Dünya Ekonomik Forumu (WEF) 2023, orman yangınlarıyla mücadele etmek ve bunların neden olduğu karbon emisyonlarını kontrol altına almak için yapay zekanın (AI) kullanılması gerektiği çağrısında bulundu. Orman yangını risk haritalaması ve lojistik planlama için yapay zeka kullanan FireAId adlı programın pilot projesi 2022 yılında Türkiye’de başarıyla uygulandı. WEF, orman yangınlarını önceden tahmin ve müdahale etmek,
Dünya Ekonomik Forumu (WEF) 2023, orman yangınlarıyla mücadele etmek ve bunların neden olduğu karbon emisyonlarını kontrol altına almak için yapay zekanın (AI) kullanılması gerektiği çağrısında bulundu.
Orman yangını risk haritalaması ve lojistik planlama için yapay zeka kullanan FireAId adlı programın pilot projesi 2022 yılında Türkiye’de başarıyla uygulandı.
WEF, orman yangınlarını önceden tahmin ve müdahale etmek, aynı zamanda orman ekosistemini iyi yönetmek için yapay zeka ve makine öğreniminin (ML) daha yaygın kullanılmasını savunuyor.
Küresel olarak, orman yangınlarının yıllık ortalama maliyetinin 50 milyar dolar olduğu ve bu yangınlar neticesinde oluşan karbon emisyonlarını kontrol altına almak için yapay zekanın kullanılması gerektiği vurgulandı.
Yaşamlar ve geçim kaynakları etkileniyor
Dünya Ekonomik Forumu’nun beş gün süren yıllık toplantısının ardından yayınlanan raporda, 2021 yılında meydana gelen küresel orman yangınları sonucunda atmosfere yayılan karbondioksit miktarının 6 bin 450 mega ton olduğu tahmin ediliyor.
Amerika Birleşik Devletleri, 2000 yılından bu yana yaklaşık 1,5 milyon orman kaybı yaşarken, Avustralya’da 2019-2020 yılları arasındaki orman yangınlarında 3 milyardan fazla hayvanın öldüğü veya yerinden edildiği belirtiliyor.
2050 yılına kadar dünya genelinde yaşanacak aşırı yangınlarda yüzde 30’a varan bir artış öngören Dünya Meteoroloji Örgütü’nden (WMO) alınan verilere atıfta bulunan WEF, bu yıkıcı gidişatın yaşamları ve geçim kaynaklarını etkileyerek devam edeceğine işaret etti.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı’na (UNEP) göre, dünya nüfusunun yüzde 30’u yılda 20 günden fazla bir süre boyunca ölümcül sıcak hava dalgalarına maruz kalıyor.
WEF Raporu küresel riskleri açıkladı
Geçtiğimiz yıl orman yangını krizini yapay zeka kullanarak ele almak için başlatılan FireAId girişimine değinen WEF, programın 2022 yılında Koç Holding tarafından Türkiye’nin Güney Ege ve Batı Akdeniz bölgelerinde pilot proje olarak başarıyla uygulandığını duyurdu.
Orman yangını risk haritalaması ve lojistik planlama temeline dayanan FireAId projesi, statik ve meteorolojik veri kümelerini birleştirerek orman yangınlarının önceden tahmin edilme oranı ve müdahale süresini iyileştirirken, itfaiyecilerin maruz kaldığı riskin azalmasına olanak sağlıyor.
WEF raporu, orman yangınlarına yönelik müdahaleleri tahmin etmek, yönlendirmek ve aynı zamanda orman ekosistemini yönetmek için yapay zeka ve makine öğrenimi teknolojilerinin yaygın olarak kullanılmasını ısrarla tavsiye ediyor.
Yakın zaman önce WEF tarafından yayınlanan Küresel Riskler Raporu 2023, toplumların karşı karşıya olduğu en önemli riskler arasında iklim değişikliği, doğal afetler ve aşırı hava olayları ile bağlantılı çevresel bozulmanın önlenememesi ve bu durumlara uyum sağlanamaması olduğunu öne sürüyor.
İklim değişikliği orman yangınlarını artırıyor
Milyonlarca yıldan bu yana doğal olarak meydana gelen orman yangınları, sağlıklı ormanların idame etmesi için gerekli olan ekosistemin ayrılmaz bir parçası. Akdeniz ormanları, doğal döngülerinin sonucu olarak her 50 yılda bir tamamen yanıyor. Bununla birlikte iklim değişikliği orman yangınlarının daha sık, daha büyük ve yaygın olarak meydana gelmesine ve daha yıkıcı olmasına yol açıyor.
Tatlı su kaynaklarının büyük bir bölümü ormanlık alanlardan sağlanır. Orman yangınları, nehirler, baraj gölleri ve akarsulardaki su kalitesinin ciddi şeklide etkilenmesine neden olur.
Yangınlar neticesinde oluşan kül su yüzeylerine çöker, yanmış olan araziler daha hızlı aşınarak sudaki tortu birikiminin artmasına neden olabilir. Orman yangınından sonra, toprağın suyu emme ve depolama kapasitesi azalabilir ve bu durum sel olasılığını artırır.
WEF, yerleşik yapay zekaya sahip sensörlerin akustik bilgi toplayabileceğini veya ormanlarda duman dedektörü olarak çalışabileceğini, orman yangının başlamasından sonraki ilk saat içinde yetkilileri uyarabileceğini söylüyor.
Canlı görüntüler sağlamak ve itfaiyecilerin müdahalelerini planlamalarına yardımcı olmak için İnsansız Hava Aracı (IHA) kullanımının etkin çözüm sunabileceği belirtiliyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nde, yangının başlama anına en yakın zamanı saptamaya bilgi sağlamak için iki program geliştiriliyor.
Google, gerçek zamanlı haritalar oluşturmak için sabit yörüngeli uydular kullanıyor.
NASA’nın Fire Information for Resource Management (FIRMS) teknolojisi, orman yangınlarının gecikmeden tespit edilmesi için veri sağlayan, Wisconsin-Madison Üniversitesi Uzay Bilimi ve Mühendislik Merkezi (SSEC) tarafından geliştirilen düşük yörüngeli uydu ve yazılımdan yararlanıyor.
FireAId girişimine Haziran 2022 tarihinde dahil olan Deloitte, kullanıcıların önemli istatistikler ve kontrolleri yatay/dikey kaydırma yoluyla yakınlaştırabilmelerini sağlayan sezgisel bir arabirim yardımıyla tahmin modelleri ve senaryo motoru geliştiriyor.
Yapay zeka programlamasında lider olan teknoloji şirketi NVIDIA tarafından geliştirilen ‘’Earth-2’’ adlı verilen dijital ikiz simülasyonuyla, yangının ilerleme haritasını çıkarmak ve önerilen müdahalelerin etkinliğinin planlamasını yapmak mümkün hale geliyor.
Kaynak:
