Dünyada her dakika 300 binden fazla tek kullanımlık bebek bezi yakılıyor, toprağa gömülüyor ya da doğaya karışarak kirliliğe neden oluyor. Bu bezler, doğada çözünmeden önce yaklaşık 500 yıl boyunca varlıklarını sürdürüyor. Tek bir bebek, bezlenme süresi boyunca ortalama 5 bin adet bez üretiyor. Bu da yalnızca bir çocuk için tonlarca plastik atık anlamına geliyor. Milyonlarca
Dünyada her dakika 300 binden fazla tek kullanımlık bebek bezi yakılıyor, toprağa gömülüyor ya da doğaya karışarak kirliliğe neden oluyor. Bu bezler, doğada çözünmeden önce yaklaşık 500 yıl boyunca varlıklarını sürdürüyor. Tek bir bebek, bezlenme süresi boyunca ortalama 5 bin adet bez üretiyor. Bu da yalnızca bir çocuk için tonlarca plastik atık anlamına geliyor.
Milyonlarca bebek bezi, her yıl çöplükleri doldururken gezegenin sırtına büyük bir yük biniyor. Giderek büyüyen bu çevre sorunu, acil ve sürdürülebilir çözümler gerektiriyor. Doğada çözünmesi yüzyıllar süren tek kullanımlık bezler öylesine kalıcı ki, ilk kullanılan bebek bezinin bugün hâlâ bir çöplükte varlığını sürdürmesi son derece olası.
Teksas merkezli Hiro Technologies girişimi, bebek bezi atıklarını doğayla uyumlu şekilde yok etmek için sıra dışı bir yöntem geliştirdi. Küçük ama güçlü bir organizma olan mantarların gücünü kullanan şirket, MycoDigestible Diapers adını verdikleri mantar destekli ayrışma teknolojisini hayata geçirdi. Şirketin web sitesinde, “Doğanın eski ve etkili ayrıştırıcı teknolojisi olan mantarlarla iş birliği yaparak HIRO Bezlerinin parçalanmasını mümkün kıldık” açıklaması yer alıyor.
Bebek bezi ve mantarın gücü
Yüzyıllardır en karmaşık sorunlara bile kendi yöntemleriyle çözüm bulan doğanın mucizesinden ilham alan Hiro Technologies ekibinin sırrı; yüz milyonlarca yıl boyunca evrimleşerek karmaşık organik maddeleri parçalayan mantarlarda saklı.
Plastikler, yapısal olarak karbon zincirlerinden oluşuyor ve mantarlar da bu karmaşık karbon yapısını çözme konusunda uzman. Böylelikle, plastik atıkların doğada yavaş yavaş değil, mantarların gücüyle çok daha hızlı ayrışması mümkün oluyor.
Bilim dünyası da bu gerçeği teyit ediyor. Şubat 2025’te yayımlanan bir araştırma, Hawaii’nin derin sularındaki deniz mantarlarının plastikleri parçalayabildiğini ve bu sürecin özel tekniklerle hızlandırılabileceğini ortaya koydu.
2011 yılında Yale Üniversitesi bilim insanları, plastik dünyasında bir umut ışığı keşfetti. Pestalotiopsis microspora adlı bir mantar türü oksijensiz ortamlarda örneğin çöplüklerde bile yaşayarak plastikleri parçalayabiliyor. Bu buluş, mantarların doğadaki plastik atıkların yok edilmesinde ne kadar önemli bir rol oynayabileceğini gözler önüne serdi.
Günümüzde plastikleri parçalayabilen 100’den fazla mantar türü bulunuyor. Bu doğal gücün rehberliğinde, dört yılı aşkın süren yoğun araştırmalar sonucunda kendi kendini parçalayan sürdürülebilir bir bebek bezi geliştirildi.
MycoDigestible Diaper, içine yerleştirilen küçük bir mantar paketiyle kullanıma sunuluyor. Bez kullanıldıktan sonra bu paket beze ekleniyor ve doğa gerisini kendi hallediyor. Böylece, atıklar doğaya zarar vermeden yok oluyor.
Bir ila iki hafta içinde, bebeğin atıkları ve çevredeki nem, mantarları harekete geçiriyor ve biyolojik ayrışmanın kritik süreci başlıyor. Bu küçük organizmalar, plastikteki güçlü karbon bağlarını hedef alan özel enzimler salgılıyor. Zamanla, bu enzimler plastik atıkları toprağa dönüştürerek besleyici ve zengin bir yaşam alanı yaratıyor. Doğa, en zorlu atıkları bile yaşam döngüsüne yeniden katmanın mucizesini bize sunuyor.
Sürdürülebilir bebek bezleri
Çoğu tek kullanımlık bebek bezinin ana maddesi olan petrol bazlı plastikler, zamanla toprağa, suya ve insan vücuduna mikroplastik olarak karışıyor. Reuters’ın aktardığı laboratuvar testlerinde, mantar destekli ayrışma teknolojisi uygulanan bebek bezlerinin üç kapalı kavanozda “dokuz ay” içinde tamamen siyah toprağa dönüştüğü görsel olarak doğrulandı.
Şirketin internet sitesinde yer alan bilgilere göre, bezler ağartılmamış pamuk ve sürdürülebilir ormanlardan elde edilen yumuşak ağaç hamurundan üretiliyor. Bu doğal malzemeler hem bebeğin hassas cildine uygun hem de çevre dostu. Şirketin “bez paketleri” şu anda haftalık 35 dolardan online satışa sunuluyor. Bebek bezlerinin yanı sıra, plastik yiyen mantar teknolojisinin yetişkin inkontinans ürünleri, kadın hijyen ürünleri ve diğer tüketici ürünlerinde de kullanılması hedefleniyor.
