Dünya genelinde binden fazla sağlık uzmanı ve 175 sağlık kuruluşu, insan sağlığını korumak amacıyla fosil yakıtların yayılımını önleme anlaşmasının acilen yapılması konusunda çağrıda bulunuyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Dünya Halk Sağlığı Kuruluşları Federasyonu (WFPHA), fosil yakıtların kullanımı ve çıkarılmasının aşamalı olarak durdurulması için yasal açıdan bağlayıcı küresel bir plan hazırlanmasını talep eden belgeyi imzalayanlar
Dünya genelinde binden fazla sağlık uzmanı ve 175 sağlık kuruluşu, insan sağlığını korumak amacıyla fosil yakıtların yayılımını önleme anlaşmasının acilen yapılması konusunda çağrıda bulunuyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Dünya Halk Sağlığı Kuruluşları Federasyonu (WFPHA), fosil yakıtların kullanımı ve çıkarılmasının aşamalı olarak durdurulması için yasal açıdan bağlayıcı küresel bir plan hazırlanmasını talep eden belgeyi imzalayanlar arasında yer alıyor.
DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, fosil yakıtlara olan bağımlılığın yalnızca çevresel yıkıma neden olmadığını, sağlık açısından ele alındığında insanlığa kasten zarar verme eylemi olarak düşünülmesi gerektiğini savundu.
Fosil yakıt anlaşmanın, Soğuk Savaş sırasında nükleer silah yapımı ve yayılımını önleme ve silahsızlanmayı teşvik etme amacıyla imzalanan ‘’Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’’ baz alınarak hazırlanması önerildi.
DSÖ’nün nezaretinde müzakere edilen ilk uluslararası anlaşma olan Tütün Kontrol Çerçeve Sözleşmesi’ne (FCTC) benzetilebileceği de ön görüldü.
2003 yılında imzalanan ve 2005 yılında onaylanan Tütün Kontrol Çerçeve Sözleşmesi, Birleşmiş Milletler tarihinde 182 tarafın onayıyla en çok sahiplenilen anlaşmalardan biri olarak biliniyor.
Cenevre’de bulunan DSÖ merkezinde özel bir daire tarafından desteklenen anlaşma, diğer önlemlerle birlikte tütün tüketimini azaltmak için daha yüksek vergilerin hayata geçirilmesini teşvik ediyor.
Fosil yakıtlara uygulanması önerilen benzer bir anlaşmanın, insan sağlığını korumak amacıyla kömür, petrol ve gaz kullanımının aşamalı olarak kaldırılması yolunda küresel kuralların ortaya konmasını destekleyeceği belirtiliyor.
2015 yılında imzalanan Paris Anlaşması, küresel ısınmanın 1,5C derece ile sınırlandırma çabalarının sürdürülmesi ve iklim değişikliğinin yıkıcı etkilerinin önlenmesi konularında kapsayıcı bir çerçeve ortaya koymasına rağmen, karbon emisyonlarına büyük katkı sağlayan fosil yakıtlardan bahsetmiyor.
İnsan sağlığı için zararlı
Hava kirliliği, iklim krizi ve giderek daha sık görülen aşırı hava olaylarının yanı sıra fosil yakıt operasyonlarının her aşamasıyla bağlantılı olan iş sağlığı risklerine atıfta bulunan mektup, fosil yakıt kullanımının insan ve gezegen sağlığı için ciddi tehditler oluşturduğunu savunuyor.
Dünya genelinde her yıl tahmini olarak 7 milyon bireyin hava kirliliği nedeniyle hayatını kaybettiği ve küresel nüfusun yüzde 99’unun DSÖ tarafından belirtilen hava kirliliği sınırlarını aşan bölgelerde yaşadığı öne sürülüyor.
Küresel İklim ve Sağlık İttifakı İcra Direktörü Jeni Miller, fosil yakıtların aşamalı olarak kaldırılması yoluyla, yıl bazında 3,6 milyon bireyin hava kirliliği nedeniyle hayatını kaybetmesinin önleneceğini söyledi.
Fosil yakıtların toksik olmasının yanı sıra, üretim, nakliye, işleme ve endüstriyel kullanım gibi operasyonların her aşamasında insan sağlığını riske attığı vurgulandı.
Sonuç olarak, uzun yıllardan bu yana enerji sağlamak için fosil yakıt kapasitesine bağlı olunduğu ancak, daha temiz, daha sürdürülebilir ve hayal edilen sağlıklı gelecekle uyumlu olan alternatif enerjilerin kullanımı konusunda daha kararlı adımlar atılmasının önemine dikkat çekildi.
Kaynak:
