783 milyon insan açlık çekerken üretilen gıdaların beşte biri çöpe gidiyor

BM Çevre Programı (UNEP) tarafından yayımlanan yeni rapora göre, insanlığın üçte biri gıda güvensizliği ile karşı karşıyayken, her gün bir milyar öğün yemek çöpe gidiyor. Üretilen gıdaların beşte biri çöpe atılıyor.

BM Çevre Programı’nın 2024 Gıda İsrafı Endeksi Raporu, 1,05 milyar ton gıdanın israf edildiğini ortaya koydu. Tüketicilere sunulan gıdanın yaklaşık yüzde 19’u genel olarak perakende, gıda hizmeti ve hane halkı düzeyinde kaybedildi.

BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) tahminlerine göre, bu miktar, hasattan satış noktasına kadar tedarik zincirinde kaybedilen yüzde 13’lük gıdanın üzerinde ekleniyor.

‘’Gıda israfı küresel bir trajedidir. Bugün dünya genelinde gıda israfı nedeniyle milyonlarca insan aç kalacak’’ diyen UNEP İcra Direktörü Inger Andersen, süregelen bu sorunun sadece küresel ekonomiyi etkilemekle kalmayıp aynı zamanda iklim değişikliği, biyolojil çeşitlilik kaybı ve kirliliği de artırdığını belirtti.

Dünyadaki gıda israfının büyük bir kısmı evlerden kaynaklanıyor. 631 milyon ton olarak telaffuz edilen bu rakam, israf edilen toplam gıdanın yüzde 60’ına eşdeğer. Bununla birlikte ticari gıda sistemleri de buna önemli katkı sağlıyor.

Ortalama olarak kişi başına düşen yıllık gıda israfı 79 kilogram olarak bildiriliyor. Raporun yazarları bunun, dünyada açlıktan etkilenen herkes için her gün 1,3 öğün yemeğe eşdeğer olduğunun altını çiziyor.

Sorun sadece zengin ülkelerle sınırlı değil.

2021 Gıda İsrafı Endeksi Raporu’nun yayımlanmasının ardından veri kapsamı neredeyse iki katına çıkmıştı. Bu kapsam artışı zengin ve yoksul ülkeler arasındaki yakınlaşmanın arttığını gösterdi.

Yüksek gelirli, üst-orta gelirli ve alt-orta gelirli ülkeler, evsel gıda atıklarının ortalama seviyeleri açısından kişi başına yılda yalnızca yedi kilogram farklılık gösteriyor. Daha büyük uçurum ise kentsel ve kırsal nüfus arasındaki farklılıklarda ortaya çıkıyor.

Örneğin orta gelirli ülkelerde kırsal kesimler genellikle daha az israf yapıyor. Bunun olası bir açıklaması, kırsal kesimde gıda artıklarının evcil hayvanlar, hayvan yemi ve evde kompost yapımı için geri dönüştürülmesi olabilir.

Rapor, şehirlerde gıda atıklarının azaltılması ve kompost yönteminin güçlendirilmesine yönelik çabalara odaklanılmasını öneriyor.

Rapora göre, ortalama sıcaklıklar ile gıda atık seviyeleri arasında doğrudan bir ilişki var. Daha sıcak ülkelerde, gıdaların yüksek sıcaklıklarda bozulmasının daha kısa sürmesi ve sağlam soğutma ve muhafaza çözümlerinin eksikliği nedeniyle, hanelerde kişi başına daha fazla gıda israfı görülüyor.

Daha yüksek mevsimsel sıcaklıklar, aşırı sıcaklar ve kuraklıklar gıdaların güvenli şekilde depolanmasını, işlenmesini, taşınmasını ve satılmasını daha da zorlaştırırak, çoğu zaman önemli miktarda gıdanın israf edilmesine ve kaybolmasına neden oluyor.

UNEP uzamanlarına göre, gıda kaybı ve israfı küresel sera gazı emisyonlarının yüzde 10’una yol açıyor. Dolayısıyla gıda israfından kaynaklanan emisyonların azaltılması büyük önem taşıyor.

Rapora göre iyimser olmak için neden var: Gıda israfını ve iklim ve su stresi üzerindeki etkileri azaltmaya yönelik kamu-özel sektör ortaklıkları, her seviyeden giderek artan sayıda hükümet tarafından benimseniyor.

Uluslararası Sıfır Atık Günü öncesinde yayımlanan UNEP Gıda İsrafı Endeksi Raporu, Birleşik Krallık merkezli iklim eylemi alanında çalışmalar yürüten sivil toplum kuruluşu WRAP ile birlikte hazırlandı.

Perakende ve tüketici düzeyinde gıda israfına ilişkin en doğru küresel tahmini sunan rapor, 2030 yılına kadar gıda israfını yarıya indirmeyi amaçlayan Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi 12.3’ e doğru veri toplama ve en iyi uygulamaları geliştirme konusunda ülkelere rehberlik ediyor.

Kaynak:

https://news.us15.list-manage.com/track/click?u=372753f560ef60c400f1a4f3f&id=ccf30b6554&e=8b42edf312