Yeni döngüsel ekonomi stratejisi açıklandı

Avrupa Komisyonu çevre dostu ürünleri teşvik etmek ve Avrupa’nın kaynak bağımsızlığını artırmak amacıyla oluşturulan yeni stratejisini açıkladı.

Avrupa Komisyonu, sürdürülebilir ürünler için standart oluşturmak, döngüsel iş modellerini desteklemek ve tüketicileri yeşil geçişe doğru yönlendirmek adına Avrupa Yeşil Anlaşması kapsamında yeni önerilerini sundu. Teklif paketi, Döngüsel Ekonomi Eylem Planında açıklandığı gibi, AB pazarındaki ürünlerin, tasarım aşamasından günlük kullanıma kadar tüm yaşam döngüleri boyunca çevre dostu, döngüsel ve enerji verimli olması konusunda yeni standartlar içeriyor.

Tekstil ürünlerini daha dayanıklı, onarılabilir, yeniden kullanılabilir ve geri dönüştürülebilir hale getirmek, hızlı moda, tekstil atıkları ve satılmayan ürünlerin çevreye verdiği zararla mücadele etmek ve üretimin sosyal haklara saygılı bir çerçevede gerçekleşmesini sağlamak amacıyla yeni bir strateji sunuyor.

Üçüncü öneri, inşaat malzemeleri için iç pazarı güçlendirmeyi ve yürürlükteki düzenleyici çerçevenin, halihazırda kurulu çevrenin sürdürülebilirlik ve iklim hedeflerine ulaşmasını sağlamayı amaçlıyor.

Son olarak, ürünlerin çevresel sürdürülebilirliği hakkında tüketicilerin daha güvenli bilgiye sahip olmalarını ve yeşil yıkamaya karşı korunmalarını sağlamak adına destekleyici yeni kurallar ve öneriler içeriyor.

Komisyon, Avrupa Birliği’nin döngüsel ekonomiye geçişi için araçlar sunuyor:

Enerji ve kaynak bağımlılığından ayrılmış, dış şoklara karşı daha dayanıklı, doğaya ve insan sağlığına saygılı bir geleceğin inşa edilmesi hedefleniyor. Önerilerin, AB’nin enerji tüketiminde kayda değer azalmalar ve tüketicilere önemli tasarruflar sağlayan mevcut eko-tasarım kurallarının başarısı üzerine inşa edildiği belirtiliyor.

Yürürlükte olan eko-tasarım planlamaları sayesinde 2021 yılında, tüketicilerin 120 milyar sterlin tasarruf etmesi sağlanırken, kapsam dahilindeki ürünlerin yıllık enerji tüketiminde yüzde 10 oranında azalma elde edildi. Yeni çerçeve sayesinde 2030 yılına kadar, Avrupa Birliği’nin Rus gazı ithaline eşdeğer büyüklükte enerji tasarrufu sağlanacağı öne sürülüyor.

Sürdürülebilir ürünlere standart getirmek

Sürdürülebilir Ürünler için Eko-tasarım Yönetmeliği teklifi, bir ürünün yaşam döngüsü boyunca çevresel etkisinin yüzde 80 oranında belirlenmesini sağlayan ürün tasarımına yöneliktir. Ürünlerin daha dayanıklı, güvenilir, yeniden kullanılabilir, onarılabilir, geri dönüştürülebilir olması ve enerji-kaynak kullanımı açısından verimli hale getirilmesi için yeni gereksinimleri belirler. Ayrıca, düzenlemeye tabi olan ürünlerin Digital Pasaportlarında bulunan özel bilgiler sayesinde tüketicilerin daha bilinçli seçimler yapması sağlanacaktır. Ürünlerin onarılması veya geri dönüştürülmesinin güçlendirilmesi ve tedarik zinciri boyunca önem arz eden maddelerin takibinin kolaylaştırılması planlanmaktadır.

Satılmayan tüketim mallarının yok edilmesini sonlandırmak, yeşil kamu ihalelerini genişletmek ve sürdürülebilir ürünler için teşvikler sağlamak gibi önlemler de teklifin içerikleri arasında yer alıyor.

Yeni düzenlemeler yürürlüğe girene kadar, enerjiyle ilgili halihazırda düzenlenmiş olan ürünlere yönelik hedefi güncellemek ve artırmak adına 2022-2024 Eko-tasarım ve Enerji Etiketleme Çalışma Planı da kabul edildi. Plan, özellikle en hızlı atık akışına sahip olan tüketici elektroniğine (akıllı telefonlar, tabletler, güneş panelleri) hitap ediyor.

Sürdürülebilir ve döngüsel tekstil ürünleri

Avrupa genelinde gıda, barınma ve ulaşımdan sonra çevre ve iklim değişikliği üzerinde en yüksek etkiden sorumlu olan tekstil sektörü, su ve arazi kullanımı açısından yüksek tüketime sahip sektörler arasında üçüncü sırada yer alıyor.

Sürdürülebilir ve Döngüsel Tekstil Ürünleri için AB Stratejisi, 2030 yılına kadar AB pazarına sunulan ürünlerin uzun ömürlü, mümkün olduğunca geri dönüştürülmüş elyaftan oluşan, tehlikeli maddelerden arındırılmış ve sosyal haklara, çevreye saygılı uygun koşullarda üretilmiş olmasını sağlamaya yönelik somut eylemler içeriyor.

Avrupa Birliği’ne özel önlemler arasında, tekstil ürünleri için eko-tasarım gereklilikleri, daha net bilgilendirme, Dijital Ürün Pasaportu, zorunlu ve geniş çaplı üretici sorumluluk planı yer alıyor. Bunun yanında, tekstil ürünlerinden mikroplastik salınımını engellemek, yeşil hedeflerin doğruluğunu sağlamak, yeniden kullanım ve onarım hizmetlerini içeren döngüsel iş modellerini desteklemek yolunda önlemler de bulunuyor.

Hızlı modaya yönelik stratejiler arasında, şirketlerin koleksiyon sayısını azaltmak, karbon ve çevresel ayak izlerini en aza indirmek için sorumluluk alma ve harekete geçmeye yönelik tedbirler yer alıyor.

Komisyonun, farkındalığı artırma faaliyetleriyle değişimi destekleyeceği belirtiliyor.

Yeni stratejiyle dönüşüm yolculuğu boyunca tekstil ekosistemine destek sağlanması amaçlanırken, son iki yıldır sektörün operasyonlarını etkileyen Covid-19 pandemisinin yarattığı olumsuz etkilerden kurtulmasına ve güçlenmesine yardımcı olacağı öngörülüyor.

Geleceğin yapı malzemeleri

İnşaat sektörü ekosistemi, Avrupa Birliği katma değerinin yüzde 10’luk bölümünü temsil ederken, 5 milyondan fazla firmada yaklaşık 25 milyon bireye istihdam imkanı sunuyor. Avrupa Birliği genelinde inşaat malzemeleri sektöründe toplam 800 milyar Euro ciroya sahip 430 bin şirket bulunuyor. Genellikle küçük ve orta ölçekli olan bu işletmeler, Avrupa bölgeleri ve şehirlerindeki yerel halk için önem arz eden ekonomik ve sosyal varlıkları temsil ediyor.

Binalar, kaynak tüketiminin yaklaşık yüzde 50’sinden ve Avrupa Birliği’nde üretilen toplam atıkların yüzde 30’undan fazlasından sorumludur. Bununla birlikte konutlardaki toplam tüketim, AB’nin enerji tüketiminin yüzde 40’ından ve enerji ile ilgili sera gazı emisyonlarının yüzde 36’sından sorumludur.

Yapı malzemeleri Yönetmeliğinin revizyonuyla, 2011 yılından bu yana yürürlükte olan kuralların güçlendirilerek, modernize edileceği öne sürülüyor. Yeni ürün kuralları, yapı ürünlerinin daha dayanıklı, onarılabilir, geri dönüştürülebilir, yeniden üretilebilir olması yolunda en son teknolojik yenilikleri içeren bir tasarım ve üretim imkanı sağlıyor. Bu sayede standardizasyon kuruluşlarına, ortak normlar oluşturmalarında kolaylık sağlanacağı belirtiliyor.

Avrupa Yeşil Anlaşması Başkan Yardımcısı Frans Timmermans, ‘Gezegenimiz, sağlığımız ve ekonomimiz için çok zararlı olan ‘satın al, yap, kır ve çöpe at’ modeline son vermenin zamanı geldiğini söyleyerek, yeni önerilerin yalnızca sürdürülebilir ürünlerin satılmasına olanak sağlayacağını belirtti. Bununla birlikte, tüketicilerin enerji tasarrufu yapmalarının, kırık ürünleri tamir edip değiştirmelerinin ve yeni ürün satın alırken akıllı, çevreci seçimler yapmalarının desteklenmiş olacağını öne sürdü.

Yeni stratejinin, insanlığın doğa ile olan organik ve dengeli ilişkisinin geri gelmesine yardımcı olacağı vurgulanıyor.

Kaynak:

https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_22_2013