Baharla ve yaz aylarının gelmesiyle birlikte hem insanlar hem hayvanlar için sorun teşkil eden kenelerin varlığı, iklim değişikliğiyle de yakından bağlantılı. Sıcaklıklar arttıkça keneler artık daha erken ortaya çıkıyor. Kene nedir? Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Parazitoloji uzmanı Veteriner Hekim Profesör Dr. Kürşat Altay, keneleri ‘’çok önemli bir vektör, yeni hastalık taşıyıcı olan bir eklem bacaklı’’ olarak
Baharla ve yaz aylarının gelmesiyle birlikte hem insanlar hem hayvanlar için sorun teşkil eden kenelerin varlığı, iklim değişikliğiyle de yakından bağlantılı. Sıcaklıklar arttıkça keneler artık daha erken ortaya çıkıyor.
Kene nedir?
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Parazitoloji uzmanı Veteriner Hekim Profesör Dr. Kürşat Altay, keneleri ‘’çok önemli bir vektör, yeni hastalık taşıyıcı olan bir eklem bacaklı’’ olarak tarif ediyor.
Türkiye Veteriner Hekimler Birliği Bilim Kurulu Üyesi de olan Altay, dünyada 900’den fazla kene çeşidi olduğunu, Türkiye’de bilinen kene türü sayısının 35 olduğunu belirtiyor.
Kırım Kongo Kanamalı Ateşine ise (KKKA) latince adı Hyalomma marginatum adlı bir kene türü yol açıyor.
Kenelerin tek besin kaynağı kan
Profesör Dr. Altay’a göre keneler ömürleri boyunca üç kez kan emiyor. Larva, ara dönem nimf ve erginliğe geçiş dönemlerinde.
Keneler insanları ısırdıklarında sivrisinek gibi acı vermiyor ve hissedilmiyor.
Uzmanlara göre keneler artık daha erken dönemde görülmeye başlıyor ve aktif oldukları süre giderek uzuyor. Bu nedenle doğada vakit geçiren kişilere, gerekli önlemleri almaları konusunda uyarılar yapılıyor.
Kene ısırığı nedir?
Keneler, Amerika Birleşik Devletleri’nde özellikle Güney ve Orta Batı bölgelerinde, nemli iklimin hakim olduğu alanlarda yaygın olarak görülüyor. Uzmanlar, bu zararlıların otluk alanlar, çürümüş yaprak yığınları ve su kenarlarına yakın alçak çalılıklarda yaşadıklarını belirtiyor.
Türkiye’de ise KKKA vakaları ve ölüm haberleri genelde Tokat, Sivas, Kayseri, Giresun gibi illerde yoğunlaşıyor.
Keneler yumurtadan çıktıktan sonra, larva halinde giysilere veya çıplak cilde tutunuyor ve cilt hücrelerini sindirmek için bir enzim salgılıyor. Bu enzim, bağışıklık sisteminin reaksiyon göstermesine ve dolayısıyla kaşıntı, kızarıklık ile kırmızı kabarcıklara neden oluyor.
Larvalar birkaç gün boyunca insan derisinde beslenip ardından düşüyor. Kaşıntı başladığında, muhtemelen keneler çoktan düşmüş oluyor ve kaşıntı genellikle 24 ila 48 saat sonra en yoğun halini alıyor.
Kenelerden nasıl korunabiliriz?
Tarla, bağ, bahçe gibi açık alanlarda çalışacak ya da pikniğe gidecek vatandaşlara, giysi seçimine dikkat etmeleri konusunda uyarı yapılıyor. Uzmanlar, kenelere karşı korunmak için uzun kollu kıyafetlerin tercih edilmesini, pantolon paçalarının çorap içine sokulmasını öneriyor. Kenelerin vücuda tutunmasını önlemek amacıyla açık renkli giysilerin giyilmesi de büyük önem taşıyor. Bu sayede kene varsa daha kolay fark edilebiliyor.
Nemli, otlu alanlarda zaman geçirirken, özellikle kene riski yüksek bölgelerde, vücuda ve kıyafetlere DEET içeren böcek kovucu sprey kullanılması öneriliyor.
Isırık oluşursa, kaşıntı üç haftaya kadar sürebilir. Soğuk kompresler iltihaplanmayı hafifletmeye yardımcı olur. Uzmanlar, kanama, iz kalması veya ikincil enfeksiyon riskini azaltmak için kaşımamaya özen gösterilmesi gerektiğini belirtiyor.
Belirtileri hafifletmek için reçetesiz satılan antihistaminikler, kalamin losyonu ve hidrokortizon kremi kullanılabilir. Ayrıca, dışarıda giyilen kıyafetleri yüksek ısıda yıkamak, kenelerin ölmesini sağlar.
Özellikle bebekli ailelere uyarıda bulunan uzmanlar, piknikte parfümlü ıslak mendillerin böcekleri ve keneleri çekebileceğine dikkat çekiyor.
Bu basit önlemler, doğada karşılaşılabilecek pek çok haşereye karşı koruma sağlıyor.
