucu, adil ve hakkaniyetli bir dönüşüm için herkes elini taşın altına koymalı.”
