UN raporu: Kuraklık, sessiz ve yıkıcı bir küresel krize dönüştü

İklim değişikliği ve doğal kaynakların tükenmesi, son yıllarda dünya genelinde kaydedilen en yaygın ve yıkıcı kuraklık olaylarına yol açtı. BM destekli yeni bir rapora göre, 2023-2025 döneminde yaşanan kuraklıklar, milyonlarca insanı etkileyen küresel bir felakete dönüşmüş durumda.

Birleşmiş Milletler Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesi (UNCCD), ABD Ulusal Kuraklık Azaltma Merkezi (NDMC) ve Uluslararası Kuraklık Dirençliliği İttifakı tarafından yayımlanan yeni rapor, kuraklığın etkilerinin dünya çapında derinleştiğine dikkat çekiyor.

“Kuraklık sessiz bir katildir. Sessizce ilerler, kaynakları tüketir, hayatları mahveder. Yaraları ise uzun süre silinmez,” diyen UNCCD Genel Sekreteri Ibrahim Thiaw, kuraklığın giderek artan tehdidine karşı uyarılarda bulundu.

Raporun yazarlarından Dr. Mark Svoboda ise, “Bu bir kuraklık dönemi değil, küresel ölçekte yavaş hareket eden bir felaket. Şimdiye kadar gördüğüm en kötüsü” dedi.

Afrika: Kıtada Tarihin En Kötü Kuraklığı Yaşanıyor

Rapora göre, Doğu ve Güney Afrika’da yaklaşık 90 milyon kişi akut açlık ile karşı karşıya. 

Etiyopya, Zimbabve, Zambiya ve Malavi gibi ülkelerde mısır ve buğday üretimi art arda başarısız olurken, özellikle Zimbabve’de 2024 yılı mısır rekoltesi bir önceki yıla göre yüzde 70 düştü. Ülkede mısır fiyatları iki katına çıktı, 9 bin büyükbaş hayvan kuraklık nedeniyle öldü.

Somali’de ise sadece 2022 yılında 43 bin kişi kuraklık kaynaklı açlık nedeniyle yaşamını yitirdi. 2025 yılı başında nüfusun dörtte biri kriz düzeyinde gıda güvencesizliği yaşıyor.

Zambiya, kuraklık nedeniyle dünyanın en ciddi enerji krizlerinden birini yaşıyor. Zambezi Nehri’nin su seviyesi uzun vadeli ortalamanın yüzde 20’sine düşerken, Kariba Barajı elektrik üretim kapasitesinin sadece yüzde 7’si ile çalışabiliyor. Bu da ülke genelinde günde 21 saate kadar elektrik kesintilerine neden oluyor. Kesintiler; hastanelerin, fırınların ve fabrikaların kapanmasına yol açarak krizi derinleştiriyor.

Küresel Yansımalar: İspanya’dan Amazon’a, Panama’dan Türkiye’ye

Kuraklığın etkileri sadece Afrika ile sınırlı değil:

• İspanya’da, iki yıl süren kuraklık ve rekor sıcaklıklar nedeniyle zeytin üretimi %50 azaldı. Zeytinyağı fiyatları ülke genelinde ikiye katlandı.
• Türkiye’de, kuraklığın hızlandırdığı yeraltı suyu kaybı, obruk oluşumlarını tetikleyerek hem altyapı hem de toplumlar açısından ciddi riskler doğurdu.
• Amazon Havzası’nda, 2023 ve 2024 yıllarında nehir seviyelerinde rekor düşüş yaşandı. Binlerce balık ve nesli tükenmekte olan yunus öldü, içme suyu tedariki aksadı, yüz binlerce kişinin ulaşımı sekteye uğradı. Uzmanlar, ormansızlaşma ve yangınların Amazon’u bir karbon yutağından karbon kaynağına dönüştürebileceği konusunda uyarıyor.
• Panama Kanalı’ndaki düşük su seviyeleri, geçiş hacmini üçte bir oranında azalttı ve bu durum küresel ticareti aksattı. ABD’nin soya ihracatı gerilerken, İngiltere’de marketlerde ürün kıtlığı ve fiyat artışları yaşandı.

Rapordan Çözüm Önerileri: Erken Uyarı, Doğa Temelli Yaklaşımlar ve Küresel İş Birliği

Raporda, bu krizi hafifletmeye yardımcı olmak için bir dizi öneri sunuluyor. Kuraklık krizine karşı erken uyarı sistemlerinin güçlendirilmesi, gerçek zamanlı izleme mekanizmaları kurulması ve doğa temelli çözümlerin (örneğin havza restorasyonu, yerli ürün kullanımı) teşvik edilmesi öneriliyor.

Ayrıca, şebekeden bağımsız enerji sistemleri ve alternatif su kaynakları gibi daha dayanıklı altyapıların kurulması gerektiği belirtilirken; özellikle sınır aşan nehir havzaları ve uluslararası ticaret yolları konusunda küresel iş birliği çağrısı yapılıyor.

Kaynak:

https://news.us15.list-manage.com/track/click?u=372753f560ef60c400f1a4f3f&id=bd352a5bf6&e=8b42edf312