Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) Dördüncü Ulusal İklim Değerlendirme Raporu’na göre; düşük gelirli ülkeler çevresel tehlikelerden ve kirlilikten daha fazla etkilenerek, iklim değişikliğinin sonuçlarından korunmakta zorlanıyor. Düşük gelirli toplumların doğal afetlerden sonra yeniden inşa edilmesi daha uzun sürüyor ve bu ülkelerdeki insanlar geçim kaynakları ile ilgili bir iklim tehlikesi yaşarlarsa, zengin ülkelerdeki benzerleriyle aynı sosyal
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) Dördüncü Ulusal İklim Değerlendirme Raporu’na göre; düşük gelirli ülkeler çevresel tehlikelerden ve kirlilikten daha fazla etkilenerek, iklim değişikliğinin sonuçlarından korunmakta zorlanıyor.
Düşük gelirli toplumların doğal afetlerden sonra yeniden inşa edilmesi daha uzun sürüyor ve bu ülkelerdeki insanlar geçim kaynakları ile ilgili bir iklim tehlikesi yaşarlarsa, zengin ülkelerdeki benzerleriyle aynı sosyal güvenlik ağlarından yararlanamıyor.
Gelişmekte olan ülkelerin birçoğu kıyılarda yerleşik oldukları için coğrafi olarak da dezavantajlı durumdalar ve fırtınalara, sel baskınlarına karşı savunmasızlar.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’na göre, iklim değişikliğine bağlı kayıpların yüzde 99’u gelişmekte olan ülkelerde meydana geliyor.
Neden daha yoksul ülkeler insan kaynaklı iklim değişikliğinden daha fazla etkileniyor?
İklim değişikliği nüfus artışı, yoksulluk ve hızlı kentleşmenin etkilerini ağırlaştırıyor ve bunun sonucu olarak daha fazla insanın yoksullukla karşı karşıya kalması ve sürdürülebilir kalkınma fırsatlarının sınırlanması olasılığını artıyor.
Gelişmekte olan ülkelerde yaşayan dezavantajlı topluluklar, insan kaynaklı iklim değişikliğinden en az sorumlu olmalarına rağmen, genellikle en kötü sonuçlara maruz kalıyor. Karayipler’deki ada devletleri, 2020’de yaşadıkları altı büyük kasırga dahil otuz tropikal fırtına ile buna örnek gösterilebilir. Ada devletlerindeki birçok bina her yıl artan şiddette yaşanan fırtınalara karşı daha da korunmasız duruma geliyor.
Gelişmekte olan dünya iklim krizinden ne kadar sorumlu?
Gelişmekte olan ülkeler tarihsel olarak iklim değişikliğine neden olan emisyonların çok küçük bir kısmından sorumludur. Günümüzde, küresel nüfusun en zengin yüzde 1’i, en yoksul yüzde 50’nin toplam emisyonlarının iki katından fazlasını oluşturmaktadır.
G20 ülkeleri, küresel sera gazlarının yaklaşık yüzde 80’i ve benzer oranda karbondioksitin salınımına yol açıyor. Bu gazların emisyonu ve özellikle fosil yakıtların kullanımıyla ortaya çıkan karbondioksit, küresel sıcaklıkların artması sonucu kuraklık, sel, fırtına ve kasırgaları beraberinde getiriyor.
Karayipler ülkesi Antigua ve Barbuda’nın Çevre Bakanı, kirletenlere karşı yaptırım uygulanmadığını ve bu ülkelerin, gelişmekte olan küçük ada devletlerinin kirlilik nedeniyle karşı karşıya oldukları felaketlere duyarsız olduklarını vurguluyor.
Zengin ülkeler yardım için ne yapıyor?
BM raporu, gelişmekte olan dünyadaki iklim krizinin ekonomik maliyetinin, zengin ülkeler tarafından taahhüt edilen yardımın çok daha üzerinde olduğu konusunda uyarıyor.
Rapor, gelişmekte olan ülkelerde iklim etkilerinin maliyetinin 2030’a kadar yılda 300 milyar dolara ve 2050’ye kadar yılda 500 milyar dolara kadar çıkabileceğine işaret ediyor. Bu rakamlar, zengin ülkelerin küresel ısınmanın kötüleşen etkileriyle mücadele eden ülkeleri destekleme yolunda taahhüt ettiği mali yardımdan beş ila 10 kat daha yüksektir.
Yoksul ülkelere yardım için finansman sağlamak, Glasgow’da gerçekleşen COP26 iklim zirvesinin temel amaçlarındandı. Ancak konferansta, zengin ulusların 2020 yılına kadar daha yoksul ülkelere iklim finansmanı için yılda 100 milyar dolar olarak açıklanan taahhüde uymadıkları belirtildi.
Zengin ülkeler iklim değişikliğinin zararlarını karşılamak adına tazminat ödemeli mi?
Bazı gruplar, iklim değişikliğinin halihazırda neden olduğu zararlar için dezavantajlı ülkelere tazminat ödenmesi gerektiğini savunuyor.
Zengin ülkeler, astronomik rakamlarla karşılaşacaklarını bildikleri için, emisyonlarının etkisinden kaynaklanan yasal sorumluluğu kabul etmiyorlar. Yalnızca İskoçya, ekonomileri iklim değişikliğinden zarar gören ülkelere 1 milyon sterlin tutarındaki taahhüdüyle tazminat fonuna bağışta bulunmayı vaat eden tek ülke olarak öne çıkıyor.
Kaynak:
