Greenly yapay zekanın sürdürülebilirliğini sorguluyor: ChatGPT ve DeepSeek ne kadar çevreci?

Kurumsal karbon muhasebesi hesaplama alanında uzman Greenly şirketi, ChatGPT-4 ve DeepSeek’i karşılaştırdığı sürdürülebilirlik analizinde, yapay zeka teknolojilerinde çevresel etkilerin azaltılması gerektiğini gözler önüne seriyor.

Üretken yapay zeka ivme kazanıyor, ancak bu ilerlemenin çevresel maliyeti de aynı oranda artıyor.

Greenly tarafından yapılan bir araştırma, küresel ölçekte iki yapay zeka platformunun sürdürülebilirlik performansını karşılaştırdı: OpenAI’nin ChatGPT-4’ü ve Çin merkezli yapay zeka sohbet robotu DeepSeek.

Araştırma, bu yeni nesil yapay zeka modellerinin iklim kriziyle ilişkisine dair kritik ve acil soruları ortaya koyuyor.

Akıllı yapay zekanın çevresel bedeli

Üretken yapay zeka, özellikle büyük dil modelleri (LLM’ler), yüksek hesaplama gücü gereksinimleriyle büyük karbon maliyetleri yaratıyor.

Bu sistemlerin eğitim ve çalıştırma süreçleri, önemli miktarda elektrik ve su gerektiriyor. Karbon emisyonlarına yol açıyor ve elektronik atık sorununa katkıda bulunuyor.

Etkiler, 1,8 trilyon parametreye ve selefinden 20 kat daha büyük bir kapasiteye sahip ChatGPT-4 gibi modellerde daha belirgin hale geliyor.

Bu bulgular, karmaşıklık arttıkça, çevresel etkilerin de büyüdüğünü kanıtlıyor.

Greenly, bir kuruluşun her ay bir milyon e-postayı yanıtlamak için ChatGPT-4 kullandığı varsayılan bir iş modelinde, yapay zekanın yılda 7.138 tCO₂e üretebileceğini ortaya koydu. Bu miktar, Paris ile New York arasındaki 4.300 gidiş-dönüş uçuşuna eşdeğer.

Üretken yapay zekanın temel ve hızlı kullanımı bile hızla birikerek büyük bir çevresel etki yaratıyor.

DeepSeek daha temiz bir rakip mi?

Çin merkezli DeepSeek, daha düşük çevresel etkiye sahip bir yapay zeka çözümü sunuyor.

Bu üretken yapay zeka modeli, her görev için gerekli alt modelleri devreye sokan bir Uzman Karışımı (Mixture-of-Experts, MoE) mimarisi kullanıyor. Bu da, gereken hesaplama gücünü önemli ölçüde azaltarak daha verimli bir kullanım sağlıyor. DeepSeek, ChatGPT-4’ün 25.000 ve Meta Llama 3.1’in 16.000 çipine kıyasla 2.000 NVIDIA H800 çipi kullanılarak eğitildi.

Genel olarak, DeepSeek, Meta’nın modelinin kullandığı GPU saatlerinin onda biri kadarını gerektiriyor. Bu da karbon ayak izini azaltıyor, sunucu kullanımını düşürüyor ve soğutma için gereken su miktarını azaltıyor.

Buna karşın, Greenly, yapay zeka kullanımının dünya çapında hızla arttığını ve verimlilikteki iyileşmelerin bu artan kullanım hacmi tarafından geride bırakılabileceğini belirterek dikkatli olunması gerektiği konusunda uyarıyor.

Yapay zekanın yaygınlaşmasıyla birlikte, düzenleyiciler etik ve sürdürülebilirlik sınırlarını belirlemek için harekete geçiyor.

Avrupa Birliği’nin önemli Yapay Zeka Yasası, tam olarak da bunu yapmayı amaçlayan en yeni düzenlemelerden biri.

Bu yasa, yapay zekânın topluma ve ekonomiye sağlayacağı büyük faydaları güvence altına alırken, teknolojinin etik ve sürdürülebilir bir şekilde kullanılmasını sağlamayı amaçlıyor.

Yapay zeka, karbonsuzlaştırmayı hızlandırmak, enerji verimliliğini artırmak ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerini desteklemek için kullanılıyor.

Stratejik bir şekilde uygulandığında, 2030 yılına kadar küresel emisyonları %1,5 ila %4 oranında azaltmaya yardımcı olabilir.

Enerji verimli tasarımlar, yenilenebilir enerjiyle çalışan veri merkezleri, uç bilişim ve açık kaynaklı model yeniden kullanımı, sektörün çevresel etkisini azaltmak için en umut verici stratejiler arasında yer alıyor.

DeepSeek, daha çevre dostu bir tasarıma doğru umut verici bir adım atarken, sektördeki tüm oyuncuların yenilikleri çevresel sorumlulukla uyumlu hale getirmesi gerektiği açık. 

Sonuç olarak, ilerlemenin yolu net: performans artışı, gezegenin maliyetine olmamalı.

Sürdürülebilir bir yapay zeka geleceği mümkün, yeter ki enerji verimliliği, şeffaflık ve düzenlemeler teknolojiyle aynı hızda gelişsin.