Küresel orman yangınları, 2024 yılında Hindistan’dan daha büyük bir alanı kül etti. Yeni yayımlanan uluslararası “State of Wildfires 2025” (Yangınların Durumu) raporuna göre, 2024-2025 küresel yangın sezonunda “aşırı” yangınlar 8 milyar tondan fazla karbondioksit saldı. Bu miktar, son 20 yılın ortalamasının yaklaşık yüzde 10 üzerinde. Genel bulgular Mart 2024 – Şubat 2025 arasında 3,7 milyon
Küresel orman yangınları, 2024 yılında Hindistan’dan daha büyük bir alanı kül etti.
Yeni yayımlanan uluslararası “State of Wildfires 2025” (Yangınların Durumu) raporuna göre, 2024-2025 küresel yangın sezonunda “aşırı” yangınlar 8 milyar tondan fazla karbondioksit saldı. Bu miktar, son 20 yılın ortalamasının yaklaşık yüzde 10 üzerinde.
Genel bulgular
Mart 2024 – Şubat 2025 arasında 3,7 milyon kilometrekare kara alanı yandı. Bu, Hindistan’dan daha büyük, ancak son 20 yılın ortalamasının yüzde 10 altında bir alan.
Yanan alan azalmış olsa da, yangınların çoğunun karbon bakımından zengin ormanlarda çıkması nedeniyle karbondioksit emisyonları yüzde 10 arttı.
Raporda dört “aşırı yangın olayı” ayrıntılı incelendi:
- Güney Kaliforniya (ABD)
- Kuzeydoğu Amazon (Brezilya)
- Pantanal-Chiquitano bölgesi (Güney Amerika)
- Kongo Havzası (Afrika)
Bilim insanları, bu bölgelerdeki yangınların insan kaynaklı iklim değişikliği nedeniyle çok daha olası hale geldiğini, bazı alanlarda yangınların 25 ila 35 kat daha geniş bir alana yayıldığını belirtiyor.
Rapor ayrıca 2024-2025 döneminde 100 milyondan fazla insanın doğrudan orman yangınlarına maruz kaldığını tahmin ediyor. ETH Zürich’ten Dr. Carmen Steinmann’a göre bu yangınlar “insan hayatlarını, ekonomileri ve ekosistemleri küresel ölçekte yeniden şekillendiriyor.”
Uydu verilerine göre 2024-2025 sezonu, 2002’den bu yana ölçülen yangın sezonları içinde 16. sırada yer aldı; yani ortalamanın altında bir alan yandı.
Ancak salınan 8 milyar tonluk karbondioksit miktarı, karbon açısından zengin ormanlarda artan yangın yoğunluğunu gösteriyor.
Kuzey Amerika: Tarihi kayıplar
2024-2025, Kuzey Amerika’da “aşırı” yangın yılı olarak kayda geçti.
Kıta genelinde yanan alan ortalamanın yüzde 35, karbon emisyonları ise iki katından fazla oldu.
- Kanada: 46 bin km² alan yandı, 282 milyon ton karbon salındı.
Erken eriyen kar, çok yıllı kuraklık ve “kış boyunca tütüp baharda yeniden tutuşan” yangınlar etkili oldu. - ABD: 64 binden fazla bireysel yangın, toplamda 36 bin km² alanı kül etti.
- Meksika: 8 binden fazla yangınla 16 bin 500 km²’lik rekor bir alan yandı.
Güney Kaliforniya Olayı
Ocak 2025’te Los Angeles çevresinde mevsim dışı büyük yangınlar çıktı.
Sadece birkaç günde 30 kişi öldü, 11 bin 500 ev yandı, 153 bin kişi tahliye edildi.
Tahmini ekonomik kayıp: 140 milyar dolar.
Rapor, bu yangınların şiddetini “yoğunlaşan su döngüsü uçları” ile açıklıyor:
Aşırı yağışlı bir dönem bitki örtüsünü artırdı, ardından gelen kuru kış bu bitkileri yakıta dönüştürdü.
İklim değişikliği, bu yangınların yanan alanını 25 kat artırmış olabilir.
Güney Amerika: Emisyon rekoru
Kıta genelinde 2024-2025 yangın sezonunda ortalamanın yüzde 35 üzerinde yani 120 bin km² alan kül oldu. Bu yangınlar 263 milyon ton karbon saldı: kıta tarihindeki en yüksek emisyon seviyesi.
- Brezilya: 243 bin km² yandı (açık ara en fazla)
- Bolivya: 107 bin km²
- Venezuela: 43 bin km²
En çok etkilenen bölgeler:
- Amazon Yağmur Ormanları: 47 bin km² fazla yanan alan.
- Chiquitano ve Chaco kuru ormanları: 46 bin km² yandı, 6 kat fazla emisyon.
- Pantanal: 46 bin km² yandı, 67 milyon ton ek karbon salımı.
Kuraklık, El Niño ve Atlantik iklim salınımları, bu bölgelerde toprağın nemini yüzde 1’e kadar düşürdü.
Pantanal ve Chiquitano’da yangın koşulları iklim değişikliği nedeniyle 4–5 kat daha olası hale geldi.
Afrika: Kongo Havzası alarm veriyor
Afrika genelinde yangın alanı ortalamanın altındaydı; ancak Kongo Havzası, kayıtların en yüksek yanık alanını gördü.
Bu bölge, dünyanın ikinci en büyük tropik ormanına ev sahipliği yapıyor.
2024’te burada:
- Yanan alan ortalamanın yüzde 28 üzerindeydi.
- 4 bin yangın çıktı (yıllık ortalamanın yüzde 20 fazlası).
- Hava kirliliği “tehlikeli” seviyelere ulaştı, orman kaybı son on yılın en yükseği oldu.
Analizlere göre, insan kaynaklı iklim değişikliği bu bölgedeki yangın koşullarını 3 ila 8 kat daha olası hale getirdi. Küresel ısınma, Kongo Havzası’ndaki ortalama yıllık yanık alanı yüzde 50’den fazla artırmış durumda.
Uzmanlar, bu durumun “nemli ormanlara doğru ilerleyen bir yangın eğilimi” olduğunu belirtiyor.
Sonuç olarak, 2024-2025 yangın sezonu, alan olarak ortalamanın altında, ancak karbon salımı ve etkileri bakımından son derece yıkıcı geçti.
İklim değişikliği; sıcaklık, kuraklık ve bitki örtüsü döngülerini değiştirerek yangınların hem sıklığını hem de şiddetini artırıyor.
