Amazon yağmur ormanları, aşırı hava olaylarından kaynaklanan olumsuzlukları onarma yeteneğini kaybederken, bu durum doğal dünyanın değerli bir bölümünün ‘devrilme noktasına’ doğru ilerlediğine işaret ediyor. Yeni yayınlanan araştırma, son 20 yılda tropik ormanın yüzde 75’inden fazlasının kuraklık veya orman yangınları gibi aşırı olaylardan kurtulma kabiliyetinin azaldığını ortaya koydu. Bilim insanları bu bozulmanın, Amazon’un yakında dönüm noktasına
Amazon yağmur ormanları, aşırı hava olaylarından kaynaklanan olumsuzlukları onarma yeteneğini kaybederken, bu durum doğal dünyanın değerli bir bölümünün ‘devrilme noktasına’ doğru ilerlediğine işaret ediyor.
Yeni yayınlanan araştırma, son 20 yılda tropik ormanın yüzde 75’inden fazlasının kuraklık veya orman yangınları gibi aşırı olaylardan kurtulma kabiliyetinin azaldığını ortaya koydu.
Bilim insanları bu bozulmanın, Amazon’un yakında dönüm noktasına erişebileceği, ağaçların toplu olarak kurumasını tetikleyebileceği ve ormanı büyük bir ovaya (savan) çevirebileceği anlamına geldiğini öne sürüyor.
Exeter Küresel Sistemler Enstitüsü’den Dr. Chris Boulton; Amazon ormanlarının oldukça karmaşık bir sistem olduğunu, bu nedenle devrilme noktasına ne zaman ulaşabileceğini tahmin etmenin kolay olmadığını belirtiyor.
Ancak yeni çalışma, orman direncindeki düşüşün kritik dönemece doğru istikrarlı bir şekilde yol aldığına işaret ediyor.
Yağmur ormanlarının dayanıklılığı, insan faaliyetlerine yakın olan bölgelerde kayboluyor
Amazon ormanları, gezegenin en zengin biyolojik çeşitlilik alanlarından biri. Binlerce yıldır ayakta duran ağaçlar, ormanlarda karbon depolanmasını sağlarken, insan kaynaklı iklim değişikliğinin hızını yavaşlatmada en önemli doğal müttefikler arasında yer alıyor.
2020-2021 döneminde İsviçre’nin üçte biri büyüklüğündeki alan yok edildi
Exeter Üniversitesi Potsdam İklim Etkisi Araştırmaları Enstitüsü (PIK) ve Münih Teknik Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen yeni çalışma, Nature Climate Change dergisinde yayınlandı.
PIK ve Münih Teknik Üniversitesi Profesörü Niklas Boers; ‘Ormansızlaşma ve iklim değişikliği Amazon’un kendini onarma yeteneğindeki düşüşün temel itici güçleri olacak’ dedi.
Yağmur ormanlarının dayanıklılığının, insan faaliyetlerine yakın olan ve daha az yağış alan bölgelerinde hızlı bir şekilde kaybolduğuna işaret ediliyor.
İklim krizi Amazon’daki ortalama yağış miktarını ciddi şekilde etkilemese de, yağışsız mevsimler daha uzun sürdüğü için kuraklıklar daha sık ve yoğun gerçekleşiyor. Araştırmacılar, 2005 ve 2010 yıllarındaki büyük kuraklıkların ormanların azalmasında önemli rol oynadığına dikkat çekiyor.
Amazon ayrıca orman yangınları ve endüstriyel faaliyetler nedeniyle yaygın ormansızlaşma ve bozulma tehdidi altında.
Brezilya Ulusal Uzay Araştırmaları Enstitüsü’nün verilerine göre, 2020-2021 döneminde tahminen İsviçre’nin üçte biri büyüklüğündeki alanın yok edildiği belirtiliyor.
Ormanlar karbon yutağı görevi görmelerine rağmen, yandıklarında çok daha fazla miktarda karbon salınımına neden olarak atmosferdeki emisyonların artmasına katkıda bulunurlar.
Amazon en büyük orman yangınlarını 2020 yılında yaşadı
Geçmiş araştırmalarda, Amazon’un devrilme noktalarını tahmin etmek için iklim modelleri kullanıldı. Ancak günümüzde uydular tahminlerin daha isabetli olmasına yardımcı oluyor.
Exeter Küresel Sistemler Enstitüsü müdürü Profesör Tim Lenton, ‘Yağmur ormanları neredeyse aynı görünmesine rağmen esnekliğini kaybediyor olabilir. Bu durum kuraklık gibi aşırı hava olaylarından kurtulmayı yavaşlatıyor’ dedi.
Amazon en büyük orman yangınlarını 2020 yılında yaşadı.
Amazon’un bozulması, gezegenin biyolojik çeşitliliği ve iklim krizinin gidişatı için yıkıcı etkilere sahne olacaktır.
Princeton Üniversitesi’nde 2019 yılında yapılan bir araştırma, Amazon’un savana dönüşmesi durumunda ortalama küresel sıcaklığı 0,25 C artırarak önemli etki yaratacağını öne sürdü.
Birleşmiş Milletler IPCC iklim raporu, giderek kötüleşen ölümcül hava sıcaklığı, aşırı hava olayları ve küresel ısınmanın 1,5C’nin üzerine çıkması ile deniz seviyesinin yükselmesi sarmalını ortaya koyuyor.
Profesör Lenton, ‘Rapor, devam eden iklim değişikliğine karşı Amazon’a bir miktar dayanıklılık kazandırmak için ormansızlaşma ve bozulmayı tersine çevirme çabalarını desteklemek adına sağlam kanıt sunuyor’ dedi.
Kaynak:
