“Ülkemizin küresel limit aşımı günü 27 Haziran’da bitti”

Sıfır Atık Zirvesi, 26 Aralık Perşembe günü Süleyman Demirel Üniversitesi’nde gerçekleşti. Zirvede Sıfır Atık Projesi’nin öneminden ve bu konuda yapılan çalışmalardan bahsedildi.

Sıfır Atık Projesi kapsamında 26 Aralık Perşembe günü düzenlenen Sıfır Atık Zirvesi’nin açılış konuşmalarından ilkini gerçekleştiren SDÜ Çevre Mühendisliği Bölümü Bölüm Başkanı Mehmet Kılıç, 19. yüzyılda Sanayi Devrimi, doğal kaynakların sınırsız var sayılması ve fiyatlandırılamaması sebebiyle 20. yüzyılda kaynakların kendini yenilemez hale geldiğini, doğanın ve çevrenin kirlenmesinin karşılaştığımız en büyük sorunlardan biri olduğunu belirtti. Sıfır Atık Projesi’nin kamu kurumlarında başladığını dile getiren Kılıç, “En büyük görev öğretmenlerde” mesajını verdi.

“Isparta’da bir kişinin bir günde çıkaracağı atık miktarı bir kg civarında”

Mehmet Kılıç’ın ardından söz alan Isparta İl Milli Eğitim Müdürü Ömer Yılmaz, Milli Eğitim’in sıfır atık konusunda en aktif kurum olduğunu, 100 bin öğrenciye ulaşılmayı hedeflediklerini açıkladı. Ardından, Isparta Çevre ve Şehircilik İl Müdürü Abdullah Borca, projenin amacının bilinçli tüketim, israfı önlemek ve kaynağını azaltmak olduğunu belirtti. “2019’da 98 bin ton atık toplandı. Yüzde 70’inin geri dönüştürülebilir olduğu tahmin ediliyor. 2016’da ise 14 bin ton ambalaj geri kazanıldı fakat gideceğimiz çok yol var.  Isparta’da bir kişinin bir günde çıkaracağı atık miktarı bir kg civarında ama kentleşmeyle bu artıyor. İstanbul’da, Ankara’da, İzmir’de bu çok daha fazla” ifadeleriyle durumu özetleyen Borca, Sıfır Atık yaklaşımının bir felsefe olduğunu, artık çöp yerine atıktan bahsedildiğini vurguladı.

“Dünya şu anda tüketim felsefesiyle yaşıyor”

Uğur Büyükçulcu’nun ardından, Isparta Vali Yardımcısı Hakan Kubalı, Sıfır Atık Zirvesi’nin Türkiye’de bir ilk olduğunu vurguladı. Kubalı, “Dünya şu anda tüketim felsefesiyle yaşıyor. ‘Tükettikçe insansın’ ideolojisi var. Bizim önce buna karşı çıkmamız lazım. Biz insanız. Tükettiğimiz için insan değiliz. Kıt kaynakları verimli kullansak tüm dünyaya yeter ama ekonomik kullanmak gerekiyor. Bu yaklaşım nedeniyle pasta küçülüyor ve pastadan pay alması gerekenler alamıyor. Ülke olarak bir şansımız var. 1923’te bu ülke yokluktan kuruldu. Atatürk liderliğinde bir mucize gerçekleşti. Hiçbir atığın yok edilmemesi ile bu ülkeye sahip çıkacağız. Doğada hiçbir şey kaybolmaz. Kullanılmayan maddeler dönüştürülebilir, ekonomiye kazandırılabilir” diyerek çözümün nasıl gerçekleşeceğini anlattı.

“Ülkemizin küresel limit aşımı günü 27 Haziran’da bitti”

Açılış konuşmalarının ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Sıfır Atık Envanter ve Şube Müdürü Hülya Çakır, sıfır atığın sadece geri dönüşüm olmadığını, aynı zamanda bir kaynak yönetimi olduğunu ifade etti. Çakır, “Neden sıfır atık? İsrafı önlemek, ekonomiyi güçlendirmek, çevreyi korumak için. Atıkları doğaya atıyoruz. Bir pet şişe bin yıl, cam şişe ise 4 bin yıl bozulmadan kalıyor. 2050 yılında dünya nüfusunun 9 milyar olması öngörülüyor, 186 milyar ton kaynak lazım. Ülkemizin küresel limit aşımı günü 27 Haziran’da bitti. Gelecek nesillerin kaynağını tüketiyoruz. Haftada iki ekmeği israf ediyoruz, yüzde 30’u ise hiç kullanılmadan atılıyor. 3,7 yılda bir cep telefonu değiştiriyoruz. Beyaz eşya değiştirme sıklığımız dört yıldan az. 821 milyon insan aç. Gıda israfını önlersek dörtte birini doyurabiliriz” sözleriyle sorunu ve neden Sıfır Atık Projesi’nin hayata geçirilmesi gerektiğini verilerle açıkladı.

842 tür atık var!

Öğleden sonra gerçekleşen “Sıfır Atık Uygulamaları Paneli’nde, SDÜ Atık yönetimi Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İsmail Tosun, 842 tür atık bulunduğunu, en çok kullandıklarımızın ise plastik, metal ve cam olduğunu belirtti. “En önemli nokta atık üretmemek, sonra azalmak” diyen Tosun, hacim azaltma tekniklerinin öneminden bahsetti. Buna göre, bir pet şişeyi sıkıştırıp attığınızda 5 kat yer kazanımı sağlandığını anlattı.

Isparta’da, 2019 yılında toplam bin 812 ton atık toplandı

Panelin bir diğer konuşmacısı Isparta Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Çevre Mühendisi Mücella Cebeci, Isparta’da ilk, orta ve lise düzeyinde 14 okulda bin 500 öğrenciye Sıfır Atık eğitimi verdiklerini açıkladı. Cebeci’nin ifadelerine göre, Isparta’da toplam 25 bin 117 kişiye Sıfır Atık eğitimi verildi ve 2019’da toplam bin 812 ton atık toplandı.

“2018’de toprağa gömülen atıklar satılsaydı değeri 869 milyon TL olacaktı”

“Sıfır Atık Uygulamaları Paneli’nin ardından gerçekleşen “Atık Yönetimi Paneli’nde ambalaj atıklarının geri dönüşümü konusunda yetkilendirilmiş kuruluş olan AGED’in Çevre ve Atık Yönetimi Müdürü Serhan Maden, bir yılda 3,2 milyon ton ambalajı geri dönüştürdüklerini belirtti. Maden, “Gömülecek atığın içinde 3,5 milyon ton kağıt var. Ne yazık ki sistemlerimiz sokak toplayıcıları üzerine kurulu. Sıkıntı, hane halkının evlerdeki atıkları geri dönüşüme kazandıramaması. 2018’de toprağa gömülen atıklar satılsaydı değeri 869 milyon TL olacaktı” ifadelerini kullandı.

Akümülatörler yüzde yüz geri kazanılabilir

Serhan Maden’in ardından sunum yapan AKÜDER Çevre Mühendisi Ömür Temizel, akümülatörlerin yüzde yüz geri kazanılabilir olduğunu, bu atıkların doğru yönetilmediği takdirde ise çevre ve insan sağlığı açısından risk oluşturduğunu belirtti. “Akümülatörlerin yüzde 90’nı geri dönüştürülmeli” diyen Temizel, üretici, tüketici, geçici depo ve geri kazanım tesislerinin hepsinin bu geri dönüşüm konusunda yükümlü olduklarını açıkladı.

Bir sonraki panelist TAP Ankara Sorumlusu Abdullah Ömür, ülkemizde pil üreticisi olmadığını, yılda 9-10 bin ton civarında pil ithal edildiğini açıkladı. 2018 yılından, bunların ancak 750 tonunun toplanabildiğini belirten Ömür, pillerin en çok evsel atıklara karıştığını vurguladı.

TÜBİSAD, dört yılda bin okul ve 450 bin öğrenci ve öğretmene elektronik atık bilinci aşıladı

Panelin bir sonraki konuşmacısı TÜBİSAD AEE Geri Kazanım Uzmanı Aykan Gürcü, kırılmış, hasar görmüş, tamir edilemez olarak görülen veya kullanım ömrünü tamamlamış elektrikli ve elektronik eşyaların elektronik atık olarak tanımlandığını ve bu elektronik atıkların hem büyük hacimli olmaları hem de içerdikleri zararlı maddeler nedeniyle uzun vadede çevre ve insan sağlığı açısından olumsuz etki yarattıklarını belirtti. Gürcü, “Öğrenciler AEE (Elektronik Atık) Topluyor” projesi ile dört yılda bin okul ve 450 bin öğrenci ve öğretmene elektronik atık bilinci aşıladıklarını anlattı.