Dünya Meteoroloji Örgütü’nün (WMO) yayımladığı yeni rapor, küresel su döngüsünün giderek daha dengesiz hale geldiğini ortaya koydu. Rapora göre, nehirlerin yaklaşık yüzde 60’ı ya kuraklıkla ya da taşkınla boğuşuyor. Rapor, küresel ölçekte küçülen buzullar, artan kuraklıklar ve aşırı yağışların tetiklediği seller nedeniyle 2024’te su kaynaklarının istikrarsız hale geldiğini ortaya koyuyor. “Su toplumlarımızı ayakta tutar, ekonomilerimizi
Dünya Meteoroloji Örgütü’nün (WMO) yayımladığı yeni rapor, küresel su döngüsünün giderek daha dengesiz hale geldiğini ortaya koydu. Rapora göre, nehirlerin yaklaşık yüzde 60’ı ya kuraklıkla ya da taşkınla boğuşuyor.
Rapor, küresel ölçekte küçülen buzullar, artan kuraklıklar ve aşırı yağışların tetiklediği seller nedeniyle 2024’te su kaynaklarının istikrarsız hale geldiğini ortaya koyuyor.
“Su toplumlarımızı ayakta tutar, ekonomilerimizi güçlendirir ve ekosistemlerimizin temelini oluşturur” diyen WMO Genel Sekreteri Celeste Saulo basın açıklamasında:
‘’Buna rağmen dünyanın su kaynakları giderek daha fazla baskı altında. Aynı zamanda suyla ilgili aşırı tehlikeler, hayatlar ve geçim kaynakları üzerinde artan bir etkiye sahip.’’
Üst üste üçüncü yılda, dünyanın tüm buzul bölgelerinde buz kaybı yaşandı. Toplamda, küresel ölçekte 450 gigaton buzul buzu eridi. Bu, her biri 7 kilometre yüksekliğinde, genişliğinde ve derinliğinde dev bir buz bloğuna eşdeğer veya 180 milyon olimpik havuzu dolduracak su demek.
Bu erime, yalnızca bir yılda küresel deniz seviyesini yaklaşık 1,2 milimetre yükseltiyor ve kıyı bölgelerinde yaşayan yüz milyonlarca insan için sel riskini artırıyor.
Küçük buzul bölgelerinin çoğunda erime suyunun “zirve su noktası”na ulaştığı ya da yakında ulaşacağı belirtiliyor. Bu noktadan sonra, buzullar küçüldükçe yıllık erime suyu akışı da azalacak.
Dünya genelindeki nehir havzalarının üçte ikisi olağandışı koşullar yaşadı. Amazon Havzası ve Afrika’nın bazı bölgeleri 2024’te şiddetli kuraklıkla boğuştu. Buna karşılık, Afrika’nın orta, batı ve doğu bölgelerinde, Asya ve Orta Avrupa’nın bazı kısımlarında normalden daha yağışlı koşullar görüldü.
Halihazırda nehirlerin yaklaşık yüzde 60’ı ya çok az ya da çok fazla suyla akıyor. WMO’ya göre 2024, üst üste altıncı kez küresel su döngüsünde “açık dengesizlik” görülen yıl oldu.
Aşırı olaylar su kaynaklarının öngörülemezliğini artırıyor
Afrika’nın tropik bölgelerinde, 2024’teki olağandışı şiddetli yağışlar yaklaşık 2.500 kişinin ölümüne ve 4 milyon kişinin yerinden olmasına yol açtı. Avrupa ise 2013’ten bu yana en kapsamlı sel felaketini yaşadı; nehir ağlarının üçte biri kritik taşkın eşiğini aştı.
Asya ve Pasifik’te rekor kıran yağışlar ve tropik kasırgalar 1.000’den fazla can aldı. Brezilya’da ise aynı anda farklı uçlar yaşandı: Ülkenin güneyinde yıkıcı seller 183 kişinin hayatına mal olurken, Amazon Havzası’nda 2023’ten süregelen kuraklık ülke topraklarının yüzde 59’unu etkiledi.
Öngörülemez su kaynakları milyarları riske atıyor
WaterAid’in su güvenliği ve iklim dayanıklılığı baş analisti Patience Mukuyu’ya göre, raporun doğruladığı şey, ön saflarda yaşayan toplulukların yıllardır bildiği bir gerçek: “Gezegenimizin en hayati sistemi olan su döngüsü kontrolden çıkıyor.”
Mukuyu, iklim krizinin “tek bir net işaret” üzerinden hissedildiğini vurguluyor; ya çok az su ya da çok fazla.
“Bu, dünya çapında gıda, enerji, sağlık ve insan güvenliğini tehdit ediyor; milyarlarca dolara ve sayısız hayata mal oluyor.”
Birleşmiş Milletler Su Programı’na (UN Water) göre, dünya genelinde yaklaşık 3,6 milyar insan, her ay en az bir gün yetersiz suya erişim yaşıyor. Bu sayının 2050’ye kadar 5 milyarı aşması bekleniyor.
