Afganistan’da kadınların kamusal hayata katılımına yönelik kapsamlı kısıtlamaların sürdüğü bir dönemde, kadın girişimciler ekonomik faaliyetlerini devam ettirerek topluluklarını ayakta tutmaya devam ediyor. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) sağladığı destekler, kadınların küçük ölçekli işletmeler kurarak hem kendi geçimlerini sürdürmelerine hem de diğer kadınlara istihdam sağlamalarına olanak tanıyor. UNDP tarafından yürütülen programlar kapsamında Afganistan genelinde 89.000’den fazla
Afganistan’da kadınların kamusal hayata katılımına yönelik kapsamlı kısıtlamaların sürdüğü bir dönemde, kadın girişimciler ekonomik faaliyetlerini devam ettirerek topluluklarını ayakta tutmaya devam ediyor. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) sağladığı destekler, kadınların küçük ölçekli işletmeler kurarak hem kendi geçimlerini sürdürmelerine hem de diğer kadınlara istihdam sağlamalarına olanak tanıyor.
UNDP tarafından yürütülen programlar kapsamında Afganistan genelinde 89.000’den fazla küçük işletme destekleniyor, bu işletmelerin yüzde 91’i kadınlar tarafından yönetiliyor. Söz konusu işletmeler, ülke genelinde 439.000’den fazla istihdam yaratmış durumda.
Pek çok kadın girişimci küçük bir işletme kurmayı, gelir elde etmenin ve aynı zamanda işini kaybeden diğer kadınları desteklemenin tek yolu olduğuna inanıyor. Birleşmiş Milletler’in desteği ise bu girişimlerin hayatta kalmasında kritik rol oynuyor. Zorlu kısıtlamalara, sosyal baskıya ve kadınların hareketine dair katı kurallara rağmen, kadın girişimciler kendileri ve başkaları için umut yaratmayı sürdürüyor.
‘Evde oturmak zordu, öğrenmek zorundaydık’
Mazar-i-Şerif’te terzilik atölyesi işleten Parwin Zafar, “Kadınların evde oturması çok zordu. Evden çıkıp bir şeyler öğrenmek zorundaydılar” diyor.
Zafar’ın dükkânı, kadınların güvenli şekilde çalışabildiği ve başkalarına eğitim verebildiği az sayıdaki yerden biri. Bugün 16 kadına istihdam sağlıyor.
Mevcut kısıtlamalar nedeniyle kadınların devlet kurumlarında, sivil toplum kuruluşlarında ve uluslararası kuruluşlarda çalışma imkânı bulunmuyor. Bu nedenle birçok kadın ev merkezli üretim, tekstil, gıda işleme ve halı dokuma gibi geleneksel sektörlere yönelmek zorunda kalıyor.
UNDP tarafından desteklenen kadın girişimciler, ekonomik kısıtlamaların yanı sıra ev içi baskılarla da karşılaşıyor.
“Restoranım hem bana hem de çalışan kadınlara güvenli bir alan sağlıyor” diyen eşini iki yıl önce kaybeden Shaista Hakimi, 18 kadına ekmek kapısı olan işletmesini, aldığı kredi desteğiyle ayakta tuttuğunu ve yeni bir destek paketiyle faaliyetlerini genişletmeyi planladığını aktarıyor.
Kadınların yanlarında erkek bir akraba (mahram) olmadan seyahat etmelerine yönelik kısıtlamalar, ürün teslimi, pazar erişimi ve tedarik zincirleriyle temas gibi süreçlerde önemli zorluklar yaratıyor. Bu nedenle birçok kadın girişimci, erkek aile üyelerinin desteğiyle iş süreçlerini yürütmek zorunda kalıyor.
Kadın girişimciler yalnızca kendi ayakta kalma mücadelesini vermekle kalmıyor; Afganistan’a İran ve Pakistan’dan dönen binlerce kişi için de istihdam yaratıyor. Bazı işletmelerin 20, 30 hatta 40 geri dönüş yapmış kişiyi işe aldığı bildiriliyor.
Gelecek belirsiz ama mücadele sürüyor
Kadınların olağanüstü direncine rağmen, geleceğe dair endişeler artıyor. Kız çocuklarının 6. sınıftan sonra okula gitmesinin yasaklanması, bir sonraki kuşağın finans yönetimi veya iş kurma becerilerinden mahrum kalması anlamına geliyor.
Parwin Zafar, “Finansal bilgilendirme ve eğitime erişim yetersiz. Aldığımız destek de yeterli değil” diyerek kaygılarını dile getiriyor.
UNDP tarafından sağlanan destekler sayesinde bugün Afgan kadın girişimciler, zorlayıcı koşullar altında dahi ekonomik faaliyetlerini sürdürüyor, istihdam yaratıyor ve ülkenin ekonomik ve sosyal dokusunu ayakta tutan görünmez bir ağ oluşturuyor. Her gün iş yaratarak, başka kadınlara beceri kazandırıyor ve varlıklarıyla “biz buradayız” demeye devam ediyor.
Ancak eğitim ve hareket özgürlüğüne erişimin sınırlı olması, bu ilerlemenin sürdürülebilirliğini tehdit ediyor.
Kaynak:
https://news.us15.list-manage.com/track/click?u=372753f560ef60c400f1a4f3f&id=597876c40d&e=8b42edf312
