Dünyaca ünlü pirmatolog ve doğa korumacı Dr. Jane Goodall, 1 Ekim 2025 tarihinde 91 yaşında hayatını kaybetti. Goodall, 1960 yılında Tanzanya’daki Gombe Ulusal Parkı’nda şempanzeleri doğal ortamında inceleyen dünyanın en uzun soluklu saha araştırmasını başlattı ve bu çalışmanın aralıksız olarak günümüze dek sürmesini sağladı. Şempanzeler üzerine yaptığı çığır açıcı araştırmalar, insan-hayvan ilişkisine bakışımızı değiştirdi. 40 yılı
Dünyaca ünlü pirmatolog ve doğa korumacı Dr. Jane Goodall, 1 Ekim 2025 tarihinde 91 yaşında hayatını kaybetti.
Goodall, 1960 yılında Tanzanya’daki Gombe Ulusal Parkı’nda şempanzeleri doğal ortamında inceleyen dünyanın en uzun soluklu saha araştırmasını başlattı ve bu çalışmanın aralıksız olarak günümüze dek sürmesini sağladı. Şempanzeler üzerine yaptığı çığır açıcı araştırmalar, insan-hayvan ilişkisine bakışımızı değiştirdi.
40 yılı aşkın bir süre boyunca, Jane Goodall Enstitüsü’nün şempanzelerin yaşam alanlarında yürüttüğü toplum temelli koruma çalışmalarına öncülük etti. Mirası arasında, bugün dünya çapında 75 ülkede aktif olarak değişim yaratan uluslararası çevre ve insani yardım programı Roots&Shoots Global’in kuruluşu da yer alıyor.
National Geographic Society, Goodall’ın çalışmalarını onlarca yıl boyunca destekleyerek onun dünya çapında tanınmasına öncülük etti. Society CEO’su Jill Tiefenthaler, “Jane Goodall, doğayla olan ilişkimize ve insanlığımıza dair bakışımızı sonsuza kadar değiştirdi. Onun ışığını taşımaya devam edeceğiz” dedi.
İngiltere’de büyüyen Goodall, çocukluk yıllarından itibaren hayvanlara duyduğu merakla tanınıyordu. Annesinin desteğiyle Afrika’ya gitme hayalini gerçekleştirdi ve hayatını şempanzelere adadı. İlk gözlemlerinde, şempanzelerin de insanlar gibi bireysel karakterlere sahip olduğunu ortaya koydu.
Araştırmalarının yanı sıra, yaşamı boyunca hayvan hakları ve doğa koruma mücadelesine öncülük etti. ABD’de tıbbi araştırmalarda şempanzelerin kullanımının sonlandırılmasına katkı sağladı ve Afrika’daki yasa dışı yaban hayatı ticaretine karşı uluslararası girişimlerde bulundu.
Goodall’ın çığır açan bilimsel keşifleri ve yöntemleri geniş bir etki alanına sahip oldu; bilimde ve diğer alanlarda kadınların önündeki engellerin kalkmasına katkı sundu. Hayvanlarda alet kullanımına ilişkin o ünlü gözlemi, “insanlığı yeniden tanımlayan an” olarak anılır. Bu bulguyu, şempanzeler üzerine araştırmalarında güçlü anne-yavru bağları, et tüketimi ve avcılık, ilkel savaş, diğerkâmlık ve şefkat gibi birçok başka keşif izledi. Goodall’ın bulguları, insan sağlığı, evrim ve ekoloji alanlarını da derinden etkiledi. Tutkusu ve yaratıcı zekâsı onu bilimsel ve felsefi düşüncede benzersiz bir model hâline getirdi.
Dünya sahnesinde hem bir bilim insanı hem de bir çevre savunucusu olarak tanınan Goodall, geride yalnızca çığır açan bilimsel bulgular değil, aynı zamanda doğaya ve umuda dair güçlü bir miras bıraktı.
‘’Ancak anlarsak umursayabiliriz.
Ancak umursarsak yardım ederiz
Ancak yardım edersek kurtulabiliriz.’’
