Tüm dünyanın ortak meselesi haline gelen e-atık yönetimi için harekete geçen Vodafone, soruna sistemsel bir çözüm getirmek amacıyla “Açık İnovasyon Platformu” kurmaya hazırlanıyor. Dünya Çevre Günü vesilesiyle tanıtılan platformda, “E-atık meselesine nasıl kapsayıcı, sistematik ve döngüsel çözümler üretiriz?” sorusuna yanıt aranacak. “Amaç odaklı bir şirket olma” hedefiyle faaliyetlerini sürdüren Vodafone, çevresel sürdürülebilirlik alanında öncü adımlar
Tüm dünyanın ortak meselesi haline gelen e-atık yönetimi için harekete geçen Vodafone, soruna sistemsel bir çözüm getirmek amacıyla “Açık İnovasyon Platformu” kurmaya hazırlanıyor. Dünya Çevre Günü vesilesiyle tanıtılan platformda, “E-atık meselesine nasıl kapsayıcı, sistematik ve döngüsel çözümler üretiriz?” sorusuna yanıt aranacak.
“Amaç odaklı bir şirket olma” hedefiyle faaliyetlerini sürdüren Vodafone, çevresel sürdürülebilirlik alanında öncü adımlar atmaya devam ediyor. Tüm dünyanın ortak meselesi haline gelen e-atık yönetimi konusunda harekete geçen Vodafone, soruna sistemsel bir çözüm getirmek amacıyla “Açık İnovasyon Platformu” kuruyor. Dünya Çevre Günü vesilesiyle tanıtılan platformda, üniversite öğrencilerine, yeni mezunlara, genç girişimcilere ve girişimci adaylarına açık çağrı yapılarak, katılımcılardan “E-atık meselesine nasıl kapsayıcı, sistematik ve döngüsel çözümler üretiriz?” sorusuna yönelik yenilikçi, teknolojik ve sürdürülebilir çözüm önerileri geliştirmeleri istenecek. İTÜ Vodafone Future Lab aracılığı ile katılımcılara eğitim, koçluk, mentorluk desteği de sağlanacak.
Vodafone, e-atık yönetiminin önemine dikkat çekmek amacıyla bir rapor da hazırladı. REC Türkiye işbirliğiyle hazırlanan “Atığın Ötesinde” isimli araştırma raporunda, dünyada ve Türkiye’de e-atıkların mevcut durumu analiz ediliyor; bu alanda acil çözüm bekleyen sorunlara işaret ediliyor.
Yılda 62,5 milyar doların üzerinde ekonomik fırsat yaratabilecek
Rapora göre, dünyada en hızla artan atık türü olarak e-atıkların doğru yönetilmesi gitgide daha önemli hale geliyor. Dünya Ekonomik Forumu verilerine göre, e-atık miktarının yılda %3-4’lük bir artış hızı ile 2021 yılında 52 milyon tona, 2050 yılında ise 120 milyon tona ulaşması bekleniyor. Diğer yandan Avrupa Komisyonu, Türkiye’deki toplam e-atık miktarının 2024 yılına gelindiğinde 672 bin tona ulaşacağını tahmin ediyor. E-atıklar uygun yöntemlerle geri dönüştürülürse, dünya çapında yılda 62,5 milyar doların üzerinde bir ekonomik fırsat yaratabilecek. Atılan tüm elektronik ürünlerin toplandığı ve sonrasında değerli malzemelerin veya bileşenlerin yeni ürünlere yeniden entegre edildiği bir sistem; hammadde, enerji ve atık bertarafı ihtiyacını azaltacak, ekonomik büyüme ve yeni iş fırsatları yaratacak.
E-atık yönetiminde yedi başlık önemli
Raporda ayrıca, tüm dünyanın meselesi haline gelen e-atık yönetimi konusunda odaklanılması gereken yedi ana başlığa işaret ediliyor. Bu başlıklardan “kritik” olanlar Sınırlı Kamuoyu Bilinci, Yaşam Döngüsü Uygulamalarındaki Belirsizlikler, Yetersiz Toplama Altyapısı olarak sıralanırken; diğerleri ise Kayıtdışı Faaliyetler, Piyasaya Sürülen Ürün ve Oluşan E-atık Miktarlarının Tespitine İlişkin Belirsizlikler, Sınırlı Kamu Kapasitesi ve Mevzuat Eksikliği, Standart-altı ve Yetersiz İşleme Tesisi olarak ifade ediliyor. Söz konusu 7 maddenin ivedilikle çözüme kavuşturulması gerekiyor.
Altı aylık maraton başlıyor
“Açık İnovasyon Platformu” ile katılımcılar geliştirecekleri çözüm önerilerinde ürün ve hizmet sistem tasarımı, geri kazanım ve toplama süreçlerinin etkinleştirilmesi, kolay geri dönüşüm için tasarım ve elektronik cihazların yaşam süresi gibi konulara odaklanacak. Alınan başvurular Seçici Kurul tarafından ön elemeye tabi tutulduktan sonra seçilen fikirler için ön kuluçka süreci başlayacak. Bu dönemde, takımların meselenin özüne dair derinleşmeleri ve çözüm önerilerini test etmeleri sağlanacak. Ayrıca, seçilen fikirler için İTÜ Vodafone Future Lab’de eğitim, koçluk, mentorluk desteği de sunulacak. Ardından, en etkili 2-3 fikir belirlenecek ve seçilen takımlar Vodafone’un desteğiyle çözüm önerilerini test edecek. Yaklaşık 6 ay sürmesi planlanan süreç, tamamen dijital ortamlarda ve online olarak yürütülecek.
E-atıklarının yüzde 85’ini geri dönüştürüyor
Tüm dünyada 2025 yılına kadar e-atıkların %100’ünün geri dönüştürülmesini hedefleyen Vodafone, Türkiye’de de operasyonlarından kaynaklı çevresel etkisini daha az atık üretimi ve daha az doğal kaynak kullanımı ile azaltırken, ürettiği atığı geri dönüştürüyor. Bu kapsamda, başlıca e-atıkları olan cep telefonu ve diğer bilişim ekipmanlarının yüzde 85’ini geri dönüştürüyor, yüzde 14’ünü ise tekrar kullanıyor. Diğer yandan, arızalı veya hasarlı, kullanılmayan şebeke ekipmanlarını ikinci el olarak satarak tekrar kullanılmasını hedefleyen ikinci el projesi, akıllı telefon kiralama hizmeti, cep telefonu değişim kampanyası gibi çalışmalarla da döngüsel ekonomiye katkıda bulunuyor. Vodafone ayrıca, geçen yıl hayata geçirdiği “Bu Atıklar Kod Yazıyor” projesiyle, çalışanlarının ve iş ortaklarının getirdiği, kullanım ömrünü tamamlamış, çalışmayan elektronik atıkları topluyor ve bu atıkların lisanslı geri dönüşüm firması tarafından geri dönüştürülmesini sağlıyor. Vodafone, geri dönüşümden elde edilen ekonomik gelirle, Türkiye Vodafone Vakfı ve Habitat Derneği işbirliğiyle yürütülen “Yarını Kodlayanlar” projesi kapsamında Mardin, Samsun, Gaziantep ve Adana’da kodlama sınıfları açtı.
