Denizde özgür olmak

Atina çıkışlı TOBEA girişiminin Seatrac cihazı, kısıtlı hareket kabiliyetine sahip kişilerin suya giriş çıkışlarını güvenli ve bağımsız bir şekilde yapabilmelerini sağlıyor. Mekanizma oldukça basit; özel olarak şekillendirilmiş bir sandalye, sandalyeyi ve yolcuyu suyun içine ve dışına getiren iki sabit raydan oluşuyor. Engelli insanların yaşam kalitesini yükseltmek üzere geliştirilen bu cihaz hakkında merak ettiğimiz tüm soruları TOBEA Direktörü Ignatios Fotiou ile konuştuk.

Bize ekibinizden ve TOBEA’nın hikayesinden bahseder misiniz?
Patras Üniversitesi’nin spin-off şirketi olan TOBEA (Thinking Out of the Box Engineering Applications), 2012’de kuruldu. Engelli insanların yaşam kalitesini yükseltmek için mekanik uygulamalar tasarlıyor, üretiyor ve pazarlıyoruz. Yunanistan, Avrupa ve ABD patentlerine sahip Seatrac, engelli insanların denize başka birisine bağımlı olmadan erişim sağlamalarına yarayan bir cihazdır. Ekibimiz aynı vizyonu paylaşan 13 üyeden oluşuyor. Kendimizi, şirketi ve toplumu inovasyon ile geliştirmek istiyoruz. Vizyonu ve kararlılığı olan küçük bir şirketin dünya lideri olabileceğine inanıyoruz.

Ekibinizin bu girişimi kurarken motivasyonu neydi?
Denize erişim problemiyle ilk defa 2009 yılında, hareket etme konusunda sorun yaşayan Gerasimos Fessian’ın yardımımızı istemesiyle karşılaştık. Kendisi denize yakın bir yerde yaşıyor ve en sevdiği aktivitelerden biri de yüzmek. Sürekli bu hareket sorunuyla birlikte denize girmenin büyük bir sorun olduğundan ve bundan çok yorulduğundan bahsediyordu. Soru şuydu: Acaba bu sorunu çözebilecek bir cihaz geliştirebilir miydik? Ofise döndüğümde Google’da araştırma yaptım, yerel plajlardan biriyle konuştum, olası çözümleri bulup, toplumumuza yardımcı olabileceğimizi düşündüm. Bu soruna bir çözüm olmaması çok şaşırtıcıydı. O an anladım ki, hareketlilik sorunu yaşayan herkesin denize taşınması ya da yönlendirilmesi gerekiyor. Bu bizim çabamızın başlangıç anıydı. Bu, erişilebilirlik sorunlarını ve engelleri ortadan kaldırmak için mühendisliği kullanma tutkusunu artırdı. Erişilebilirlik konusundaki eksikleri fark ettiğimde şok geçirdim! Karşılanmayan ihtiyaçları karşılayarak insanlara yardım edebilirdim. Kişisel dürtüm, ihtiyacı olan sosyal gruplara kolaylık sağlayan ürünler yaratmak. Seatrac kullanan insanları, yaşlıları, hamile kadınları ve MS’li insanları gördüğümde, bunu elimden geldiğince herkese ulaştırmak istediğimi biliyordum.

Engelli insanların denize başka birisine bağlı olmadan girmelerini sağlayan Seatrac nasıl çalışıyor?
Seatrac, temel olarak hareketli bir sandalyenin suyun içine ve dışına taşınabildiği sabit bir ray mekanizmasından oluşuyor. Hareketli sandalye, her biri bir tarafta olmak üzere iki ağır hizmet kablosuna bağlı. Seatrac’ın aktarma organlarının kablolar için herhangi bir gerdirme mekanizması kullanılmadan güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak için sürtünmeli kavrama uygulaması gibi başka birkaç teknik daha uygulanıyor. Seatraclar güneş enerjisini tek güç kaynağı olarak kullanır. Tüm elektrik bileşenlerinin çalışması için gerekli gücü sağlayan pili şarj etmek için bir güneş paneli kullanılıyor. Bu yaklaşım Seatrac’ı işletimi için şebekeye bağlı olmayan ve elektrikle ilgili tehlikeleri ortadan kaldıran tamamen bağımsız bir cihaz haline getiriyor. Cihaz RF uzaktan kumandasıyla kontrol edilebiliyor, bu nedenle özel bir eğitim gerekmiyor.

Seatrac kullanmak için herhangi bir sınırlama var mı? Seatrac’ı kim kullanabilir ve kim kullanamaz?
Seatrac, engelli insanların herhangi bir yardım olmadan kullanmaları için tasarlandı. Alt ekstremite bozukluğu olan insanlar bağımsız bir şekilde kullanabilirler. Asıl cesaret veren şey ise yardımcı bir cihaz olarak kullanılması. Seatrac, bakıcılara hastaları suya sokup çıkarmada yardımcı olduğu için ağır sakatlıkları olan insanlar bile cihazı kullanabiliyor.  

Paydaşlarınız kimler? Yunanistan’daki hükümet veya sivil toplum örgütleriyle herhangi bir işbirliğiniz var mı?
Yunanistan’daki hükümet veya sivil toplum kuruluşları ile hiçbir işbirliğimiz yok.

Şimdiye kadar kaç kişiye ulaştınız?
Seatrac, 2012’den bu yana ticari olarak temin edilebilen bir ürün. O zamandan beri, daha kolay ve güvenilir bir operasyon elde etmek için sürekli bir gelişim geçirdi. 40 belediyeye satılan 70 cihaz ve Yunanistan, İtalya ve Kıbrıs’ta bulunan oteller, plaj barlar ve genel olarak sahil hizmetleri gibi özel mülklerde ise dört cihaz bulunuyor. 2018 yaz sezonunda, 18 binden fazla kullanım oldu. Bu yıl bu rakamların daha da artmasını bekliyoruz! Deneyimleri hakkında fikir, düşünce ve duygularını paylaşan 3 bin 500’den fazla aktif üyeye sahip bir Facebook grubumuz var. Kullanıcı deneyimini ve kullanıcı memnuniyetini önemsiyoruz.

ΑμεΑ – Δικαίωμα στη θάλασσα (Engelliler – Denize Doğru) https://www.facebook.com/groups/104058442978847/

Seatrac’ı plaja kurmak kolay bir şey mi? Bir Seatrac kurulurken nelere dikkat ediyorsunuz?
Eğitimini aldıktan sonra bir Seatrac’i kurmak sadece altı saat sürer, kurulumu bozmak ise sadece iki saat sürer. Belki, ilk seferinde biraz daha uzun sürebilir. Dikkat ettiğimiz tek şey, kayalıklı kumsallardan kaçınmamız. Güneş ışığı olmadan bile fotovoltaik sistem üç gün boyunca Seatrac’a güç sağlar.

SEATRAC konusunda başka ülkelerle planlarınız var mı? Belki Türkiye?
Cihazların çoğu Yunanistan’da kurulu. Mümkün olduğunca çok ülkeye bu kolaylığı ulaştırmak istiyoruz. Avustralya, İsveç ve diğer ülkelerle görüşüyoruz. İtalya’da, ulusal olarak dağıtım yapabilecek ve Seatrac bakımlarından sorumlu olacak doğru ortağı arıyoruz. Türk otellerinin bazılarıyla görüştük ve Türkiye pazarına ulaşmakla gerçekten ilgileniyoruz.

Seatrac için gelecek planınız nedir? Ulaşmak istediğiniz hedefleriniz neler?
TOBEA, sürekli genişleyen yaklaşık 3 bin 300 kişilik bir ağ kurdu. Bu ağ, engelliler, politikacılar, iş insanları ve akademisyenlerin derneklerinden oluşuyor. Engelli insanların yaşam kalitesini yükseltmek için çok sayıda fikrimiz ve yeni projelerimiz olduğu için kaynakların yüzde 20’sini Ar-Ge’ye kullanmak istiyoruz.