Gökyüzünü en son ne zaman gerçekten karanlık ve yıldızlarla dolu hâliyle gördünüz? Bu sorunun cevabı pek çok kent sakini için on yıllar öncesine kadar uzanır. Işık kirliliği, gelişmiş dünyanın büyük bölümünde gece göğünü neredeyse görünmez kıldı. Doğal karanlıkta 6.000’e yakın yıldızın parladığı bir gökyüzü, bugün ışığa boğulmuş Amsterdam kentinde çoğu zaman yalnızca birkaç yüz yıldızla
Gökyüzünü en son ne zaman gerçekten karanlık ve yıldızlarla dolu hâliyle gördünüz? Bu sorunun cevabı pek çok kent sakini için on yıllar öncesine kadar uzanır.
Işık kirliliği, gelişmiş dünyanın büyük bölümünde gece göğünü neredeyse görünmez kıldı. Doğal karanlıkta 6.000’e yakın yıldızın parladığı bir gökyüzü, bugün ışığa boğulmuş Amsterdam kentinde çoğu zaman yalnızca birkaç yüz yıldızla sınırlı.
Tam da bu noktada Amsterdam’ın tarihi hayvanat bahçesi ARTIS’in attığı benzersiz adım dikkat çekiyor. ARTIS, gece karanlığını korumak ve ışık kirliliğini azaltmak için yürüttüğü kapsamlı çalışmalar sayesinde Avrupa’daki başkentler arasında ilk Karanlık Gökyüzü sertifikası (DarkSky certificate) alan mekân oldu. Üstelik bu unvanı alan dünyadaki ilk hayvanat bahçesiolarak da tarihe geçti.
Bu girişim, hem yaygın hem de genellikle göz ardı edilen bir konuyu hedef alıyor.
Hollanda, dünyanın en fazla ışık kirliliğine sahip ülkeleri arasında yer alıyor; kentlerdeki yapay aydınlatma her yıl yüzde 5 ila 10 oranında artıyor. DarkSky International’a göre, “ABD ve Avrupa’da yaşayan insanların yüzde 99’u doğal bir gece karanlığını hiç deneyimleyemiyor.”
Sürekli parlayan ışık, biyolojik ritimlerimizi bozuyor, vahşi yaşamın dengesini alt üst ediyor ve insan sağlığını da olumsuz etkiliyor.
Açık alanlardaki tüm aydınlatma sistemini titizlikle gözden geçiren ARTIS, gereksiz ışıkları kaldırdı veya değiştirdi ve enerji tüketimini azaltacak sürdürülebilir önlemler uyguladı. Sonuç, havadan bile fark ediliyor: Geceleyin Amsterdam, ışık denizi gibi parlıyor; ama bu denizin ortasında dikkat çeken tek karanlık nokta hayvanat bahçesi.
ARTIS’in sürdürülebilirlik koordinatörü Savitri Groag. “Büyük bir şehrin tam kalbinde bile gece karanlığı korunabilir,” diyor.
Hayvanat bahçesi artık ziyaretçilere karanlığın gücünü deneyimleme ve yıldızları yeniden keşfetme fırsatı sunan akşam etkinliklerine ev sahipliği yapıyor.
Kaynak:
