Kişisel karbon ayak izi ve sosyal girişimcilik

Sosyal girişimciler için küresel ısınmaya karşı atılabilecek sayısız adım var. Sera gazı salınımı nasıl azaltılır sorusuna verilecek yanıtlar, ülkemizdeki sosyal girişim projeleri, fikirleri için değerli…

İklim değişikliği, günümüze dair en ciddi sorunlardan. Japonya’da daha önce görülmemiş sıcaklıklar yaşanırken, Türkiye’de son yıllarda sayısı hızla artan ani su baskınları hayatı olumsuz yönde etkiliyor. Gezegenin her yerinde artan sıcaklıklar (Dünya’da ortalama 3 derece) tüm canlı yaşamını tehdit ediyor. Peki iklim değişikliğinin nedeni ne?

Yanıtı son derece basit; insan kaynaklı olarak ortaya çıkan sera gazları.

Sera gazı nedir?

Atmosferde Güneş’ten gelen ışınları ve ısıyı yeryüzünde tutan gazlara sera gazları denir.

Bu gazlar arasında karbondioksitin yanı sıra metan ve su buharı da bulunuyor.

İnsanoğlu, karbondioksitin gezegende daha fazla bulunmasına neden olarak yaşamın dengesini sarsıyor.

Artış nelere sebep oluyor?

Çok daha sert hava olayları görülüyor. Kıyı bölgelerde yağış, iç kesimlerde kuraklık; fırtınalar ve yükselen su seviyeleri yüzünden seller artıyor. Bölgelere göre sıcaklık farkları arasındaki makas açılıyor.

Örneğin 2011’e küresel sel yılı olarak bakılması mümkün, çünkü Hindistan’dan Brezilya’ya her yerde ölümlere neden oldu. Tayland’ın başkentinin (Bankgok’un) başka yere taşınması gündeme geldi.

ABD, Güney Afrika gibi ülkelerde tarihin en kurak dönemleri yaşandı. 2011 aslında önemli bir işaretti.
Şimdi gelelim sosyal girişimciliğe…

Sosyal girişimciler için küresel ısınmaya karşı atılabilecek sayısız adım var. Sera gazı salınımı nasıl azaltılır sorusuna verilecek yanıtlar, ülkemizdeki sosyal girişim projeleri, fikirleri için değerli. Bunları toparlamak gerekirse;

• Elektrik tüketimi
• Isınma giderleri
• Ulaşım giderleri
• Yaşam tarzının revize edilmesi konularında atılabilecek adımlar ve bu yöndeki teşviklerle sera gazı salınımının azaltılmasına katkı mümkün. Bu yönde küresel ölçekte çok sayıda girişim ve sosyal sorumluluk projesi söz konusu. Ancak sayılarının hala yetersiz olduğunu belirtmek gerek.

Sera gazı salınımının azaltılmasına yönelik elektrik tüketimi konusu, en genel kapsamıyla elektrik tüketiminin azaltılmasına yönelik her şey. Cep telefonları, beyaz eşyalar, klimalar, bilgisayarlar, araç ve gereçlerin hepsi birer karbon maliyeti. Türkiye, karbon maliyeti yüksek ülkelerden.

Isınma, karbon maliyeti yüksek olan kömür, doğalgaz gibi yakıtlarla sağlanıyor. 1 kg kömürün yakılmasıyla 2,93 kg karbondiyoksit gazı açığa çıkar. 1 m³ doğalgazın yakılması ise 2,1 kg³ karbondiyoksit anlamına gelir.

Ulaşım, sera gazı salınımında kilit rol üslenen bir alan. 1 litre benzin 2,3 kg karbondioksit açığa çıkarır. Otomobil kullanımının azaltılması, toplu taşıma kullanımının (özellikle metronun) artması, çevre dostu teknolojilerin gelişmesi önemli gereklilikler. Uçakların neden olduğu karbondiyoksit de son derece yüksektir.

Yaşam tarzı ise en karmaşık konu. Örneğin tercih edilen yiyeceklerin birer sera gazı etkisi bulunuyor.

Bazı ürünlerin 1 kg üretimindeki karbon ayak izi maliyetleri şöyle sıralanabilir;

• Peynir – 13,5
• Dana eti – 27
• Pirinç – 2,5
• Domates – 1,1
• Konserve balık – 6,1
• Tavuk – 6,9

Giysilerin de… Pamuklu giysilere göre polyester malzemeden üretilen giysiler daha fazla karbon emisyonuna neden oluyor.

Karbon emisyonu nasıl azaltılır?

İşte bazı yöntemler, tavsiyeler…

• Klima kullanımını azaltmak,
• Beyaz eşyaların bakımını yaptırmak,
• Enerji tasarruflu ürünler (ampul gibi) tercih etmek,
• TV’yi stand-by’de bırakmamak,
• Su ısıtıcıya kullanılacak kadar su doldurarak daha az enerji tüketimi,
• Cep telefonunu şarjda bırakmamak
• Kömür kullanmamak,
• Güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerjiler kullanmak,
• Eve yalıtım yaptırmak,
• Düşük motorlu araçlar kullanmak,
• Elektrikli araç tercih etmek,
• Toplu taşıma, bisiklet kullanmak,
• Aracı paylaşmak, aynı yöne giden komşular örneğin,
• Et tüketimini azaltmak,
• Mevsiminde meyve-sebze tüketmek,
• Aşırı ambalajdan kaçınmak,
• Organik ürünler tercih etmek,

Türkiye, sera gazı emisyonunu en fazla artıran ülkelerden biri. 1990-2009 yılları arasındaki artışı gösteren rapora göre İrlanda’da 13,8 olan değer, ülkemizde maalesef 97,6.

Türkiye’de iklim değişikliği ile ilgili bilgi alınabilecek bazı web siteleri:

• kuresel-isinma.org
• www.wwf.org.tr
• iklim.cob.gov.tr
• tema.org.tr
• yeryuzudernegi.org
• yesilgazete.org

Bu içeriğin oluşturulmasında Devin Bahçeci’nin Kişisel Karbon Ayak İzi Rehberi adlı kitabından yararlanılmıştır.