Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), tütün, alkol ve şekerli içeceklerin tüketimini azaltmak ve sağlık sistemlerine kaynak yaratmak amacıyla “3 by 35” adını verdiği küresel bir vergi girişimi başlattı. Bu kapsamda önümüzdeki 10 yıl içinde şekerli içecekler, tütün ve alkol ürünlerine yönelik vergilerin yüzde 50 artırılması hedefleniyor. Birleşmiş Milletler sağlık kuruluşu, bu hamlenin diyabet ve bazı kanser türleri gibi
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), tütün, alkol ve şekerli içeceklerin tüketimini azaltmak ve sağlık sistemlerine kaynak yaratmak amacıyla “3 by 35” adını verdiği küresel bir vergi girişimi başlattı. Bu kapsamda önümüzdeki 10 yıl içinde şekerli içecekler, tütün ve alkol ürünlerine yönelik vergilerin yüzde 50 artırılması hedefleniyor.
Birleşmiş Milletler sağlık kuruluşu, bu hamlenin diyabet ve bazı kanser türleri gibi hastalıklara yol açan ürünlerin tüketimini azaltmaya yardımcı olacağını açıkladı. Ayrıca, kalkınma yardımlarının azaldığı ve kamu borçlarının yükseldiği kritik bir dönemde, bu vergilerin devlet bütçelerine önemli bir gelir kaynağı sağlayacağına dikkat çekildi.
‘’3 by 35’’ olarak adlandırılan yeni girişim, Sevilla’da düzenlenen BM Kalkınma Finansmanı konferansında duyurulan ‘’3 by 35’’ girişimi, bulaşıcı olmayan hastalıkların hızla arttığı, kalkınma yardımlarının azaldığı ve kamu borçlarının büyüdüğü kritik bir dönemde sağlık sistemlerinin karşı karşıya olduğu büyük yükü hafifletmek amacıyla başlatıldı.
Girişimin önümüzdeki 10 yılda 1 trilyon ABD doları gelir elde etme gibi iddialı ancak ulaşılabilir bir hedefi bulunuyor. Son 10 yılda 140’a yakın ülke tütün vergilerini arttırarak fiyatları ortalama yüzde 50’den fazla yükseltti. Bu da büyük değişimin mümkün olduğunu kanıtlıyor.
Kolombiya’dan Güney Afrika’ya kadar sağlık vergilerini hayata geçiren ülkelerde tüketim önemli ölçüde azaldı ve devlet gelirleri arttı. Bununla birlikte, pek çok ülke tütün gibi sağlığa zararlı ürünleri üreten sektörlere vergi teşvikleri uygulamaya devam ediyor.
“3 by 35” girişiminin başarısının merkezinde güçlü bir iş birliği yatıyor. DSÖ öncülüğünde yürütülen bu girişim, ülkelerin sağlık vergilerini hayata geçirmesine destek olmak için küresel ortakları bir araya getiriyor. Teknik bilgi, politika önerileri ve pratik deneyimi bir araya getiren bu kuruluşlar, sağlık vergilerinin faydaları konusunda farkındalık yaratmayı ve ulusal düzeydeki çabaları desteklemeyi hedefliyor.
Dünya Sağlık Örgütü, tütün ürünlerine uzun süredir vergiler ve zamlar uygulanmasını destekliyor; alkol ve şekerli içeceklere vergi çağrısı ise son yıllarda gündeme geldi. Ancak, bu üç ürüne belirli bir fiyat artışı hedefi koyması önemli bir adım olarak dikkat çekiyor.
“3 by 35” girişimi, ülkelerin işini kolaylaştırmak için yol haritası sunuyor ve başarılı sağlık politikalarını en iyi uygulamalarla buluşturuyor.
Programın hedefleri şöyle:
· Zararlı tüketimi azaltmak için ürünlerin erişilebilirliğini kısıtlamak: Tütün, alkol ve şekerli içeceklerde özel tüketim vergilerini artırmak veya yeni vergiler getirmek, böylece fiyatları yükselterek tüketimi düşürmek, gelecekteki sağlık harcamalarını azaltmak ve önlenebilir ölümleri engellemek.
· Sağlık ve kalkınmaya kaynak yaratmak: Evrensel sağlık hizmetleri başta olmak üzere, hayati öneme sahip sağlık ve kalkınma programlarını finanse edebilmek adına yerel kamu gelirlerini artırmak ve iç kaynakları daha etkin kullanmak.
· Kamuoyu desteği ve kurumsal iş birliğini büyütmek: Maliye ve sağlık bakanlıkları, yasama organları, sivil toplum ve akademi arasında güçlü ve kapsamlı bir ortaklık inşa edilerek, sağlık vergileri gibi kritik politikaların etkili biçimde tasarlanması ve hayata geçirilmesi hedefleniyor.
Bloomberg Philanthropies, Dünya Bankası ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından desteklenen bu girişim, harekete geçmek isteyen ülkelere destek sağlamayı amaçlıyor.
DSÖ, ülkeleri, sivil toplumu ve kalkınma ortaklarını “3 by 35” Girişimi’ni desteklemeye ve sağlığı koruyan, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ilerlemeyi hızlandıran daha adil ve akılcı bir vergi politikası benimsemeye davet ediyor.
