2021 yılında gerçekleşen çevresel zaferlerin tamamının ortak noktası, eylemlerin yıllar öncesinde harekete geçirilmesi ve dünya genelinde insanların gücüyle yönlendirilmesi. Son 12 ayda yaşanan çevresel kayıpların merkezinde yine insan var. Kazanımlar ve kayıplar şematik olarak basit görünebilir ancak umutlarımızı ayakta tutmak için bireysel ve toplumsal olarak ihtiyaçlarımıza hitap ediyor. En önemlisi de insanlık olarak hepimizin umuda
2021 yılında gerçekleşen çevresel zaferlerin tamamının ortak noktası, eylemlerin yıllar öncesinde harekete geçirilmesi ve dünya genelinde insanların gücüyle yönlendirilmesi.
Son 12 ayda yaşanan çevresel kayıpların merkezinde yine insan var. Kazanımlar ve kayıplar şematik olarak basit görünebilir ancak umutlarımızı ayakta tutmak için bireysel ve toplumsal olarak ihtiyaçlarımıza hitap ediyor. En önemlisi de insanlık olarak hepimizin umuda ihtiyacı var.
Bu bağlamda 2021 yılında elde edilen kazanımlar:
1.Cop26 zirvesinde 1,5 C hedefi canlı tutuldu
Çok az kişi Glasgow İklim Zirvesi’ni genel bir kazanç olarak tanımlayabilir ancak bu konuda ilerleme kaydedildi.
100’den fazla liderin 2030 yılına kadar ormansızlaşmaya son verme taahhüdünde bulunduğu, dünya ormanlarını korumak için kapsamlı bir anlaşma yapıldı. Glasgow’daki Orman ve Arazi Kullanımı Bildirgesi, Amazon Ormanları’ndaki ülkelerin çoğu tarafından imzalandı ve yaklaşık 16,5 milyar Euro tutarındaki fon bu projeyi destekliyor.
100’den fazla ülke metan emisyonlarını yüzde 30 oranında azaltmak için yeni bir plan açıkladı. Metan giderek artan bir inanışla en güçlü sera gazlarından biri olarak kabul edildi.
2.’Stop Cambo’ kampanyası Shell ‘in bölgeden çekilmesiyle sonuçlandı
Dünyanın dört bir yanındaki aktivistleri sevindiren Shell’in Cambo’dan çekilme haberi 2 Aralık 2021 tarihinde duyuruldu. Yeni bir Kuzey Denizi petrol sahasının gelişimini durdurmak için altı aydır süren kampanya olumlu bir hareket olarak sonuçlanarak, kamuoyu baskısı ve taban aktivizminin gücünü gösterdi.
3.Çevre sorumluluğu olmayan şirketler hukuken kaybediyor
Çok uluslu petrol ve gaz devi, Mayıs ayında tarihi bir davayı kaybetti. Lahey mahkemesi, Shell’in politikalarının çok belirsiz olduğuna işaret ederek, şirketin Hollanda’da 2030 yılına kadar karbon emisyonlarını yüzde 45 oranında azaltması konusunda talimat verdi. Örnek teşkil eden bu gelişmeyle, dünyanın dört bir yanındaki topluluklar kendi ülkelerindeki petrol şirketlerine dava açma hazırlıklarına başladı.
4.Avustralya mahkemeleri gençlere yönelik yasal yükümlülüklerle örnek kararları hayata geçiriyor
Dünya genelinde insanlar, kirliliği durdurmak için yasal yollar arıyor. Bu durumdan şirketleri ve hükümetleri sorumlu tutuyor. Eylemlerin nihai sonuçları henüz belirsiz olmasına rağmen atılan adımlar önemli ve sorumlu topluluklara ilham veriyor.
Mayıs 2021’de 17 yaşındaki Anjali Sharma, bir kömür madeni ile ilgili olarak Avustralya hükümetine karşı açtığı davayı kazandı. Yargıç, hükümetin gençleri ve gelecek nesilleri iklim zararlarından korumakla yükümlü olduğuna karar vererek, gençlerin haklarını korudu.
5.Doğaya yasal haklar tanıma hareketi ivme kazanıyor
Yasaların çevre sorunlarına karşı daha fazla koruma sağlaması sadece yüksek profilli davalarla ilgili değil. Nehirler, göller ve dağlar dahil olmak üzere doğaya yasal haklar verme hareketi 2021’de öne çıkmaya devam etti.
Şubat ayında, Quebec’teki Magpie Nehri, Kanada’nın tüzel kişilik kazanan ilk nehri oldu.
Başka bir gelişme, Haziran 2021’de üst düzey hukukçular tarafından kararlaştırılan ve kabul edilen ‘ECOCIDE’ ( Çevre Soykırımı) tanımı kullanıma sunuldu. Çevreye sorumluluğu olan topluluklar bu tanımın uluslararası hukukta suç olarak tanınmasını talep ediyor.
6.Üniversitelerin çevre hareketi kazanımları devam ediyor
Harvard Üniversitesi Eylül 2021’de, fosil yakıtlardan vazgeçtiğini açıklayan ilk kurum oldu. Üniversite bu hedefini 10 yıllık bir çaba sonucunda hayata geçirebildi.
Kasım 2021’de, Lancester Üniversitesi, fosil yakıt şirketlerine yapılan yatırımları kaldıran 92. Birleşik Krallık üniversitesi oldu. Aralık ayında da Oxford ve Cambridge öğrencileri, karbondan arındırma ve diğer çevre politikalarının önemi konusunda iddialı girişimlerde bulundu.
7.Pasifik’te mega deniz koruma alanı oluşturuldu
Kasım 2021’de Panama, Ekvator, Kolombiya ve Kosta Rika tarafından mega deniz koruma alanı (MPA) oluşturuldu. Pasifik’e kıyısı olan ülkeler, deniz kaplumbağalarının, balinaların, köpekbalıklarının ve vatozların güvenle göç edebileceği devasa bir koridor oluşturmak için deniz rezervlerini birleştirmeyi kabul etti. Küresel korumanın yeni bir dili olan bu oluşum (Doğu Tropikal Pasifik Deniz Koridoru) 500 bin kilometrekareden fazla bir alana sahip.
Kaynak:
