Avrupa Komisyonu, okyanusların karşı karşıya olduğu çok yönlü tehditlere karşı daha etkili ve bütüncül çözümler geliştirmek amacıyla kapsamlı bir girişim olan Avrupa Okyanus Paktı’nı (European Ocean Pact) duyurdu. Avrupa Okyanus Paktı, okyanus sağlığını koruma ve iyileştirme, mavi ekonomiyi teşvik etme, kıyı ve ada toplumlarının refahını artırma, deniz araştırmalarını geliştirme, deniz güvenliğini güçlendirme ve okyanus diplomasisini
Avrupa Komisyonu, okyanusların karşı karşıya olduğu çok yönlü tehditlere karşı daha etkili ve bütüncül çözümler geliştirmek amacıyla kapsamlı bir girişim olan Avrupa Okyanus Paktı’nı (European Ocean Pact) duyurdu.
Avrupa Okyanus Paktı, okyanus sağlığını koruma ve iyileştirme, mavi ekonomiyi teşvik etme, kıyı ve ada toplumlarının refahını artırma, deniz araştırmalarını geliştirme, deniz güvenliğini güçlendirme ve okyanus diplomasisini ilerletme gibi temel öncelikleri içeriyor.
Yerel yönetimler, balıkçılar, bilim insanları, yatırımcılar ve sivil toplum kuruluşları’nın iş birliğiyle oluşturulan Avrupa Okyanus Paktı, AB’nin denizlerle ilgili tüm politika ve girişimlerini tek çerçevede birleştiren, kapsamlı ve bütüncül bir strateji niteliğinde.
Rapor altı temel unsur etrafında şekilleniyor:
· Okyanus sağlığının ve verimliğinin yeniden oluşturulması,
· Sürdürülebilir mavi ekonominin rekabetçiliğinin artırılması,
· Kıyı ve ada topluluklarının desteklenmesi,
· Deniz araştırmaları, bilgi ve inovasyonun ilerletilmesi,
· Deniz güvenliği ve dayanıklılığının güçlendirilmesi,
· Avrupa Birliği’nin deniz diplomasisinin ve uluslararası deniz yönetişiminin geliştirilmesi.
Anlaşma çereçvesinde 2027’ye kadar ‘’Okyanus yasası’’ (Ocean Act) adıyla yeni bir yasa teklifinin sunulması da planlanıyor. Yasa, deniz alanlarının kullanımında daha sürdürülebilir ve koordineli bir yaklaşım geliştirilmesini hedefleyecek.
Okyanus Paktı’nın merkezinde, Avrupa’yı mavi ekonominin öncüsü yapma hedefi yer alıyor. Deniz üstü rüzgar enerjisi, temiz deniz taşımacılığı, sürdürülebilir su ürünleri yetiştiriciliği, mavi biyoteknoloji ve denizaltı robotik teknolojileri gibi ileri teknolojiye dayalı sektörlerde rekabet gücünün artırılması planlanıyor.
AB, su ürünleri ihtiyacının yaklaşık yüzde 70’ini ithalatla karşılıyor. Okyanus Paktı, bu dışa bağımlılığı azaltmak ve AB içinde daha sürdürülebilir, rekabetçi ve besleyici bir üretim altyapısı kurmak amacıyla bir dizi reform da getiriyor.
Okyanus Paktı, kıyı ve ada topluluklarının ekonomik ve sosyal olarak güçlendirilmesini de öncelikli hedefleri arasında belirliyor. Bu doğrultuda, AB Yapısal ve Uyum Fonları, Horizon araştırma programları ve Avrupa Yatırım Bankası kredileri devreye alınacak.
STK’lar uygulamadaki eksikliğe dikkat çekiyor
Bununla birlikte, Avrupa Okyanus Paktı, sivil toplum kuruluşlarının eleştirilerine hedef oluyor: Avrupa Okyanus Paktı’nın acil koruma önlemleri ve yasal olarak bağlayıcı hedefler sunmadığı sürece, okyanusların karşı karşıya olduğu krizlere çözüm getiremeyeceği görüşünü savunuyor. Özellikle AB üyesi ülkelerin çevre mevzuatlarının uygulamadaki yetersizliği ve siyasi irade eksikliği eleştirilerin merkezinde yer alıyor.
BirdLife Europe, ClientEarth, Oceana, Seas At Risk, Surfrider Foundation Europe ve WWF Avrupa Politika Ofisi tarafından yapılan ortak açıklamada, paktın “doğru yönde atılmış bazı adımlar” içerdiği kabul edilmekle birlikte, birçok açıdan yetersiz kaldığını belirtiyor.
AB, Avrupa Okyanus Paktı ile denizlerin korunmasına yönelik çabalarını küresel düzeyde görünür kılmayı amaçlarken, söz konusu belgenin uygulamadaki başarısı önemli soru işaretleri barındırıyor.
