SES Yılın Kadınları 2023 ödülleri verildi

SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği’nin öncülüğünde, kadın hareketinin geniş katılımıyla belirlenen ‘’SES Yılın Kadınları 2023’’ ödülleri 18 Ocak akşamı Pera Müzesi’nde Berna Laçin’in sunuculuğunu üstlendiği törende sahiplerini buldu.

2023 yılında dünyadaki kadın hakları mücadelesinde veya cinsiyet eşitliği çabasında öncü, eşitlikçi ve feminist duruşuyla örnek olan, başarılı çalışmalarıyla ilham veren ve sistematik baskılara karşı dayanışma içinde mücadelelerini sürdüren 13 kadın, 2000 binin üzerinde kişinin katıldığı halka açık oylama ile seçildi.

Dünya Ekonomik Forumu’nun 2024 Küresel Riskler raporuna göre, kutuplaşma ve eşitsizlikler uzun ve kısa vadede dünyanın yüzleşeceği öncelikli riskler arasında yer alıyor. 

Benzer şekilde Dünya Bankası 2023 yılını ‘’eşitsizlik yılı’’ olarak ilan etti

Dünya genelinde iklim krizi, çatışmalar, açlık ve yoksulluk artarken çalışma çağındaki yaklaşık 2,4 milyar kadın erkeklerle aynı haklara sahip değil. Bu olumsuzluklardan orantısız bir şekilde etkilenen yine kadınlar ve kız çocukları oluyor.

WEF’in 2023 Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Raporu’na göre; dünyada kadın-erkek eşitliğini sağlamak için 131 yıla ihtiyaç var. 

Dünya nüfusu 8 milyarı buldu ve 2023 yılı kayıtlı zamanların en sıcak yılı olarak tarihe geçti. Bunlara ek olarak devam eden Ukrayna-Rusya ve İsrail-Hamas savaşlarında binlerce masum kadın ve çocuk öldü ve yüz binlercesi de yaralandı.

Dünyanın geleceğine dair görünüm her ne kadar umutları gölgeliyor olsa da dünyanın yarısını oluşturan kadın nüfusunun bireysel ve toplu olarak gerçekleştirdiği mücadeleler ve aktivizm dünyada ve Türkiye’de, herkesin iyi olma haline katkıda bulunuyor.

SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği’nin Yılın Kadını 2023 ödülünü alan kişi ve gruplar geleceğe yönelik umutlarımızı yeşertti ve aynı zamanda ulusal ve uluslararası boyutta olumlu etki yaratan başarıları ve mücadeleleri göstermek, dayanışma ve kadının güçlenmesi konusunda ilham vermek için önemli bir ortam yarattı.

Gecenin sürpriz konuklarından olan şarkıcı ve oyuncu Rojin, Arapça, Kürtçe ve Türkçe olarak seslendirdiği mini konseriyle ve özellikle ‘arkadaş’ şarkısıyla kalpleri mühürledi.

Bu yılın Yaşam Boyu Başarı Ödülü, 1997 yılında Diyarbakır’da kurulan, Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgelerinde 27 yıldır örgütlü olan KAMER Vakfı’na verildi. Vakıf, 23 ilde, toplumsal cinsiyet rolleri, toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılık ve şiddet konusunda farkındalık oluşturmak, ayrımcılık ve şiddetin ortadan kalkması için destek sağlamak, kadınların, bireysel, sosyal ve ekonomik olarak güçlenmeleri için gerekli politikaların geliştirilmesi ve uygulanması için savunuculuk ve lobi çalışmaları yapmak için yıllardır çalışıyor. 

Derneğin kurucusu Nebahat Akkoç, 2023 depremi sonrası Hatay, Malatya, Adıyaman, Gaziantep, Diyarbakır ve Kahramanmaraş illerinde örgütlenmeyi sağlayarak, 1 milyondan fazla kadına ulaşılması ve destek verilmesinde önemli bir rol oynadı.

Ödül alanlar kadın dayanışma grupları ve başarılı kadınlar sırasıyla;

·      Kadınlara ve LGBTİ+’lara ihtiyaçlarını ulaştırmak için deprem bölgesine ‘Mor Tır’lar gönderen ve onların özel ihtiyaçlarını gözeterek kurduğu ‘Kadın Çadırları’ ile bölgede güçlü bir dayanışma ağı kuran Afet için Feminist Dayanışma, deprem sonrası hızlı bir şekilde örgütlenerek pek çok çalışma grubunu hayata geçirdi. 

Deprem bölgesine gitmeye devam eden ekip, aynı zamanda İstanbul’dan yürüttüğü çalışmalarla kendilerine ulaşan talepleri ilgili kadın örgütlerine yönlendirerek süreci takip ediyor.

·      ABD’deki Massachusetts Institute of Technology’de doçent olan Canan Dağdeviren,meme kanserinin ultrasonla erken teşhisi için giyilebilir ‘’elektronik sütyen’’ icat etti. 

Geçmişteki çalışmalarıyla Forbes dergisinin ‘’30 Yaşından Küçük 30 Bilim İnsanı’’ listesine girmeye hak kazanan Dağdeviren, 2023 yılında BBC’nin İlham Veren 100 Kadın Listesi’nde de yer aldı.

·      Muğla’nın Milas ilçesine bağlı İkizköy mevkiinde bulunan Akbelen Ormanı’nda Limak Holding’e bağlı YK Enerji’nin maden ocağı için ağaç kesimine karşı duran yaşam savunucuları ve yerli halk, sahada fiili olarak mücadele ederken aynı zamanda zorlu bir hukuki süreç yürüttüler. 

Doğa aktivisti, çevre mühendisi Deniz Gümüşsel ve İkizköylü Nejla Işık, direnişin en başından beri sahada bulunan isimler olarak, Akbelen’de ekolojik kıyıma karşı direnen kadınlar adına ödül aldılar.

·      Başarılarıyla hepimize büyük ‘’gurur’’ yaşatan A Milli Kadın Voleybol Takımı ‘’ Filenin Muhteşem Kadınları’’, 2023 FIVB Voleybol Kadınlar Milletler Ligi’nde şampiyon ve 2023 Avrupa Kadınlar Voleybol Şampiyonası’nda da Avrupa Şampiyonu oldu.

Voleybolda kadın-erkek eşitliği için de seslerini yükselten takım oyuncuları, gösterdikleri dayanışma ile herkese örnek olmaya devam ediyor.

·      Afganistan’da Taliban, yönetime geldiğinden bu yana kadınların sahip oldukları hak ve özgürlükler teker teker ellerinden alınıyor. Bu alanda mücadelelerini sürdüren kadınlar, ülkenin içinden veya dışından seslerini duyurmak ve hayata tutunmak için yılmadan mücadele veriyor. 

SES derneği, bu hareketi yılmadan sürdüren ‘’Afganistan’da hakları için mücadele eden kadınlar’’ı ödüllendirdi.

·      Sendikalaştıkları, haklarını istedikleri, insanca çalışma koşullarını talep ettikleri için işten çıkarılan Agrobay işçisi kadınların direnişi 150 günü aştı.‘’Direnmekten vazgeçmeyen işçi kadınlar’’ adına Ayşe Büşra Yılmaz’a ödül verildi.

·      Emekçi kadınların sesini, sözünü, onların örgütlü gücünü Meclis kürsüsüne taşıyan EMEP Milletvekili Sevda Karaca, kadın emeği alanında mücadele edenlerin yakından tanıdığı bir isim. 

·      Gastronomi dünyasının Nobel’i olarak adlandırılan Basque Culinary World Prize (BCWP)’da iki yıl üst üste dünyanın en iyi 10 şefi arasına giren ve 2023’ün kazananı olan Ebru Baybara Demir, bu ödülü almaya hak kazanan ilk Türk şefi oldu. 

BM’nin ‘’Dünyanın 10 Sosyal Gastronomi Şefi’’ listesine aldığı Baybara Demir, deprem bölgesinde kurduğu gönüllü mutfaklarıyla bugüne kadar 10 milyon kabın üzerinde yemek üretti.

·      2014 yılında kurulan ‘’Women Wage Peace’’ (WWP), bugün İsrail’deki en büyük barış hareketi. Siyasi bağımsızlığı olan WWP, savaşları önlemeye çalışıyor ve İsrail-Hamas savaşının durdurulması için İsrail’e baskı yapıyor.

Filistin merkezli bağımsız bir kadın hareketi olan ‘’Women of the Sun’’     Filistinli kadınları güçlendirme ve barış mücadelesi veriyor. Bu iki dernek, 2021’in sonlarından 2022’in başlarına kadar ortak amaçları doğrultusunda birlikte çalıştı. İsrail-Hamas savaşı başlamadan önce de birlikte bir barış yürüyüşü düzenlediler.            

·      Türkiye’de son 20 yıldır şiddetlenerek artan, seküler ve muhafazakar kesim arasındaki kutuplaşmayı işleyen ve kadın temsiliyetine özenle yaklaşan Kızılcık Şerbeti dizisi, hesaplaşma meselesini tarafsız ele almasıyla milyonları ekrana kilitledi. Uzun yıllardır kendilerine kodlanan özelliklere karşı verilen mücadeleyi izlemek pek çok kadına iyi geldi.

‘’Kızılcık Şerbeti’’ adına ödüller, Evrim Alasya, Ceren Yalazoğlu Karakoç, Sıla Türkoğlu ve Faruk Turgut’a verildi.

·      İki haftada bir yayımlanan ‘’Salçalı Gündem’’, feminist gündeme odaklanan bir haber bülteni. Fobik ve cinsiyetçi söylemlere karşı yeterince ses yükseltmeyen Türkiye medyasına karşı bu platformu hayata geçiren isim gazeteci Çiçek Tahaoğlu. Salçalı Gündem’in kamera önünde ise; Florence Konstantin Delight adıyla tanınan Florans Keskinkalem yer alıyor.

Ödül Salçalı Gündem adına Florans Keskinkalem Delight ve Çiçek Tahaoğlu’na verildi.

·      İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanı Enif Yavuz Dipşar, toplumcu bilişim projelerinin, okul öncesi eğitimde fırsat eşitliği sunan kreş projelerinin, kadın dayanışma merkezlerinin kurulmasında ve ayrıca toplumsal cinsiyete duyarlı kamu politikalarının geliştirilmesinde öncülük etti. Deprem sonrası İstanbul Büyükşehir Belediyesi bünyesinde kurulan Afet Koordinasyon Merkezi’nde yaklaşık 30 bin gönüllü ile çalıştı. 

Dipşar ve ekibinde yer alan deneyimli çalışma arkadaşlarına ödülleri takdim edildi.