Avrupa ve Orta Asya’nın eşiğinde konumlanan Türkiye, nitelikli iş gücü ve düşük enerji maliyetleri sayesinde tedarik zincirlerini yeniden şekillendirmek isteyen şirketlerin cazibe merkezi haline geldi. Ancak sanayideki bu hızlı büyümenin ağır bir çevresel faturası da var. 2025 yılında Türkiye’deki enerji şirketleri, Almanya’yı geride bırakarak Avrupa’nın en fazla karbondioksit salımı yapan ülkesine dönüştü. Artan talep, yükselen
Avrupa ve Orta Asya’nın eşiğinde konumlanan Türkiye, nitelikli iş gücü ve düşük enerji maliyetleri sayesinde tedarik zincirlerini yeniden şekillendirmek isteyen şirketlerin cazibe merkezi haline geldi. Ancak sanayideki bu hızlı büyümenin ağır bir çevresel faturası da var.
2025 yılında Türkiye’deki enerji şirketleri, Almanya’yı geride bırakarak Avrupa’nın en fazla karbondioksit salımı yapan ülkesine dönüştü.
Artan talep, yükselen emisyonlar
Enerji düşünce kuruluşu Ember’in verilerine göre 2019–2024 yılları arasında Türkiye’nin elektrik talebi yüzde 14 arttı. Aynı dönemde Avrupa genelinde elektrik talebi düşüş kaydetti. Bu durum, üretim kapasitesini Avrupa’ya daha yakın bir noktada konumlandırmak için Türkiye’ye kaydırma eğiliminin sadece sanayiyi değil, çevresel yükü de Türkiye’ye taşıdığını ortaya koyuyor.
Nearshoring, üretimin veya tedarikin tüketim pazarlarına yakın yerlere konumlandırılması olarak ifade ediliyor.
Ucuz enerjinin çekiciliği
Türkiye’nin cazibesi yalnızca coğrafi konumu ve iş gücüyle sınırlı değil.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından Avrupa’da enerji fiyatları hızla yükselirken, Türkiye’de hükümetin enflasyondan korumak amacıyla sağladığı yüksek sübvansiyonlar sayesinde elektrik fiyatları 2022 ortasından 2024 sonuna kadar düştü.
Eurostat verilerine göre, 2022 ortasında 7,5 euro sent/kWh olan Türkiye’deki hane elektrik fiyatı 2024 sonunda 5,5 euro sent/kWh seviyesine indi. Bu yaklaşık yüzde 25’lik düşüş, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından fiyatların hızla yükseldiği Avrupa genelinde yaşanan keskin artışla çarpıcı bir tezat oluşturdu.
Almanya’da aynı dönemde hane halkı elektrik fiyatları 19 euro sent/kWh’den 2024 sonunda 28 euro sent/kWh’ye çıkarak yaklaşık yüzde 50 arttı. Türkiye’nin sanayi elektriği fiyatları da hanehalkı fiyatlarıyla paralel seyretti ve Almanya’ya kıyasla çok daha düşük kaldı. Böylelikle Türkiye’nin görece ucuz enerji avantajını daha da belirgin hale getirdi.
Yakın üretim (nearshoring) sayesinde Türkiye, Avrupa’nın yeni sanayi üssü olarak öne çıkıyor. Ancak bu ekonomik avantaj, artan kömür ve enerji tüketimiyle birlikte ciddi bir iklim maliyeti yaratıyor.
Kaynak:
