Şehirlerin altyapılarını inşa etme, tasarlama ve güçlendirme uygulamaları, şehir sakinlerinin günlük yaşamlarını ve kentlerin karbon ayak izlerini önemli ölçüde etkiler. Binalar şehirlerin karbon emisyonlarına yüzde 35 oranında katkıda bulunur. Binalara güç sağlamak, ısıtmak veya soğutmak için kullanılan enerji, bu oranın bazı şehirlerde yüzde 70’e kadar yükselmesine neden olabilir. Bugünün kentsel planlama uygulamaları, gelecek nesillerin yaşam
Şehirlerin altyapılarını inşa etme, tasarlama ve güçlendirme uygulamaları, şehir sakinlerinin günlük yaşamlarını ve kentlerin karbon ayak izlerini önemli ölçüde etkiler. Binalar şehirlerin karbon emisyonlarına yüzde 35 oranında katkıda bulunur. Binalara güç sağlamak, ısıtmak veya soğutmak için kullanılan enerji, bu oranın bazı şehirlerde yüzde 70’e kadar yükselmesine neden olabilir.
Bugünün kentsel planlama uygulamaları, gelecek nesillerin yaşam kalitesini ve şehirlerin emisyonlarını etkileyecektir. Şehir planlamasında benimsenecek sürdürülebilir yaklaşımlar iklim hedeflerine ulaşılmasını destekler.
Bu bağlamda, dünya genelinde başarılı uygulamalara imza atan şehirleri sıralayabiliriz.
Cape Town’da dayanıklı evler yaratmak için şehir sakinlerinin katılımı sağlandı
Cape Town’da, net sıfır karbon hedeflerini desteklemek ve yerel halkı sürdürülebilir yaşam ilkeleri konusunda eğitmek üzere atılan adımlarda halkın katılımına önem verildi.
Güney Afrika Yeşil Bina Konseyi gibi bir platforma sahip olan şehir, aynı zamanda Gelecek Enerjisi Festivali kapsamında kentsel tasarım yarışmasına öncülük etti. Öğrenciler ve çevre sorumlu inşaat profesyonellerinin katıldığı yarışmada, 13 özgün proje değerlendirildi.
My Clean Green Home olarak adlandırılan proje, 85 ileri dönüştürülmüş nakliye paleti ve iki nakliye konteynırından oluşan ve ağaç benzeri bir yapıyla kaplı olan modüler kutu ev birincilik ödülünü aldı. Evin tasarımında, yağmur suyu hasadı, güneş enerjisi üretimi, pasif soğutma ve yenilebilen gıda bahçesi yer alıyor.
My Clean Green Home, sürdürülebilir yaşam ve karbon nötrlük hedeflerine farkındalık yaratmak için Green Point Urban Park’ta bulunan Experiential Garden’da kalıcı olarak sergileniyor.
Barselona Superblock Programı şehir sakinlerini canlandırıyor
Barselona 2016 yılında, şehrin sokaklarını ve meydanlarını daha yeşil ve daha dirençli kılmak için vizyoner bir girişim olan Superblock programını başlattı.
Superblock programı, yolları trafiğe kapatarak ve bölge sakinlerinin yaşaması, çalışması ve eğlenmesi için daha fazla alan açarak yayalara öncelik veriyor. Amaç, topluluk etkileşimlerini ve yerel ekonomiyi teşvik ederken daha sağlıklı, daha adil ve daha güvenli alanlar yaratmak.
Yaya alanlarının yüzde 80 artırılmasına yardımcı olan kentin ilk Superblock programı, Poblenou bölgesinde uygulandı. Halka açık yeni alanların artmasına ve çocuklar için oyun alanlarının oluşturulmasına yardımcı olan girişim sayesinde yeşil alan oranı yüzde 91 arttı. Poblenou’da araç trafiğine açık alanların yüzde 48 azalmasıyla birlikte bölgedeki araç sayısı yüzde 58 oranında düştü.
Bunlara ek olarak, araç trafiğine kapalı alanların artması, giriş katlarında faaliyet gösteren mağaza sayısını 65’ten 85’e çıkararak yerel ekonominin canlanmasına yardımcı oldu.
Fuzhou’da enerji verimliliği ve temiz inşaat uygulamalarına öncelik veriliyor
Çin’in Fujian eyaletinin başkenti olan Fuzhou şehri, 2018-2020 yılları arasında C40 Cities China Buildings Programına pilot şehir statüsünde aktif olarak katıldı.
Şehirde, yenilenebilir enerji kullanan 65 yapı projesi başlatılarak, destekleyici politikalar ve teknik kılavuzlar geliştirildi. Yeni binaların inşasında ve mevcut binaların yenilenmesinde yüksek verim sağlayan ısı pompası teknolojisinin uygulanması teşvik edildi.
Bu eylemler neticesinde, güneş ısısı ve güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerji kullanımı önemli ölçüde arttı. 2020 sonu itibarıyla, enerji tasarruflu binalar sayesinde 30 bin 700 ton karbon emisyonu bertaraf edildi.
Fuzhou Belediye Başkanı Xiande Wu, şehrin enerji altyapısını düzenlemeye, endüstriyel yapıları optimize etmeye ve yeşil şehirler inşa etmeye odaklanarak yüksek kaliteli, ekolojik ve düşük karbonlu gelişmelere öncelik vermeye devam edeceğini söyledi.
Portland’da kentsel genişleme ve konut sayısının artırılmasına yönelik uygulamalar
Portland, yeni inşaat projelerine yer açmak için Ağustos 2020 tarihi itibarıyla şehir planlama yönetmeliklerinde düzenlemeler yaptı.
Uygun fiyatlı konut ihtiyacını ve karbon emisyonlarının azaltılmasını amaçlayan yeni uygulamalar, şehir alanının genişlemesini yönetmeye yardımcı olmak için kullanılmayan arazilerin geliştirilmesini teşvik ediyor.
Nüfusun daha az yoğun olduğu mahallelerde yeni ev inşa etmeyi kolaylaştırarak, Ağustos 2021 tarihinden bu yana yılda bin 200’den fazla konut yapıldı. Şehrin yıllık konut sayısı yüzde 20 arttı. Bunun sonucu olarak kira fiyatlarında yüzde 12’lik bir düşüş meydana geldiği tahmin ediliyor.
Şehir sakinlerinin yüzde 80’inin temel gereksinimlerine yürüyerek, bisikletle veya toplu taşıma yoluyla kolayca erişebilmesini sağlayan bu düzenlemeler, yerel halkın yaşam koşullarını iyileştirmeyi amaçlayan Portland 2015 İklim Eylem Planı ile uyumlu.
Mahalle planlaması yoluyla Bogota sakinlerinin sağlık ve güvenliğinin iyileştirilmesi
Kolombiya’nın başkenti Bogota, emisyonları azaltırken yerel toplulukların sağlığını ve refahını iyileştirmek için kentsel planlama ve tasarım politikalarından yararlanıyor.
‘’Vital Neighbourhoods’’ programı, kamusal alanları iyileştirmeyi ve sokakları insanlar için daha güvenli hale getirmeyi amaçlıyor. Şehirde uygulanan önlemler arasında trafiği hafifletme, ‘’oyun sokakları’’ programı, pop-up parklar, halka açık alanlarda daha fazla oturma yeri, iyileştirilmiş yaya geçitleri, kaldırımlar ve yeşil alanlar yer alıyor.
Bogota’da uygulanan insan odaklı şehir planlaması kapsamında ‘’Bakım Üniteleri’’ inşa ediliyor. Bu program, okullar ve toplum merkezleri çevresinde bakım sistemleri oluşturarak ihtiyaçlara odaklanıyor. Bu merkezler, engelliler, yaşlılar ve düşük gelirli kadınlar için eğitim, sağlık hizmetleri, eğlence faaliyetleri ve lisan öğrenme fırsatlarına erişimi kolaylaştırmayı amaçlıyor.
Kopenhag’ın temiz enerji geleceğine yatırım
Kopenhag, şehir genelinde enerji kullanımını azaltmak için yeni girişimlere yatırım yapıyor. Şehirdeki en büyük binaların sahiplerinin içinde bulunduğu Energy Leap ağı, tüm binalarda yıllık yüzde 3 oranında enerji azaltımını hedefliyor.
Ağ, Kopenhag’daki toplam bina sayısının yaklaşık yüzde 26’sını oluşturan 46 ortaktan oluşuyor. Şehrin binalarında 2025 yılına kadar yüzde 40 daha az enerji kullanımı ön görülüyor.
Bu yolda atılan adımlarla Kopenhag 2020 yılında hedefe yarı yarıya ulaştı:
· Bina yönetim sistemlerinin benimsenmesi
· Çok sayıda yenileştirme projesinin üstlenilmesi
· Tüm belediye binalarında kapsamlı bir enerji izleme sisteminin kurulması
Ayrıca, binaların enerji tasarruflu işletilmesi konusunda yerel yönetimler tarafından personel eğitimleri veriliyor. Kopenhag, C40 Belediye Bina Verimliliği Ağı’na liderlik ediyor.
Medellin temiz inşaat girişimini teşvik ediyor
Medellin’de, inşaatlardan kaynaklanan emisyonları azaltmak, yeni ve mevcut binaların enerji verimliliğini artırmak için politikalar ve teşvikler kullanılıyor.
Kent yönetimi tarafından hazırlanan Sürdürülebilir İnşaat Kılavuzu, yıkım ve inşaat atıklarının nasıl geri dönüştürüleceği ve sürdürülebilir yapı malzemelerine geçilmesi konusunda önerilere yer veriyor.
Her yıl yaklaşık 18 bin yeni konut inşa ediliyor. Belediye Vergi Kanunu kapsamında vergi teşviki sunuluyor. Su ve enerji tasarrufu, katı atık azaltma ve diğer emisyon azaltıcı alanlarla ilgili kriterlerin karşılanmasına bağlı olarak yüzde 2 ila 20 arasında vergi indirimi yapılıyor.
Sonuç olarak, yeni binalarda emisyonların azaltılmasına katkıda bulunan pasif tasarım önlemleri uygulanıyor. Bunlara örnek olarak, havalandırma, doğal aydınlatma ve güneş panelleri, LED ışıklandırma verilebilir.
Mevcut belediye binalarında enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik yapılan iyileştirme çalışmaları sonucunda ortalama yüzde 22 oranında enerji tasarrufu sağlandı.
Birleşik Eylem
2-6 Temmuz tarihleri arasında Kopenhag’da düzenlenecek olan UIA World Congress of Architects dünyanın en büyük sürdürülebilir mimarlık etkinliği olarak, BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi 17’ye ulaşılması yolunda mimarlık ve şehir planlama alanındaki uzmanlıkların paylaşılması amacıyla küresel iklim liderlerini ve mimarları bir araya getirecek.
Kaynak:
