Panama, küresel ısınmanın yaratttığı gerçeklerle yüzleşen ve bunu kontrol etmek amacıyla önlemler almaya başlayan ilk ülke oldu. 2000 kişiye ev sahipliği yapan Karayipler’deki Carti Sugtupu diğer adıyla ‘Yengeç Adası’nda yaşayan yaklaşık 300 Guna ailesi yürek burkan bir tercihle karşı karşıya: atalarından kalma evlerini terk etmek ya da yükselen deniz sularının altında kalmak. Yükselen deniz seviyesi
Panama, küresel ısınmanın yaratttığı gerçeklerle yüzleşen ve bunu kontrol etmek amacıyla önlemler almaya başlayan ilk ülke oldu.
2000 kişiye ev sahipliği yapan Karayipler’deki Carti Sugtupu diğer adıyla ‘Yengeç Adası’nda yaşayan yaklaşık 300 Guna ailesi yürek burkan bir tercihle karşı karşıya: atalarından kalma evlerini terk etmek ya da yükselen deniz sularının altında kalmak.
Yükselen deniz seviyesi nedeniyle sular altında kalma riskiyle yüzleşen ada Panama hükümeti tarafından kademeli olarak boşaltılıyor. İlk aşamada 300 aileden 1200 kişi tekne ile 15 dakika mesafede olan anakarada kendileri için inşa edilen yeni evlerine yerleşti.
Guna Yala bölgesinin takımadalarındaki yaklaşık 50 yerleşim adasından biri olan Yengeç Adası’nda yaşananlar, tarihi bir ana işaret ediyor. Latin Amerika ülkesi, iklim değişikliği nedeniyle ilk göçmenlerini tahliye etmeye hazırlanıyor.
Yerli Guna halkının yaşamları, nesiller boyunca yükselen su seviyelerinin durmak bilmeyen ritmi yüzünden zorluklarla karşı karşıya kaldı. Tuzlu su girişi tatlı su rezervlerini zehirledi ve sık sık meydana gelen seller adanın temelini aşındırdı.
Carti Sugtupu’da yaşananların buzdağının sadece görünen kısmı olduğunu söyleyen bilim insanları ve hükümet yetkilileri, Panama’nın Pasifik ve Karayip kıyıları boyunca tahminen 63 topluluğun önümüzdeki on yıllarda benzer bir kaderle yüzleşeceklerini vurguluyor.
Yaklaşık 6 kilometrekare alana sahip olan Yengeç Adası’nın tahliyesi kültürel bir altüst oluşu simgeliyor.
Son yıllarda sürekli olarak su baskınlarıyla mücadele etmek zorunda kalan yerel halk, ‘’ Burası bizim toprağımız ama gözyaşlarımızı geride bırakarak çocuklarımız için burayı terketmek zorundayız’’ diyerek evlerinden ayrılıyor.
Yerli Guna topluluğunun yaşadığı Carti Sugtupu’da ana gelir kaynağı balıkçılık. Denizden nispeten uzakta inşa edilen yeni yerleşim merkezi balıkçılıktan uzak kalma korkusunu da beraberinde getiriyor.
Smithsonian Tropikal Araştırma Enstitüsü’nde araştırmacı olan Steven Paton, Carti Sugtupu’nun benzer sorunlarla karşı karşıya olan 365 adadan oluşan takımadadının parçası olduğunu belirtiyor. Bunların sadece 49’unda insanlar yaşıyor.
Panama hükümetine göre küresel ısınmanın doğrudan bir sonucu olan yükselen deniz seviyeleri, bu yüzyılın sonuna kadar adaların tamamının terk edilmesine neden olacak.
Kaynak:
