Gıda zehirlenmeleri, dünya genelinde her yıl yaklaşık 450 bin kişinin hayatına mal oluyor. Peki gıdayı zehirli hale getiren ne? Korunmak için neler yapabiliriz? Almanya’dan İstanbul’a seyahat eden pırıl pırıl bir ailenin gıda zehirlenmesi şüphesiyle hastaneye kaldırılması ve iki çocuk, anne ve baba olmak üzere dört kişinin hayatını kaybetmesi, gıda güvenliği konusunu yeniden gündeme getirdi. Dünya
Gıda zehirlenmeleri, dünya genelinde her yıl yaklaşık 450 bin kişinin hayatına mal oluyor. Peki gıdayı zehirli hale getiren ne? Korunmak için neler yapabiliriz?
Almanya’dan İstanbul’a seyahat eden pırıl pırıl bir ailenin gıda zehirlenmesi şüphesiyle hastaneye kaldırılması ve iki çocuk, anne ve baba olmak üzere dört kişinin hayatını kaybetmesi, gıda güvenliği konusunu yeniden gündeme getirdi.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), gıdaya bağlı rahatsızlıkları “temiz olmayan su veya gıdanın tüketilmesinin sebep olduğu hastalıklar” olarak tanımlıyor. Kuruma göre, 200’den fazla farklı etken gıda kaynaklı hastalıklara yol açabiliyor.
DSÖ verileri, her yıl yaklaşık 600 milyon kişinin gıda kaynaklı bir hastalık geçirdiğini gösteriyor. Her sene ortalama 420 bin kişi ise bu hastalıklar nedeniyle yaşamını yitiriyor ve yaşanan can kayıplarının 125 binini çocuklar oluşturuyor.
Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığının internet sitesinde, gıda kaynaklı hastalıkların çoğunun, çeşitli bakteri, virüs ve parazitlerin neden olduğu enfeksiyonlar olduğu belirtiliyor. Ancak gıdalarda yer alan bütün bakteriler hastalığa neden olmuyor.
Salmonella: Az pişmiş tavuk, yumurta, uygunsuz saklanan et
E.coli: Hijyeni yetersiz kıyma, çiğ sebze, kontamine su
Staphylococcus aureus: Uygun olmayan sıcaklıkta bekleyen yemekler
Vibrio türleri: Midye, istiridye, sokak deniz ürünleri
Bacillus cereus: Beklemiş pilav ve makarna
Clostridium perfringens: Toplu yemeklerde saatlerce ılık-sıcak bekleyen yemekler
Clostridium botulinum (Botulizm): Şişmiş/bozulmuş konserveler
Gıda zehirlenmesi belirtileri nelerdir?
Gıda zehirlenmesi ve benzeri diğer hastalıkların semptomlarının başında; mide bulantısı ve karın ağrısı geliyor. Bunları ateş, baş ağrısı, kusma ve ishal takip ediyor.
Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığına göre, patojene maruz kalma ile hastalık belirtilerinin başlaması arasındaki süre birkaç saat ile 1 hafta arasında değişebiliyor.
Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA), gıda kaynaklı hastalıklara yol açan etmenleri; yiyeceklerin doğru şekilde pişirilmemesi veya ısıtılmaması, doğru sıcaklıkta saklanmaması, son kullanma tarihinden sonra tüketilmesi ve hayvanlarla temas etmesi olarak sıralıyor.
Gıda zehirlenmesi vakaların ortak noktası:
· Tavuk, midye, kokoreç, açıkta satılan yiyecekler,
· Uygun olmayan saklama koşulları
· Uzun süre bekletilen toplu yemekler.
Gıda zehirlenmesine karşı alınabilecek önlemler
Et-tavuk-kıyma-balık 0-4C derece, dondurulmuş gıda ise -18C derecede saklanmalı.
Bu ürünlerin satın alınmasından sonra eve dönüş süresi 30 dakikayı geçmemeli ve çözdürülmüş gıdalar tekrar dondurulmamalı.
Uzmanlara göre; tavuk ve kıyma 24 saat içinde pişirilmeli; pişmiş yemeklerin tüketimi ise 48 saati geçmemeli.
Düğün, okul, catering ve toplu yemeklerde; ılık-sıcak arası bekleyen yemeklerde bakteriler çok hızlı çoğaldığı için yemekler oda sıcaklığında 2 saatten fazla bekletilmemeli.
Ayrıca; her tür yiyecek için temiz mutfak eşyaları, kesme tahtaları ve yüzeyler kullanılması, buzdolabının haftada bir temizlenmesi, yiyecekleri hazırlamadan önce ve hazırlarken ellerin yıkanması ve bakteri üremesini yavaşlatmak veya durdurmak için bozulabilir yiyeceklerin buzdolabında saklanması öneriliyor.
Besin zehirlenmesi, küçük bir ihmalin saatler içinde çok ciddi sonuçlara yol açabileceği bir halk sağlığı problemi olduğundan; telafisi mümkün olmayan sonuçlara yol açmamak için diikkat, denetim ve hijyen konularının gündemde olması her zaman zorunluluk olmalı.
