Döngüsel ekonomiye liderlik eden firmalar

IKEA, Unilever, L’Oréal, Toyota ve Apple’ın da aralarında bulunduğu dünyanın önde gelen markaları, döngüsel ekonomi alanında geliştirdikleri yenilikçi uygulamalarla öne çıkıyor.

Deloitte’un 2025 Küresel Döngüsellik Açığı Raporu’na göre, küresel ekonomiye giren malzemelerin yalnızca %6,9’u geri dönüştürülmüş ya da yeniden kullanılmış kaynaklardan geliyor. Döngüsel ekonomi; tüketimi azaltarak çevreyi korumanın yanı sıra, kaynak verimliliği sayesinde maliyetleri düşürmeye ve tedarik zincirlerini güçlendirmeye de yardımcı oluyor.

Sustainability Magazine’e göre, döngüsel ekonomiye yön veren ilk 10 marka şöyle:

10. Nike

Amerika Birleşik Devletleri merkezli Nike, 1990’lardan beri yürüttüğü Reuse-A-Shoe programı ile 74 bin ton kullanılmış spor ayakkabısını Nike Grind malzemesine dönüştürdü. Bu malzeme; oyun alanları, koşu pistleri ve yeni ürünlerde kullanılıyor.

Küresel olarak 79 bin çalışanı olan şirket, geri bağış ve geri dönüşüm için ayakkabı ve tekstil ürünlerini toplayan Recycling+Donation programını da yürütüyor.

Flyleather gibi ürünlerinde geri dönüştürülmüş deri lifleri ve Nike Air tabanlarında üretim atığı içeren malzemeler kullanılıyor.

9. Michelin

Fransa merkezli Michelin, 2050 yılına kadar lastiklerinde kullanılan malzemelerin %100 sürdürülebilir olmasını hedefliyor. 2030 için ara hedefi ise bu oranı %40’a yükseltmek.

Şimdiden %60 yenilenebilir veya geri dönüştürülmüş içeriğe sahip lastikler üretiyor.

Şirket, neredeyse bir asırdır lastik kaplama uygulamalarıyla malzemelerin ömrünü uzatıyor. Ömrünü tamamlayan lastiklerden karbon siyahı ve çelik gibi malzemeleri geri kazanmak için piroliz gibi ileri teknikler kullanıyor.

8. Suntory

Japonya merkezli Suntory, 2030’a kadar tüm PET şişelerini %100 geri dönüştürülmüş veya bitki bazlı malzemelerden üretmeyi hedefliyor.

2024 itibarıyla Japonya’da PET şişelerinin %58’i, yurt dışında ise %23’ü bu kriterlere uyuyor. Firma, eski PET şişelerin yenilerine dönüştürüldüğü şişeden şişeye geri dönüşümde öncü konumda. Ayrıca etiket gerektirmeyen şişelerle geri dönüşüm sürecini kolaylaştırıyor.

7. Toyota

Japonya merkezli Toyota, Avrupa’da ömrünü tamamlamış araçları işlemek üzere döngüsel fabrika programları yürütüyor.

İngiltere Burnaston tesisinde yılda 10.000 aracın geri dönüştürülmesi ve 10.000’den fazla parçanın yeniden kullanılması hedefleniyor.

6. Google

Amerika Birleşik Devletleri merkezli Google, veri merkezlerinde ekipmanları yeniden kullanarak atık miktarını önemli ölçüde azalttı ve bu sayede atıkların %86’sını depolama alanlarına gitmekten kurtardı.

2016’da devreye alınan sunucu yenileme programıyla, o yıl kurulan yeni sunucuların %36’sı yenilenmiş cihazlardan oluştu. Kullanımdan kaldırılan 2,1 milyonun üzerinde bileşen ise diğer kuruluşlara satılarak ekonomiye geri kazandırıldı.

Google aynı zamanda tamir edilebilir, yükseltilebilir ve geri dönüştürülmüş malzemeler içeren donanımlar tasarlayarak döngüselliği ürenlerinin her aşamasına entegre ediyor.

5. Apple

Amerika Birleşik Devletleri merkezli Apple’ın üstün teknoloji ürünü robotu Daisy, yılda 1,2 milyon iPhone’u sökerek değerli malzemeleri geri kazanabiliyor.

2022’de devreye giren Taz robotu, mıknatıs ve nadir toprak elementlerinin ayrıştırılmasını sağlıyor.

Dave adlı üçüncü robot ise Taptic Motorları sökerek tungsten, çelik ve mıknatısları geri kazanıyor.

4. AB InBev

Belçika merkezli AB InBev, 2025 yılı sonuna kadar tüm ambalajlarının iade edilebilir veya geri dönüştürülmüş içerikten üretilmesini hedefliyor. 2024 mali yılında bu hedefin %89,8’ine ulaştı.

Şirket, arpa posalarını değerlendirmek için EverGrain adlı girişimi kurdu. Bu girişim, tat, aroma ve dokuya katkı sağlayan yüksek değerli gıda bileşenleri üretiyor. Ayrıca Green Mining adlı ters lojistik yazılımıyla atık toplama süreçlerini optimize ediyor.

3. L’Oréal

Fransa merkezli L’Oréal, 2025’e kadar plastik ambalajlarının %100’ünün yeniden doldurulabilir, yeniden şarj edilebilir, geri dönüştürülebilir veya kompostlanabilir hale gelmesini hedefliyor.

Kullandığı plastiklerin %50’sinin geri dönüştürülmüş veya biyobazlı olması planlanıyor. Bu oran 2030’da %100’e çıkacak.

Haziran 2025’te başlatılan #JoinTheRefillMovement kampanyası ile yeniden doldurma kültürü yaygınlaştırılıyor.

Saç bakımından cilt bakımına, makyajdan parfüme kadar birçok kategoride yeniden doldurma istasyonları, şarj üniteleri ve kapsüller kullanılıyor.

2. Unilever

İngiltere merkezli Unilever, 2026’ya kadar yeni plastik kullanımını %30, 2028’e kadar %40 azaltmayı hedefliyor.

Şirket, katı ambalajlarda 2030’a, esnek ambalajlarda ise 2035’e kadar tüm plastikleri yeniden kullanılabilir, geri dönüştürülebilir veya kompostlanabilir hale getirmeyi amaçlıyor.

Dünya genelinde 115.000 çalışanı olan şirket, 2018’den bu yana 50’den fazla yeniden dolum pilot projesi yürüttü ve sonuçlarını sektörle paylaşarak düzenlemelerin gelişmesine katkıda bulundu.

Ayrıca USAID ve EY ile birlikte plastik değer zincirinde döngüsel çözümleri ölçeklendirmeyi amaçlayan CIRCLE Alliance adlı 21 milyon dolarlık programı kurdu.

Unilever, küresel plastik anlaşması çalışmalarının da eş başkanlığını yürütüyor.

1.IKEA (Ingka Group)

Hollanda merkezli IKEA’nın en büyük perakendisi olan Ingka Group, geri dünüşüm altyapısını güçlendiren şirketlere 1 milyar euro yatırım yapmayı planlıyor. Şirketin hesaplamalarına göre, 2017’den bu yana Circular Investments portföyündeki şirketler yaklaşık 1,9 milyon tonmalzemeyi geri dönüştürdü.

Mağazalarda uyguladığı ikinci el (As-Is) ve ürün geri alma programlarını yaygınlaştıran IKEA, 2024’te 2,2 milyon müşteriye 25 milyonun üzerinde ücretsiz yedek parçasağlayarak ürünlerinin ömrünü uzattı.

16 ülkede yürütülen BT geri dönüşüm programı kapsamında, kullanım ömrünü tamamlayan cihazların %29,7’si yenilenip yeniden satıldı; %70,3’ü ise geri dönüştürüldü.

Kanada’da ikinci el ürünlerde satış vergisinin kaldırılması için kampanya yürüten şirket, As-Is ürünlerinde üyelerine %13 indirim uyguladı.

IKEA’nın Avrupa Birliği Manifestosu, atık politikalarının “Kaynak Çerçeve Düzenlemesi”ne dönüştürülmesini, Genişletilmiş Üretici Sorumluluğunun düzenlenmesini ve Avrupa genelinde geri dönüşüm altyapısına yatırım yapılmasını talep ediyor.

Kaynak:

https://email.sustainabilitymag.com/c/14s2wyBCuyC59NkbCBOeWrTghE