Hong Kong’da gıda atığını yönetmek büyük bir sorun olmaya devam ediyor ve atık sahaları kapasitesini doldurmak üzere. Metan ve karbondioksit gibi sera gazları ısının artmasına neden olurken, çöplerden akan sıvılar da toprağı ve yeraltı sularını tehdit ediyor. 2023 yılında kentte bir yılda bir milyon tondan fazla gıda atığı — yani günde yaklaşık 3.200 ton —
Hong Kong’da gıda atığını yönetmek büyük bir sorun olmaya devam ediyor ve atık sahaları kapasitesini doldurmak üzere. Metan ve karbondioksit gibi sera gazları ısının artmasına neden olurken, çöplerden akan sıvılar da toprağı ve yeraltı sularını tehdit ediyor.
2023 yılında kentte bir yılda bir milyon tondan fazla gıda atığı — yani günde yaklaşık 3.200 ton — çöp depolama sahalarına gönderildi. Bu atığın büyük bir kısmı hanelerden, geri kalanı ise ticari ve endüstriyel işletmelerden kaynaklanıyor.
Hong Kong’da atık dönüşümünü gerçekleştiren iki tesis bulunuyor: North Lantau’daki O·Park1 ve North District’teki O·Park2. Tesisler sırasıyla günde 200 ve 300 ton gıda atığını işleyebiliyor.
Bu iki modern tesis, devasa gıda atığını biyogaza dönüştürerek kentin atık krizini hafifletmeye yardımcı oluyor. Biyogaz, fosil yakıtların yerine kullanılabilen yenilenebilir bir enerji kaynağı. İşleme sürecinde açığa çıkan katı kalıntılar ise komposta çevrilerek tarım ve peyzaj alanlarında kullanılıyor.
Atıktan enerjiye giden yol
Dönüşüm oldukça basit aşamalardan oluşuyor:
1. Ön işlem: Gıda atığı su eklenerek ve yabancı maddeler ayıklanarak hazırlanıyor.
2. Ardından anaerobik çürütme tanklarına alınıyor. Burada mikroorganizmalar organik maddeyi parçalayarak iki ürün ortaya çıkarıyor: biyogaz ve digestat.
3. Biyogaz elektrik ve ısı üretiminde kullanılıyor; digestat ise kompost hâline getiriliyor.
Her iki tesis de kendi enerji ihtiyacını karşılayacak kadar elektrik üretebiliyor. Hatta fazla elektrik şebekeye veriliyor. O·Park1’in yılda 3.000, O·Park2’nin ise 5.000 hanenin tüketimine denk enerji ürettiği tahmin ediliyor.
Kompost: Atıktan toprağa
Anaerobik çürütme sonrası kalan maddeler, besin açısından zengin komposta dönüştürülüyor. Bu kompost, toprak verimliliğini artıran özelliği nedeniyle tarımda kullanılıyor.
O·Park1 bünyesinde bir çatı çiftliği olan O·Farm’da, kompostun tarımda kullanım örnekleri gösteriliyor. Burada yetiştirilen ürünler, hasat dönemlerinde yardım kuruluşlarına veriliyor veya kamu etkinliklerinde bölge halkına dağıtılıyor.
Kent sakinleri mobil uygulama üzerinden ücretsiz kompost talep edebiliyor veya tesisi ziyaret ederek kendi kaplarıyla kompost alabiliyor. Kamu kurumları ve okullar da başvuru yaparak ücretsiz kompost elde edebiliyor.
Gıda atığı geri dönüşüm politikaları
Hong Kong Çevre Koruma Dairesi (EPD), geri dönüşüm oranını artırmak amacıyla kentin farklı noktalarına gıda atığı toplama kutuları yerleştiriyor. 2020’de başlatılan GREEN$ programıyla halk, gıda atığı dahil çeşitli atıkları geri dönüştürdükçe puan kazanıyor. Bu puanlar market alışverişinde veya ihtiyaç ürünlerinde kullanılabiliyor.
Hong Kong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nin araştırmasına göre, 2023’ten bu yana akıllı geri dönüşüm kutuları kamu konutlarının tamamını kapsıyor. Toplama noktaları yüzde 81, özel konutlardaki kutu sayısı ise yüzde 230 oranında arttı.Bu sayede hane kaynaklı gıda atığı geri dönüşümü beş katına çıktı. Günlük toplanan gıda atığı miktarı da yüzde 50 büyüdü.
Hükümetin 2025 Gıda Geri Dönüşüm Politikası kapsamında, 2026’ya kadar tüm kamu konut bloklarına en az bir gıda atığı geri dönüşüm kutusu yerleştirme planı açıklandı. Ancak, özellikle özel konutlardaki karmaşık başvuru süreçleri nedeniyle hedefe henüz ulaşılamadı.
Uzun vadeli çözüm ne?
Gıda atığının enerjiye ve komposta dönüştürülmesi etkili bir yöntem olsa da tek başına yeterli bir çözüm değil. Hong Kong’da geri dönüşüm oranı 2018’de yüzde 2 iken 2022’de yüzde 6’ya çıktı, ancak hâlâ çok düşük. Sorunun kökü, haneler ve işletmelerin alışkanlıklarını değiştirmeden sürekli yeni gıda atığı üretmesi.
Bu nedenle, atığı kaynağında azaltmak büyük önem taşıyor. Yetkililer, israfı önlemek için şu önerileri yapıyor:
- Evdeki gıda stokunu kontrol etmek ve gereğinden fazla almamak
- Son kullanma tarihlerini takip etmek
- Gıdaları uygun koşullarda saklamak
- Gereğinden fazla yemek pişirmemek veya sipariş etmemek
Bunların yanında, restoranlar ve kantinler fazla yiyeceklerini bağışlamaya teşvik ediliyor. Hong Kong’da şu anda 17 yardım kuruluşu gıda bağışı yaparak israfı azaltmaya çalışıyor.
https://earth.us3.list-manage.com/track/click?u=01326b3db2cbfb01105b88a5d&id=3f7939b5ac&e=7fe4053e85
